Яқин ўн йилликда турли соҳаларда АКТ (ахборот ва коммуникация технологиялари) кенг қўлланилиши билан бирга бизнинг жамиятимизда ҳамма нарса онгли бўлади, «ҳиссиёт, алоқа ва ақл»га эга бўлади. Ушбу улкан тарихий жараёнда жисмоний ва рақамли дунё чуқур интеграцияни амалга оширади, АКТ анъанавий саноатни ҳар томонлама қайта тиклайди, рақамли иқтисодиётнинг ривожланишига туртки беради.
Корхоналар ишлаб чиқариш самарадорлиги ва рақобатбардошлигини ошириш учун булутли хизматлар, катта маълумотлар, буюмлар Интернети, шунингдек, сунъий интеллектни асосий технологик жараёнлар ва уланишларни бошқариш тизимларига киритадилар. 5G даврининг бошланиши бутун дунё бўйлаб илм-фан ва технологияларни такомиллаштириш ва янгиланиш суръатини аста-секин жадажлаштиради, одамлар иши ва ҳаётига чуқур таъсир ўтказади, иқтисодий ўсишнинг янги нуқталарини тақдим этади, инсониятнинг ақлли жамиятга ўтиш лойиҳаларини аниқлаб беради.
Асосий АКТ инфратузилмаси ва ақлли терминалларни етказиб беришда глобал етакчи сифатида Huawei — рақамли дунё ҳар бир инсон, ҳар бир оила, ҳар бир ташкилот ҳаётига ақлли дунёни яратиш учун киришини таъминлашга интилади. Huawei компанияси бир неча йиллардан буён «Ўзбекистонда Ўзбекистон учун» фаолият юритиб, асосий АКТ инфратузилмасини яратишга, операторларга юқори сифатли тармоқ яратишга, корхоналарни рақамлаштиришнинг илғор усуллари билан таъминлашга ва маҳаллий шериклар билан Ўзбекистоннинг рақамли иқтисодиётини ривожлантиришга ҳисса қўшишда ўзаро манфаатли ҳамкорлик қилишга интилиб келмоқда.
Рақамли иқтисодиёт тез суръатлар билан ўсиб бормоқда, АКТ турли соҳалардаги кўплаб корхоналарга рақамли трансформацияни амалга оширишга имкон беради.
Huawei ва Оксфорд тадқиқот иқтисодиёт институти томонидан биргаликда нашр этилган рақамли тарқатиш тўғрисидаги ҳисоботга кўра, 2025 йилга келиб рақамли иқтисодиёт 23 трлн АҚШ долларига тенг, унинг жаҳон ялпи ички маҳсулотидаги улуши ҳозирги 17,1 % дан 24,3 % гача кўтарилади дея, тахмин қилинмоқда.
Дунёда рақамли трансформацияни рағбатлантириш учун коммунал хизмат, транспорт, ишлаб чиқариш, тиббиёт, қишлоқ хўжалиги, молия ва бошқа соҳаларда қўлланиладиган 100 миллиард алоқа уланишлар мавжуд бўлади. Бу вақтга келиб, булутли технологиялардан фойдаланувчи корхоналар сони 85% ни, сунъий интеллектдан фойдаланувчи корхоналар сони — 86% ни ташкил қилади, рақамли маълумотлардан фойдаланувчи корхоналар улуши кескин 80% гача ошади. Ҳар йили 180 миллиард терабайт рақамли маълумотлар доимий равишда ақлли бўшлиқ ҳамда қадриятларни яратади.
Турли соҳаларда АКТнинг кенг қўлланилиши билан бир қаторда, ҳарбий ва авиация каби қиммат соҳаларда рақамлаштириш бошланади, шундан сўнг у барча соҳаларга тарқалади: ижтимоий тармоқлар мақсадли реклама учун рақамли маълумотлардан фойдаланадилар, General Electrics башорат қилиш учун рақамли маълумотлардан фойдаланади. Рақамли маълумотлардан фойдаланган ҳолда, шифохоналарда одамнинг баъзи касалликларга чалиниш вақтини аниқлайдилар, ҳукуматлар «ақлли шаҳарлар»ни назорат қилиш учун рақамли маълумотлардан қўллайдилар... Нақадар узоқ кетса, рақамлаштириш шунчалик кенг тарқалган бўлади.
