Нюрнберг судининг курсисида у деярли кулгили кўринарди. Бу семиз одам кўпроқ Учинчи Рейхнинг етакчиларидан бирига эмас, балки «Уч бақалоқ ҳақидаги эртак» қаҳрамонига ўхшарди. Унга сўз берилганида, бу хаёл ғойиб бўлди ва айбланувчи маҳкама айбловчиларини семантик тузоққа тушириб, ишни ўз фойдасига ҳал қила бошлади. Герман Геринг Гитлердан кам бўлмаган моҳир нотиқ деб бежиз айтилмаган эди. Нацист Германияси рейхсмаршали ҳақида анъанавий тарих рукнида «Дарё» колумнисти Нурбек Алимов ҳикоя қилади
Бисмарк дўстининг ўғли
Герман Геринг 1893 йил 12 январда жануби-ғарбий Африка генерал-губернатори Эрнст Генрих Геринг оиласида туғилди. «Темир канцлер» Отто фон Бисмарк билан дўст бўлган Германнинг отаси ўғлининг ажойиб ҳарбий мартабалар орттиришини орзу қилди.
Герман отасининг умидларини рўёбга чиқарди. Кадет мактаби ва ҳарбий академияни тугатгандан сўнг у шаҳзода Вилгелмнинг 112-пиёда полкига фанен-юнкер сифатида ўқишга кирди. Отаси 1913 йил декабрь ойида — ўғли офицер бўлишидан бир ой олдин вафот этди.
Парвоз учун туғилган пиёда аскар
Геринг Биринчи жаҳон уруши бошланиши билан ғарбий фронтда пиёда аскарлар сафида жанг қилди. Аммо уни ҳарбий янгиликлар ўзига жалб қиларди ва 1914 йил кузида у авиация сафига ўтди, моҳир учувчи бўлиб етишди. Геринг урушни Германия армиясининг энг таниқли элита ҳаво кучларидан бири бўлган Рихтгофен 1-қирувчи эскадрони қўмондони сифатида тугатди. Унинг шахсий ҳисобида уриб туширилган 22 та самолёт бор эди. Шу туфайли у Германиянинг энг юқори ҳарбий мукофотларига сазовор бўлди.
Аммо Герман Герингнинг ғалабалари мамлакатни урушда мағлубиятга учрашидан асраб қололмади. Капитан унвонидан озод қилинган учувчи Дания ва Швецияда намойиш парвозларида қатнашиб тирикчилигини ўтказди ва ғазабга тўлиб, ғолибларнинг Германияни қандай қашшоқлик ва тушкунликка тушираётганини кузатди.
Адольф Гитлер билан танишув
1922 йилда ўз ватанига қайтиб келган Геринг жабрланган немисларни озод қилиш учун курашиш керак деб қарор қилди. У «немис халқининг душмани» деб ҳисоблаган барчага — инглиз, француз, болшевик ва яҳудийларга қарши курашиш керак деб билди. Геринг ғояларига энг яқин бўлган ғоя НСДАП раҳбари Адольф Гитлернинг қарашлари эди.
Машҳур аскар эндигина сиёсий фаолиятини бошлаган Гитлерга ёрдам бера бошлади. Бир неча ой ичида, Геринг фашистларнинг асосий кучи бўлган штурмчилар отряди бошлиғи бўлди.
Яҳудийдан паноҳ топган нацист
1923 йилдаги «Пиво инқилоби» пайтида Геринг Гитлернинг ёнида эди ва полиция ўқларидан қаттиқ яраланди. Тақдирнинг ақл бовар қилмас истеҳзоси сабабми ярадор Геринг ҳибсдан яҳудий Роберт Баллиннинг уйида яшириниб қутулди. Кейин Герингнинг рафиқаси уни Германиядан ташқарига олиб кетишга муваффақ бўлди.
Жароҳатлар Герингнинг ҳаётига жиддий таъсир кўрсатди. Оғриқдан азоб чекиб, у морфинга ўрганиб қолди, у энди гиёҳвандликдан халос бўлиш учун даволана бошлади. Аммо бу муаммони ҳал қила олган бўлса-да, жароҳат ортидан келиб чиққан метаболик бузилиш Герингда абадий қолиб кетди, шу сабабли у аста-секин семира бошлади.
