• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12496.94
    • RUB159.38
    • EUR14405.22
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +28°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Икки Германиянинг вужудга келиши. Иккинчи жаҳон уруши ғолиблари Берлиннинг нега оккупацион зоналарга бўлиб олганди?

    1945 йил. Иккинчи жаҳон уруши фашистларнинг тўла мағлубияти билан тугади. Бутун дунё империясининг пойтахтига айланишга даъво қилган Берлин ғолиблар томонидан оккупацион зоналарга бўлиб олинди. Бу зоналар негизида кейинчалик иккита – капиталистик ва социалистик Германия вужудга келди. Германия тарихи ва ҳаёти том маънода иккига бўлиниб кетди. «Дарё» анъанавий тарих рукнида бу воқеалар ҳақида сўз юритади.

    Иккинчи жаҳон урушида мағлуб бўлган Германия Совет, Америка, Британия ва Франция оккупацион зоналарига айланди. Совет Иттифоқи шарқий қисмини эгаллаган бўлса, қолган учта зоналар ғарбга жойлашган эди. 1948 йил июнь ойида Совет аскарлари ғарбий Берлинни блокада қилишга уринади. 24 июнда бошланган Ғарбий Берлин блокадаси Совуқ урушнинг биринчи инқирозларидан бири бўлди.

    Фото: Wikipedia

    Бу юришнинг асосий сабаби ғарбдаги уч давлат – АҚШ, Англия ва Франция томонидан СССРнинг розилигисиз бошланган ғарбий зоналарда ушбу йилнинг 21 июнь санасида янги немис маркасини жорий этган янги пул ислоҳоти бўлди. Аммо уларга СССРнинг розилиги нега керак бўлган? Чунки Берлиннинг юқори бошқаруви органи Иттифоқ комендантлари идорасида бўлган, унга бошқа мамалакат вакиллари ҳам аъзо эди.

    Блокада давомида руслар ғарбни кундалик ҳаёт эҳтиёжларини етказиб беришни тўхтатмоқчи бўлди, аммо бу амалга ошмади. Шундай кейин улар «Остмарк марши»ни бошлади. Шунингдек, Берлинга ҳар қандай транспорт воситаси қатнови тўхтатилди. Шунинг учун ушбу ҳодиса «Берлин блокадаси» номини олган.

    Ғарбий иттифоқчилар ғарбий берлинликларни озиқ-овқат ва бошқа керакли маҳсулотлар билан таъминлаш учун катта авиалайнерни амалга оширишлари зарур эди. Бундай ҳаракатлар қимматга тушаётгани сабабли СССР блокадани тугатишга қарор қилади, аммо Германиядаги Россия ва ғарбий кучларни туб фарқларни йўққа чиқариб ҳам уларни муросага келтириб бўлмади. Берлин блокадаси ғарбий зоналарда алоҳида ҳукумат тузишни тезлаштирди.

    1949 йил шарқий Берлин Германия Демократик Республикаси (ГДР)нинг пойтахтига айланди, унинг таркибига жами 11 та округ: Митте, Пренслауэр-Берг, Фридерихсхайн, Панков, Вазенс, Хохеншенхаузен, Лихтенберг, Марсан, Ҳекллерсдорф, Трептов ва Кёпениклар кирар эди. Шундай қилиб, Ғарбий Берлин ГДР ҳудуди билан ўралган анклавга айланди ва у Тиргартен, Шарлоттенбург, Вильмерсдорф ва Райни-кендорф (француз оккупацион зонаси) каби шаҳар округларини ўз ичига олган эди.

    1948 йилда ғарбий державадагилар ўзлари ишғол қилган ерларнинг бошқарувчиларига янги Конституция яратиш ва ғарбий Германия давлатини тузишга тайёргарлик кўриш мақсадида Парламент кенгаши тузишни буюради. Кенгашнинг биринчи учрашуви учун жой сифатида Бонн шаҳри танланди, йиғилиш 1948 йилнинг сентябрида бўлиб ўтди. Бир йил ўтиб, 8 май санасида Конституция кенгаш томонидан маъқулланиб, 23 майда Конрад Аденауэр томонидан Германия Федератив Республикаси (ГФР) ташкил этилганини эълон қилди.

    Фото: Wikipedia

    Бу ҳодисага Совет Иттифоқининг жавоби узоқ куттирмади: ўша йилнинг ўзидаёқ, 7 октябрда шарқий Германиянинг вақтинчалик парламенти – Халқ кенгаши Германий Демократик Республикаси тузилганини эълон қилди.

    Аммо вақт ўтиши билан барча келишувларни бузилди ва Иттифоқ ҳукуматидан чиқиб, шарқий Берлинни ГДР пойтахти деб эълон қилди. Ҳар иккала ҳарбий-сиёсий блок – НАТО ва Варшава Шартномаси ташкилоти Германия масаласи бўйича позициялари муросасизлигини тан олди.