Европадаги ҳамда Осиёдаги турли мамлакатлар ўз навбатида рақамли иқтисодиётни қуриш стратегияларини, масалан, «Россия Федерациясининг рақамли иқтисодиёти» миллий дастури, «Рақамли Қозоғистон» давлат дастури ва бошқаларни тақдим этдилар ва амалга ошира бошладила. Шарқий Европанинг «Силикон водийси» деб номланувчи Беларусь давлати, АКТдан логистика, транспорт, тиббиёт, ҳукумат бошқаруви, оммавий ахборот воситалари ва бошқа соҳаларда кенг фойдаланади.
Ҳозирда «Рақамли Ўзбекистон 2030» миллий стратегияси ишлаб чиқилмоқда ва муҳокама қилинмоқда. Ушбу стратегия ақлли шаҳар, тиббиёт, транспорт ва бошқа соҳаларда АКТни жорий этишни рағбатлантириш учун ишлаб чиқилган бўлиб, бу давлатнинг рақамли иқтисодиёти ўсишига ёрдам беради.Шу билан бирга, Ўзбекистоннинг рақамли иқтисодиётини ривожлантириш бир қатор муаммоларга дуч келди, масалан, шаҳарларнинг оптик толали жиҳозланиши ҳали ҳам паст даражада, симсиз кенг полосали уланиш даражаси ва унинг тарқалиш тезлиги паст, чекка ҳудудларда базавий тармоқ инфратузилмасига кириш қийин ва юқори малакали кадрларнинг етишмаслиги муаммоси мавжуд.
Катта стратегияни амалга ошириш билан асл воқелик ўртасида улкан «рақамли тафовут» ётади, уни тўлдириш учун ҳукумат, корхоналар, операторлар, ускуналарни етказиб берувчиларнинг биргаликдаги саъй-ҳаракатлари талаб қилинади. Шундагина 2030 йилда Ўзбекистон турли соҳаларни рақамли трансформациясини амалга ошириши мумкин.
Жорий йилнинг апрель ойида Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Пекиндаги Huawei тадқиқот марказига ташриф буюрди ва Huawei асосчиси ва бош директори Рен Зҳенгфей ҳамроҳлигида Huawei’нинг АКТ соҳасидаги илғор ютуқлари тўғрисида: соҳадаги янгиликлар, 5G технологиялари, «хавфсиз шаҳар», «ақлли шаҳар», булутли технологиялар, терминал операциялари, шунингдек, уларни қўллаш ҳақида тўлақонли маърузани тинглади. Бу Президент Ш. Мирзиёевнинг иқтисодий фикрларига жуда мос келади: аввалроқ, у АКТ соҳасини ривожлантириш мамлакатнинг инвестиция муҳити ва жамоат хавфсизлигини яхшилашнинг муҳим омили ҳамда иқтисодий ривожланишнинг асосий ҳаракатлантирувчи кучларидан бири эканлигига эътиборни қаратди.
Рақамли иқтисодиёт учун мустаҳкам АКТ базасини яратиш.
Хитойларда бир мақол бор: «Агар бой бўлишни истасанг, аввал йўл қур». Бошқача қилиб айтганда, агар сиз рақамли иқтисодиётни ривожлантиришни истасангиз, аввало юқори тезликдаги ахборот магистралини — асосий АКТ инфратузилмасини бунёд этишингиз керак. Турли хил автомобиллар ҳаракатлана олиши учун, унинг қопламаси етарлича кенг ва юқори сифатли бўлиши лозим.