1927 йилда «Пиво тўнтариши» қатнашчиларига нисбатан амнистия эълон қилингач, Геринг Германияга қайтиб келди ва 1928 йилда у парламентдаги биринчи нацист депутатлардан бирига айланди.
Фюрернинг вориси
Гитлер Герингга ҳарбий саноат билан боғлиқ масалаларни ишониб топширди ва у вазифани аъло даражада бажарди. Геринг орқали НСДАП йирик немис саноатчилари ва бизнес корчалонлари билан мустаҳкам алоқалар ўрнатди. 1932 йилда НСДАП сайловда ғалаба қозонди ва Германиядаги энг катта партияга айланди. Герман Геринг Рейхстаг раиси этиб сайланди. Бу лавозим соф декоратив характерга эга бўлса-да, Геринг уни 1945 йилгача сақлаб турган.
30 йилларнинг иккинчи ярми Герингнинг фаол даври бўлди. У Учинчи Рейхнинг янги армияси учун энг янги ва замонавий қуролларни яратадиган ҳарбий саноатни бошқарди. Империя авиация вазирлигини нолдан қайта яратди ва унинг ёрдами билан Германия ўзининг ҳарбий кучининг асосига – Люфтваффега эга бўлди.
Учинчи Рейхнинг махфий сиёсий полицияси – Гестапога ҳам 1933 йилда Герман Геринг томонидан асос солинди. Эрнст Рем бошчилигидаги энди кераксиз бўлиб қолган штурмчилар отрядининг йўқ қилинишига олиб келган «Узун пичоқлар туни» операцияси ҳам Герингнинг фаол иштирокида юз берди. 1938 йилда Австриянинг қўшиб олиниши билан боғлиқ бўлган Аншлюс даврида Геринг австриялик нацистларнинг ҳаракатларини телефон орқали мувофиқлаштириб, муаммони иложи борича тезроқ ҳал қилинишини таъминлади.
Гитлер Герингни мукофотлар билан сийлади, айнан у учун «Буюк Германия Рейхсмаршали» унвонини таъсис этди ва 1941 йилда уни ўз вориси деб эълон қилди.
Юқори парвоздан қулаш
Аммо шундан кейин Герингнинг таъсири аста-секин пасая бошлайди. У тобора кўпроқ вақтни ҳашаматли Каринхалл вилласида ўтказди, у ерда босиб олинган мамлакатлардан келтирилган санъат асарларини тўплади. Рейхсмаршал ҳашаматли базмларни ва овни севарди, бу эса Гитлернинг аскетик турмуш тарзидан кескин фарқ қиларди.
Нацистлар орасида ажралиш бошланди: улар Геринг партия идеалларга хиёнат қилганини ва ҳашаматга ботганини айтди. Ўз иттифоқчисини қадрлашни давом эттирган Гитлер уни ёлғиз қолдиришни маслаҳат берди.
Геринг кейинчалик нималар содир бўлаётганини ҳаммадан олдин ҳис қилганга ўхшайди. 1942 йилда, у империянинг қуролланиш ва ўқ дори вазири Альберт Шпеерга шундай деган эди: «Бу урушдан кейин Германия 1933 йилдаги чегараларини сақлаб қола олса ҳам биз ўзимизни омадли инсонлар деб аташимиз мумкин бўлади».
Урушдаги ҳар бир ҳарбий муваффақиятсизлик ортидан Гитлернинг Герингга бўлган ишончи пасайиб борди. Люфтваффе унчалик ҳам енгилмас куч эмасди. Иттифоқчилар Германия устига бомба ёмғирларини ёғдира бошлади, ҳатто НСДАП раҳбарлари ҳам жуда кўп вақтини бомбадан сақланиш учун қурилган бункерларда ўтказишга мажбур бўлди.
Хоин
Ҳамма омадсизликларга қарамай, Геринг ўз унвонини 1945 йил 23 апрелгача сақлаб, «Фюрернинг вориси» бўлиб қолди. У АҚШ ва Буюк Британия билан тинчлик ўрнатиш учун урушнинг охирида ҳокимиятни тортиб олишга умид қилди.