    Бунга жавобан 1957 йилда Конрад Аденауэр бошчилигидаги ғарбий Германия ҳукумати ГДРни тан олган ҳар қандай мамлакат билан дипломатик алоқаларни автоматик равишда узиб қўйишни назарда тутувчи «Хольштейн доктринаси»ни жорий қилди. 1958 йил ноябрь ойида Совет ҳукумати раҳбари Никита Хрушчев ғарб ҳукуматини 1945 йилдаги Потсдам битимини бузганликда айблади ва Совет Иттифоқи томонидан Берлиндаги халқаро мақом бекор қилинганини эълон қилди.

    Совет ҳукумати ғарбий Берлинни «қуролсизлашган эркин шаҳар»га айлантиришни таклиф қилди ва бошқа ғарбий қисмдаги бошқа давлатлардан олти ой давомида ушбу лойиҳа бўйича музокара олиб боришни талаб қилиб, ушбу талабларни тарихга «Хрушчев ультиматуми» сифатида киришига «ёрдам беради». Ғарбий давлатлар эса бу ультиматумни рад этган.

    Ўз навбатида 1958 йилда ГДР маъмурлари ғарбий Берлин устидан суверенитет даъволарини «ГДР ҳудудида» деган асосда эълон қилишди. Бир йилдан сўнг уюштирилган Никита Хрушчевнинг Америка сафаридан кейин совет ультиматуми бекор қилинди, аммо шунда ҳам томонлар ўз сўзларида туриб олишда давом этди.

    1960 йил август ойида ГДР ҳукумати Германия фуқароларининг шарқий Берлинга ташрифини чеклади. Бунга жавобан ғарб томон савдо келишувидан воз кечди. Узоқ ва қийин музокаралардан сўнг келишув 1961 йил 1 январдан бошлаб кучга кирди. Аммо инқироз бу билан ҳал бўлмади.

    Хрушчев.

    Хрушчев.
    Фото: Wikipedia

    1961 йил март ойида Москвада бўлиб ўтган Варшава шартномасига аъзо давлатлар сиёсий маслаҳат кенгашининг йиғилишида ғарбий Берлин билан чегарани ёпиш ғояси рад этилди. Ушбу давр мобайнида ГДР маъмурлари ғарбнинг таҳдидлари ва маневрлари мамлакат чегарасини «провокацион» тарзда бузилиши ҳақида шикоят қилди ва «ГФР агентларини» ўнлаб фитналар ва ўт қўйиш ҳаракатларини уюштиришда айблади. Шарқий Германия раҳбарияти ва полициясининг катта норозилиги чегарадан ўтаётган одамлар оқимини назорат қила олмаслик ортидан келиб чиққан. Аммо ГДР раҳбари Уольтер Уильбрих кейинчалик социалистик лагер раҳбарларини немислар ўртасида тўсиқ қуриш зарурлигига ишонтирди.

    Шундан сўнг вазият 1961 йил ёзида ёмонлашди. Етакчи Уольтернинг қатъий йўналиши, «Францияга етиб олиш ва ундан ўзиб кетиш»га қаратилган иқтисодий сиёсат ва ишлаб чиқариш стандартларини тегишли равишда оширилиши, иқтисодий қийинчиликлар, 1957–1960 йиллардаги зўравонликларни коллективизация ва ғарбий Берлиндаги сиёсий ва иқтисодий вазият яхшироқ бўлгани ГДР фуқароларини ғарбга йўл олишига сабаб бўлди. Ушбу вазият доирасида шарқий Германияни 2,5–3 миллион фуқаро яхшироқ имконият излаб ғарб томон отланди. Шунда шарқий Германия расмийлари ғарбдагиларни ва ГФРни «одам савдоси», кадрларни «жалб қилиб олиш» ва иқтисодий режаларни бузишга уринишда айблади.

    Шундай қилиб 1961 йил 5 августда ГДР ғарбий Берлин ва ГФР билан чегараларни ёпишга рухсат олгач, бир ҳафта ўтиб Берлин деворини қуришни бошлайди. Дастлаб, ГДР қуролли кучлари 46 км узунликдаги тиконли симларни йиғиб олади, кейинчалик улар девор қуришни бошлайди. Бир ой ўтиб унинг узунлиги аллақачон уч километри қуриб битказилганди. Девор «антифашистик ҳимоя девори» («Antifaschistishe Schutzwall») номини олган. Қурилиш давомида ғарб ва шарқни боғловчи шаҳар алоқа тизими, метро линиялари ва бошқа турдаги транспорт воситалари ҳаракатлари тўхтатилган.

    Миржалол Қосимов тайёрлади.

