Юрак қисқариши орқали қон томирлар бўйлаб ҳаракатланади. Қон-томирларда босим кучаядиган бўлса, юрак саломатлигида муаммо кузатилади. Тонометр кўрсаткичининг 120 га 80 дан юқори экани қон босими кўтарилгани ва гипертониядан дарак беради.
Фото: Cosmopolitan
Гипертония нимаси билан хавфли?
Америкалик мутахассисларнинг маълум қилишича, сайёрадаги 20 ёшдан катта ҳар иккинчи одамда қон босими кўтарилиши кузатилади. Кўп ҳолларда инсульт ва инфарктга олиб келиши мумкин бўлган гипертониядан кейинги асоратлар сабаб йилига 10 миллион одам вафот этиши аниқланган. Бошқа симптомлар деярли кузатилмагани сабаб гипертония забонсиз қотил деб ҳам аталади.
Кўпчилик ушбу касалликни асосан кексаларда кузатилади, ёшлар қайғурмаса ҳам бўлади деб, янглиш фикрлайди. 18-30 ёшда қон босими меъёрдан бироз баланд бўлган кишилар ёш ўтиши билан юрак касалликларига кўпроқ дуч келади. Гипертония нафақат юрак касалликлари, балки буйрак етишмовчилиги, кўзларнинг кўрмай қолиши ва мия фаолиятида муаммолар келиб чиқишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
Нима қилиш мумкин?
Гипертониянинг олдини олиш, пайдо бўлганда эса уни бартараф қилиш керак. Қолаверса, унинг олдини олиш учун қиммат медикаментларнинг кераги йўқ.
Тонометр харид қилинг
Ушбу ускуна ёрдамида қон босимини ҳатто соғлом кишилар ҳам йилда бир марта текшириши ва назорат қилиб туриши керак. Ҳар қандай ўзгаришга бефарқ бўлмаслик керак.
Чекиш ва спиртли ичимлик истеъмол қилишдан воз кечиш керак
Ҳамма зарарли одатлардан бирданига воз кечиб бўлмаса ҳам, ҳеч бўлмаса чекиш ва ичишдан тийилиш керак.
Вазнингизни назорат қилинг
Семириш хавф ошишига ҳисса қўшадиган қўшимча омил ҳисобланади. Ҳар 5 килодан қутилиш систолик босимнинг 2-10 тага камайишига ёрдам бериши мумкин.
Камроқ туз истеъмол қилинг
Тузни меъёрдан ортиқ истеъмол қилиш юрак ва қон-томирлар учун хавфли. Кундалик истеъмол қилинадиган туз миқдорини камайтириб, гипертония пайдо бўлишининг олдини мумкин. 5 грамм (1 чой қошиқдан кам) туз катталар учун меъёр саналади.
Кофеин
Мунтазам равишда қаҳва истеъмол қиладиганларда бу каби муаммо кузатилмаслиги, онда-сонда ичувчиларда эса аксинча қон босим 5-10 тагача кўтарилиши мумкин.
Тўғри овқатланинг
Трансёғларга бой фастфуд ва бошқа зарарли маҳсулотлардан тийилинг. Ўрнига политўйинган ёғ кислоталарининг кони бўлган балиқ, ёнғоқ, сабзавот ва мевалар истеъмол қилинг.
Sport билан шуғулланинг
Sportзалга бориш, оғир спорт тури билан шуғулланишга ҳожат йўқ. Меё клиникаси мутахассислари ҳафтасига 150 дақиқани жисмоний машқлар учун ажратиш кераклигини таъкидлайди. Бунда қон босими 5-10 тагача тушади. Рақсга тушинг, ёга билан шуғулланинг. Гипертонияси бор кишиларга эса қайси спорт билан шуғулланиш хусусида шифокор билан маслаҳатлашиш тавсия қилинади.
Ортиқча асабийлашманг
Стресс ҳам қон босими ошишига олиб келувчи асосий омиллардан бири саналади. Ортиқча нарсага асабийлашманг, асабларни тинчлантириш учун медитация, севимли спорт тури ёки машғулот билан шуғулланинг.
