Бола ҳуқуқлари бўйича вакил: «Меҳрибонлик уйлари битирувчиларига берилаётган турар жойларнинг ҳаммаси ҳам талаб даражасида эмас»
Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати Фан, таълим ва соғлиқни сақлаш масалалари қўмитаси томонидан етим болалар ва ота-онасининг ёки бошқа қонуний вакилларининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий қўллаб-қувватлашнинг қонуний асосларини янада мустаҳкамлаш масаласини комплекс ўрганиш бўйича ишчи гуруҳ йиғилиши ўтказилди. Бу ҳақда Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман) матбуот хизмати хабар қилди.
Йиғилишда сенаторлар, Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили ўринбосари — Бола ҳуқуқлари бўйича вакил, Сенат кенгаши қарори билан тасдиқланган ишчи гуруҳ аъзолари ҳамда оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этди.
Унда мамлакатда ижтимоий ҳимояга муҳтож бўлган қатлам, етим болалар ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларга таълим бериш, уларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини муҳофаза қилиш ҳамда манфаатларини рўёбга чиқариш бўйича муайян ишлар амалга оширилаётганлиги таъкидланди.
Хусусан, давлат раҳбарининг парламентга йўллаган Мурожаатномасида 2021 йилда эҳтиёжманд оилаларнинг фарзандлари, шу жумладан, чин етим, ногиронлиги бўлган ва даволанишга муҳтож болаларга алоҳида меҳр-мурувват кўрсатиш бўйича янги тизим жорий этилиши, бунда 2021 йилда биринчи марта 900 нафар чин етим ёшни уй-жой билан таъминлаш учун 50 миллиард сўм маблағ ажратилаётганлиги таъкидлаб ўтилди.
Тадбирда сўз олган Бола ҳуқуқлари бўйича вакил Алия Юнусова 2020 йилда унинг бошчилигида олиб борилган мониторинг ташрифлари ҳамда бола ҳуқуқлари бўйича юборилган мурожаатлар таҳлили «Меҳрибонлик» уйлари тарбияланувчиларининг турар жой билан таъминланиши борасида камчиликлар борлигини қайд этди.
Олинган маълумотларга кўра, 2021 йилнинг 1 январь ҳолати бўйича «Меҳрибонлик» уйлари тарбияланувчиларининг 610 нафари турар жой билан таъминланган, 578 нафар эса бугунги кунда ҳам турар жойга муҳтож бўлиб турибди.
Бундан ташқари, 2020 йил давомида етим болалар ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болалар ҳамда «Меҳрибонлик» уйлари битирувчилари томонидан Бола ҳуқуқлари бўйича вакил номига турар жой берилмаганлиги ёки берилган турар жойлар уй-жой майдонининг ижтимоий нормасига мувофиқ эмаслиги борасида 20 га яқин мурожаат келиб тушган.
Қонун ҳужжатларида белгиланган нормаларга асосан берилаётган турар жой бўш, алоҳида, қулай ва шинам бўлиши, белгиланган санитария ва техник меъёрларга, қонун ҳужжатларининг бошқа талабларига жавоб бериши лозимлиги ҳам белгиланган, бироқ кўп ҳолатларда ушбу норма талаблари бузилиши кузатилмоқда.
Ҳар бир келиб тушган мурожаат юзасидан муаллиф истиқомат қилувчи туман (шаҳар) ҳокими билан ўтказилган суҳбатда турар жой билан таъминлаш учун маблағлар йўқлиги (етишмаслиги) важ қилиб келтирилмоқда. Ваҳоланки, Ўзбекистон Республикаси молия вазирининг 2010 йил 11 октябрдаги «Етим болалар ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларга турар жой сотиб олиш учун мақсадли трансфертлар, шу жумладан, бюджет маблағларини бериш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида»ги 86-сонли буйруғида ушбу масала ўзининг ечимини топган.
Шу билан бир қаторда, етим болалар ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болалар ҳамда «Меҳрибонлик» уйлари битирувчиларини турар жой билан таъминламаслик, ўз навбатида, бу тоифа шахслар доимий яшаш жойи бўйича рўйхатдан ўтиши, иш жойи билан таъминланиши ва тиббий ёрдам олишида ҳам жиддий муаммоларни келтириб чиқаради.
Йиғилишда Бола ҳуқуқлари бўйича вакил мазкур масала бўйича прокуратура органлари ходимлари назоратни кучайтириши ва барча турар жойга муҳтож «Меҳрибонлик» уйлари битирувчиларини белгиланган талабларга мос уй-жой билан таъминлашга эришилиши кераклигини қайд этди.
Бундан ташқари, йиғилишда етим болалар ва ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган болаларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини кафолатлаш, уларни ижтимоий ҳимоя қилиш соҳасидаги қонунчиликни такомиллаштириш мақсадида ушбу соҳани комплекс ўрганишни ташкил этиш бўйича олиб бориладиган чора-тадбирлар муҳокама қилинди.
Шунингдек, 2021 йил 5 майга қадар етим болалар ва ота-онасининг ёки бошқа қонуний вакилларининг қарамоғидан маҳрум бўлган болаларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш соҳасидаги умумлаштирилган таклифлар ишлаб чиқилиши келишиб олинди.
Бундан аввал Президент Намангандаги «Меҳрибонлик» уйига ташрифи чоғида бағрига босган қизалоқ оиласига қайтгани ҳамда Ўзбекистонда фарзанд асраб олиши мумкин бўлган шахслар рўйхати кенгайтирилиши ҳақида хабар берилганди.