1945 йил 23 апрелда Геринг Гитлерга бутун ҳокимиятни унга топшириш таклифи билан мурожаат қилди ва жавоб йўқлигини розилик сифатида қабул қилишини таъкидлади.
Аммо Рейхсмаршалнинг бу иши муваффақиятсиз якунланди. Гитлер ҳали иродасини йўқотмаган эди ва Геринг нима истаётганини эшитиб қаттиқ ғазабланган. Фюрернинг буйруғи билан Рейхсмаршал хоин сифатида ҳибсга олинган. У қатл этилмади, аммо барча лавозимлардан, унвонлардан ва мукофотлардан маҳрум бўлди.
Геринг 5 майгача СС ходимлари қўл остида қолди, у аслида ўз ҳолига ташлаб қўйилган эди, чунки ўз жонини қутқариш билан банд бўлган «ССчилар»нинг у билан мутлақо ишлари йўқ эди.
Нюрнберг қасоси
1945 йил 8 майда Герман Геринг ўз ихтиёри билан Берхтесгадендаги америкаликларга таслим бўлди. Геринг Нюрнберг судларида асосий айбланувчи сифатида кўрилди. У суд жараёнида ўзига ишонган ва прокурорларга нисбатан кескин чиқишлар қилган. Суд жараёнида америкаликларга қора танлиларни ажратишларини, британияликларга мустамлакалардаги репрессив сиёсатини, СССРга эса Гулагни эслатди. Ғарб иттифоқчиларига 1939 йилдаги Мюнхен шартномаси билан, Москвага эса ўзаро ҳужум қилмаслик бўйича тузилган Молотов—Риббентроп пакти билан ҳужум қилди.
Германиянинг босиб олган ҳудудларидаги қирғин сиёсати акс этган кадрлар намойиш этилгач, унинг ўзига ишончи ва жасурлиги бирдан йўқолди. «Ўлим лагерлари», газ камералари, одам ёғидан тайёрланган совун, одам терисидан тайёрланган шамчироқ ва портфел — булардан энди нотиқлик маҳорати билан чиқиб кетишнинг иложи йўқ эди. Геринг нималар содир бўлганидан бехабарлигини айтишга уринди, аммо бунга жавобан унга ўз имзоси қўйилган қоғозларни тақдим этишди. Жараённи кузатган кузатувчилар Геринг энди қочиб қутула олмайди деган хулосага келишди.
1946 йил март ойида Совуқ урушни бошлаб берган Черчиллнинг Фултон университетида сўзлаган нутқи, Герингнинг кўнглига шамчироқ ёққандай бўлди. У СССР ва унинг собиқ иттифоқчилари ўртасидаги можаро, Нюрнберг жараёнининг муваффақиятсиз бўлишига ва айбланувчиларни озод қилинишига олиб келади деб умид қила бошлади.
Аммо иттифоқчиларда бошлаган ишларини охиригача етказиш истаги бор эди. Герман Геринг осиб ўлдирилишга ҳукм қилинди. У сиртмоқни отув билан алмаштиришларини сўради, аммо рад жавобини олди.
Кули кўкка совурилиб кетди
Гувоҳларнинг таъкидлашича, суд ҳукмини эшитгач, Геринг тишларини ғижирлатиб: «Фелдмаршалларни осишмайди» деган.
Жазо ижро этилишидан икки соат олдин у заҳар қабул қилди. Ҳозиргача заҳарни Герингга ким ва қандай қилиб бергани маълум эмас. Осиб ўлдирилган нацистларнинг жасадлари билан биргаликд Герман Герингнинг жасади ҳам Мюнхен четидаги крематорияда куйдирилган. Расмий хабарда айтилишича: «Герман Геринг ва 16 октябрь куни Нюрнберг Халқаро ҳарбий трибуналининг ҳукми билан қатл этилган жиноятчиларнинг жасадлари ёқиб юборилди ва куллари шамолга сочиб юборилди...»
Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назаридан фарқ қилиши мумкин.
Изоҳ (0)