Коронавирусдан кейинги реабилитация: Организм тезда тикланиши учун нималарга эътибор бериш керак?

Вирус билан касалланган бемор соғлиғини қайта тиклаши учун нималарга амал қилиши кераклиги ҳақида «Тошкент шифокорлари» Telegram каналида мутахассис Лидия Гурникова маълумот беради.

Нафас олиш машқларини бажаринг

Қўлларни қоринга қўйинг. Бурун орқали чуқур нафас олиб чиқаринг ва ушбу машқни 1 дақиқа давомида такрорланг.

Тик турган ҳолда машқ бажаринг

Мазкур машқни ошхона столи олдида бажариш мумкин. Оёқ учида туринг ва хавфсизлик учун столни қўлларингиз билан ушланг. Бажариш давомида зўриқиш кузатилмаслиги керак. Мазкур машқ қон айланиши, умумий тонус ва мушаклар мустаҳкам бўлиши учун фойдали.

Касалликдан кейин, айниқса, кекса кишиларда ҳаракатчанликни ошириш ва мушакларнинг мустаҳкам бўлиши муҳим саналади — йиқилишнинг олди олинади, балансни ушлашга ёрдам беради.

Товонда туриб бажариладиган машқ

Хавфсизликка риоя қилиш учун раковина олдига тик туринг ва қўлларингиз билан ушланг. Товон ва оёқ учини кетма-кетликда тепага, пастга ҳаракатлантиринг. Бу машқни ўтирган ҳолда ҳам бажариш мумкин. Раковина қаршисига оёқнинг товон қисми билан туринг ва оёқ бармоқларини бирин-кетин кўтаринг.

Қўллар билан тосни иложи борича ҳаракатланмайдиган қилиб ушланг. Мазкур машқни ҳам юқоридагилари сингари ўтирган ҳолда бажариш мумкин.

Тиззаларни букиш машқи

Раковина қаршисига тик ҳолатда туринг ва хавфсизлик учун қўлингиз билан ушлаган ҳолда тиззаларни бирин-кетин букинг. Оёқларни тўғри букилишига эътибор қаратинг.

Турган жойда юриш машқи

Яна юқоридагидек раковинани ушлаган ҳолда тик туринг. Оёқ бармоқлари ва тиззани тўғри тутиб, ўнг ва чапга қадам ташланг.

Мушакларни мустаҳкамлайдиган машқ

Оёқларни елка катталигида очинг, қоматни тик тутиб қоринни ичкарига тортинг. Мушакларни таранг тортиб, сўнгра бўшаштиринг.

«Отжимания» бажаринг

Тирсакларни тўғри тутинг. Қўлларингиз елка кенглигидан бироз каттароқ очилиши керак. Машқ давомида ортиқча зўриқиш сезилмаслиги керак.

Ўтириб-туриш машқи

Хавфсизлик мақсадида баланд бўлмаган кресло олдида ушбу машқни бажаринг. Оёқларни елка катталигида очинг ва ўтиринг. Туришда қийналганингизда креслога тиралишингиз мумкин, фақат иложи борича мустақил бажаришга ҳаракат қилинг. Мазкур машқни артрит, жиддий юрак қон-томир касалликлари безовта қиладиган беморлар бажариши мумкин эмас. Улар альтернатив сифатида стулга 5-10 сония танаффус билан ўтириб-туриши мумкин.

Юринг ва сайр қилинг

Тоза ҳавода ёки ҳеч бўлмаганда уй ичида юришга ҳаракат қилинг. Кам юришдан бошлаб секин-секин кўпайтиринг.

Кейинги машқлар тура олмайдиган аҳволда бўлган беморлар учун мўлжалланган.

Эслатма: нафасни узоқ вақт туриб турманг, секин ва тўғри нафас олишга ҳаракат қилинг.

Ушбу машқлар ўпкада газ алмашинуви ва қон айланиши яхшиланишига ёрдам беради. Машқни уйқуга ётишдан аввал ёки эрталаб уйғонганда бажариш тавсия қилинади. Осмонга қараб ётинг. Оёғингизни бироз кўтаринг (каравотдан сал тепароқ) ва оёқни у билан сурат чизаётгандек (масалан доира ёки бошқа шакл) ҳаракатлантиринг. Кейин кейинги оёқда ҳаракатни такрорланг.

Кейинги машқ:

Осмонга қараб ётинг, қўллар ва бармоқлар юқорига қараган бўлсин. Тирсакларни чойшабга қаданг ва пресс мушакларини тортинг ва овоз чиқариб сананг. Биринчи бешгача, секин-секин кўпайтириб боришингиз мумкин.

Кейинги машқлар ҳам юқоридагидек ётган ҳолда бажарилади.

• Бир оёқни каравотга қаданг, иккинчисини букинг ва кетма-кетликда бажаринг.
• Бир оёғингизни кўтариб ҳавода ушлаб туринг ва кетма-кетликда бажаринг.
• Қорин мушагини тортган ҳолда, оёқларни тоғри тутинг ва оёқ товони билан айланма ҳаракат қилинг.
• Қоринни таранг тортинг, оёқлар елка кенглигида очилиши керак. Бир оёқни кўтаринг, иккинчиси каравотга тиралган бўлсин.

• Бошингизни ётган жойдан кўтариб ҳаракатлантиринг ва қайта ёстиққа бошингизни қўйинг.
• Қўл кафтларини бош орқасига қўйинг. Тирсакларни бир-бирига теккизишга ҳаракат қилинг.

Агар беморда анемия кузатилса, таркибида темир моддаси бўлган дори воситалар ёки поливитаминлар қабул қилиши мумкин. Табиий маҳсулотлардан тайёрланган таомларни истеъмол қилиш, қайта ишланган маҳсулотлар — колбаса, сосиска, фастфуд емаслик керак. Рацион сабзавот, мева, ёнғоқ ва кўкатларга бой бўлиши керак.

Гўшт маҳсулотларидан курка, оқ товуқ гўшти, балиқ истеъмол қилиш тавсия қилинади. Шунингдек, туз, шакар ва ёғ кўп бўлган маҳсулотларни камайтириш ёки улардан тўлиқ воз кечишни назарда тутувчи ДАШ-парҳези ҳамма учун айни муддао.