Мамлакатни 30 йилдан ортиқ бошқарган Чад президенти Идрис Деби Итно исёнчилар билан бўлган жангда ўлдирилди. Бу ҳақда Чад армиясининг давлат телевидениесида берган баёнотига асосланиб, Associated Press хабар берди.
Фото: Reuters
Хабарга кўра, 68 ёшли Идрис Деби жанг майдонида олган жароҳатлари туфайли вафот этди. Ўтган ҳафта охирида Деби қўшни Ливиядан мамлакатга бостириб кирган исёнчиларга қарши жанг пайтида армияга қўмондонлик қилган. Босқин 11 апрелда, Чадда президент сайловлари ўтказилган куни бошланган. Қўзғолончилар Чад пойтахти Нжамена томон юзлаб километр юрганларидан кейин Деби армияга бошчилик қилиб, жанговор ҳаракатлар бўлган жойга борган. Тўқнашувларда давлат раҳбари жиддий жароҳат олган.
Чад миллий сайлов комиссиясида Идрис Деби олтинчи муддатга президентликка қайта сайланди. Сайловчиларнинг 79 фоизи Дебини қўллаб-қувватлаган. Ғалаба унга яна олти йил ҳокимиятда қолишига имкон берган. Натижалар эълон қилинганидан бир неча соат ўтгач, ҳарбийлар президент вафот этгани ҳақида хабар берди. Чад армияси вакили генерал Азем Бермандоа Агунанинг айтишича, Деби «жанг майдонида миллат суверенитетини ҳимоя қилиш учун жон берди».
Президент вафотидан кейин ҳокимиятга келган ҳарбийлар чегараларни ёпиб қўйди. Шунингдек, армия мамлакатда комендантлик соати эълон қилди. Деби вафотидан кейин Чад ҳукумати ва парламенти тарқатиб юборилди. Кейинги 18 ой давомида мамлакатни ҳарбий кенгаш бошқаради. Унга марҳум президентнинг ўғилларидан бири, 37 ёшли генерал, президент гвардияси қўмондони Маҳамат Идрис Деби Итно бошчилик қилади.
« 18 ойлик ўтиш даври миллий кенгаши Чад аҳолисини республикада тинчлик, хавфсизлик ва тартибни таъминлаш учун барча чоралар кўрилганига ишонтиради», — деди генерал Агуна.
Идрис Деби Итно Африкада ҳукуматни энг узоқ вақт бошқарган раҳбарлардан бири. У 1990 йилги қўзғолон натижасида ҳокимиятга келган. Унинг ҳукмронлиги даврида мухолифат президентни репрессияда айблаган. Reuters хабарига кўра, 2018 йилда Деби конституциявий ислоҳотни амалга оширган, бу унга 2033 йилгача ҳокимиятда қолишига имкон берганди. Ғарб давлатларида, шу жумладан Францияда, Деби исломий экстремистик гуруҳларга қарши курашда иттифоқдош сифатида кўрилган.
Аввалроқ Танзаниянинг 61 ёшли президенти Жон Магуфули вафот этган эди. Танзания мухолифати раҳбари Тунду Лиссу президентнинг коронавирус билан касаллангани ва қўшни давлат Кенияда касалхонага ётқизилгани ҳақида айтган. Аммо президент ўлимининг расмий сабаби сифатида юрак билан боғлиқ муаммолар келтирилди.
Танзания президенти билан видолашиш маросимида юзага келган оломон тиқилинчи оқибатида 45 киши ҳалок бўлиб, 37 киши жароҳат олган.
Эслатиб ўтамиз, 9 апрель куни қиролича Елизавета II нинг турмуш ўртоғи шаҳзода Филипп 99 ёшида оламдан ўтди. 18 апрель, якшанба куни Туркманистон президенти Гурбангули Бердимуҳамедовнинг отаси Маликгули Бердимуҳамедов 89 ёшида вафот этди. Шунингдек, америкалик тадбиркор, Adobe асосчиларидан бири 81 ёшли Чарльз Гешке 16 апрель куни вафот этди.