    07.06.2020, 11:32   Изоҳ (0)   83404
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Қозоғистонда коронавирусга чалинганлар сони 12 694 кишига етди, Қирғизистонда эса 2 минг кишидан ошди

    07.06.2020, 10:52

    Трамп қисқичбақаларга солинган божлар сабаб Европа Иттифоқи ва Хитойга таҳдид қилди

    07.06.2020, 06:45

    Пекин ҳукумати аҳолига шопинг ва ресторанлар учун 1,7 млрд доллар тарқатади

    07.06.2020, 06:03

    Президент ёнидаги Шуҳрат Ғаниев, АҚШдаги тартибсизликлар, кислород баллонига навбат. Ҳафта суратлари

    06.06.2020, 23:58

    Монте-Карлода казинолар фаолияти қайта йўлга қўйилди

    06.06.2020, 23:11

    Мадагаскарда коронавирусга қарши курашиш учун 2 млн долларлик обакидандон сотиб олишни таклиф қилган вазир ишдан ҳайдалди

    06.06.2020, 22:57
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Ўзбекинвест” EISК АЖ ва Словакиянинг EXIMBANKА СР ўртасида ҳамкорлик тўғрисида битим имзоланди


    InfinBANK томонидан ХИСМК линияси бўйича тақдим этилаётган исломий молиялаштириш – бизнесни ривожлантириш учун ишончли ечим 


    Paynet хизматлари энди Kapitalbank банкоматларида мавжуд


    Moody’s “Бизнесни ривожлантириш банки” рейтингларини “салбий”дан “барқарор”га ўзгартирди


    InfinBank пул ўтказмалари географиясини кенгайтирмоқда


    Ўзбекистон терма жамоасининг дунёдаги энг йирик спорт тадбирига чиқиши Kia брендининг мавқеини янада мустаҳкамлашга хизмат қилади 


    “Moody’s Ratings” халқаро рейтинг агентлиги “Ўзбекинвест” компанияси рейтинги прогнозини “Ба2”- “ижобий” даражагача кўтарди


    Бухоро, Ғиждувон, зиндон, мисвок ва мадраса – 100 саволга 1 жавоб


    “Микрокредитбанк” АТБ IX Германия-Ўзбекистон бизнес форуми доирасида ОДДО БҲФ банк билан 50 миллион долларлик шартнома имзолади


    AKFA Group “AKFA Medline Social” номли тиббий стартап қурилишини бошланганини эълон қилди 


    TBC Bank ва Баҳодир Жалолов фирибгарларга қарши жангга чиқди 


    Технологиянинг янги босқичи — HUAWEI Мате ХТ ва HUAWEI Мате 70 Про билан танишинг


    "Эcо Expo Central Асиа 2025" доирасида халқаро экологик ташаббуслар бирлашмоқда


    Uzbekistan Airways Сеулга кунлик авиақатновларни таклиф қилади


    Инвестиция нима ва у инсонларга нима учун керак?

     

    Тавсия этамиз

    Вашингтон Теҳронга қарши ҳарбий кампаниядан Хитой ва Россияни жиловлашда фойдаланмоқчими? Минтақамизни нималар кутади?

    19 июн, 22:05

    Челябинскка қулаган метеорит — 540 килоли осмон жисми қандай топилган эди?

    19 июн, 13:31

    Қарийб ярим асрлик меҳнат ёхуд Эронни нима ракета державасига айлантирди?

    18 июн, 20:05

    Раддияга раддия: “Юксалиш” ҳаракати ва “Ўзсувтаъминот” АЖ бир-бирини ёлғон маълумот тарқатишда айбламоқда

    17 июн, 00:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Туркияда 8-қаватдан тушиб кетган сайёҳ ўлиб, сўнгра тирилди

    Дунё | 22 июн, 23:50

    Клублар ўртасидаги ЖЧ. “Ювентус” Марокаш клубини йирик ҳисобда мағлуб этди (видео)

    Спорт | 22 июн, 23:24

    Хитойда чивиндек келадиган ҳарбий дрон ишлаб чиқилди (видео)

    Дунё | 22 июн, 23:05

    Суриядаги черковда худкуш террорчи ўзини портлатди (видео, фото)

    Дунё | 22 июн, 22:39

    Суперлига. “Пахтакор” “Қўқон-1912”ни, “Шўртан” “Сурхон”ни мағлуб этди

    Спорт | 22 июн, 22:33

    Эрон олий раҳнамоси ўз ўлими эҳтимолига ворисларини танлади — NYT

    Дунё | 22 июн, 22:06

    АҚШ ҳужумига жавобан Эрон Ҳормуз бўғозини ёпмоқчи. Бу нимани англатади? 

    Дунё | 22 июн, 21:28
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.