Россиянинг Байкал кўлида Шимолий яримшардаги энг йирик нейтрин телескоп ишга туширилди

Россиянинг Байкал кўлида 13 март куни Baikal-GVD чуқур сувости нейтрин телескопи расман ишга туширилди, деб ёзади Meduza.

Телескоп Байкалнинг жанубий қисмида қирғоқдан 3,5 километр масофада ва 750—1300 метр чуқурликда жойлашган. Уни қуриш ишлари 2015 йилда бошланган бўлиб, 2,5 миллиард рублга (34 миллион доллардан ошиқроқ) тушган. У Россия Фанлар академияси Ядро тадқиқотлари институти, Ядро тадқиқотлари бирлашган институти ва Иркутск давлат университети олимлари томонидан ишлаб чиқилган. Шунингдек, лойиҳада Чехия, Словакия, Польша ва Германия олимлари ҳам иштирок этган.

Телескоп коинотдан учиб келадиган ўта юқори энергиялар нейтрино оқимларини қайд этиш ва тадқиқ қилиш учун мўлжалланган.

Нейтрино магнит майдонлари билан жуда кучсиз алоқага киришади ва юлдузлараро чанг томонидан ютилмайди, шунинг учун улар узоқ галактикалардан Ерга учиб келгунича бошланғич ҳолатини ўзгартирмайди, натижада олимларга ўзлари пайдо бўлган объектлар ҳақида маълумот тақдим этади. Бу, ўз навбатида, коинот ривожланиши механизмларини яхшироқ тушинишда ёрдам беради.

«ТАСС» қайд этишича, Baikal-GVD Шимолий яримшардаги энг йирик нейтрин телескопга айланади. У орқали илк маълумотлар 2021 йилиёқ қабул қилиниши кутилмоқда.