Мисол тариқасида, Хитойни кўриб чиқамиз. Бугунги кунда мобил тўловлар ёрдамида жамоат транспортида, метрода, озиқ-овқат бозорларида, супермаркетларда тўловларни амалга оширишингиз мумкин. 2018 йилда Хитойнинг Савдо банки 60,53 миллиард мобил тўлов операцияларини амалга оширди, уларнинг миқдори 277,4 трлн юанни ташкил этди. Ушбу кўрсаткич бўйича мамлакат дунёда этакчи ўринни эгаллайди. Мобил электрон тижорат ҳажми дунё умумий ҳажмининг 67 % ни ташкил этди, 200 миллиондан ортиқ ижарага олинган велосипедлар рўйхатга олинди. Буларнинг барчаси юқори сифатли АКТ тармоғига боғлиқ.
2011 йилдан бери Хитой ҳукумати 4G тармоғини ривожлантириш ва оптик толали тармоқни қуриш учун ҳаракат қилмоқда. 2018 йил охирига келиб, 4G тармоғининг қамрови аҳолининг 99% ўз ичига олди, ўртача тезлик 30 Мбит/с, оптик толали тармоқ қамрови 96%, кенг полосали фойдаланувчилар сони 73% га етди. Келгуси беш йил учун қурилиш режасини амалга оширишга келсак, Хитой ўз олдига янада улкан мақсадларни қўйди. Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, 2025 йилда уйларнинг 70 фоизида кенг полосали тармоқларнинг тезлиги 100 Мбит/с дан 1000 Мбит/с гача кўтарилади, 5G тармоғининг қамрови 80 фоизга ўсади, 1,1 миллиард фойдаланувчига хизматлар тақдим этилади. Шу билан бирга, 5G тармоғи кўплаб корхоналарнинг асосий тармоғига айланади, бу турли соҳаларнинг рақамли трансформациясини рағбатлантиради, 3 миллион иш ўринлари яратилишини тахмин қилмоқда. Хитой тажрибаси шуни кўрсатадики, АКТнинг асосий инфратузилмаси рақамли иқтисодиётнинг жадал ривожланишининг ажралмас қисми ҳисобланади.
Бугунги кунда 5G тармоғи томонидан тақдим этилган АКТ мисли кўрилмаган даражада ўсиб бормоқда. Дунёда 36 та тижорат 5G тармоғи яратилган, улардан 22 таси Huawei ускуналаридан фойдаланади. Ҳозирги кунда Huawei 5G тижорат мақсадларида фойдаланиш учун 54 та шартнома имзолади, бозорда 230 мингдан ортиқ 5G ААU модулларини сотувга чиқарди, бу дунё таъминотининг 80% нии ташкил этади. 5G’нинг асосий технологияларига, масалан, микросхемалар, алгоритмлар, маълумотларни қайта ишлаш ва ҳоказоларга доимий сармоялар киритиш ва уларни тадқиқ қилиш туфайли Huawei юқори сифатли 5G тармоғини қуриш учун интеграл ечимлар етказиб берувчи етакчи ҳисобланади.
Агар биз 4G тармоғи ҳаётимизни ўзгартиргани ҳақида гапирадиган бўлсак, унда 5G жамиятимизни ўзгартиради. Маълумотни юқори тезликда узатиш бизга рақамли ҳаётдан завқланишимизга имкон беради, масалан, юқори аниқликдаги видео, виртуал ҳақиқат; юқори қувват катта миқдордаги ускуналарни улаш ва буюмлар Интернетини яратиш, ақлли шаҳарлар ва ақлли транспорт тизимларини фаоллаштиришга имкон беради; паст кечикиш узоқ масофали тиббиёт ва учувчисиз транспорт воситаларини бошқаришга имкон беради.
Ҳозирги вақтда Huawei 5G технологиялари соҳасидаги Uztelecom, Ucell, UMS, Beeline операторлари билан ҳамкорлик қилиш орқали Ўзбекистоннинг 5G тармоғининг базавий инфратузилмасини режалаштириш ва ривожлантиришда фаол иштирок этмоқда. Beeline Узбекистан 5G тадқиқот дастурларини технологик резервлар доирасида Ўзбекистонда янги саноат тармоқларини яратишни жадаллаштирмоқда.
25 сентябрь куни Ўзбекистон Ахборот-коммуникация технологиялари ҳафталигида (ICTWEEK 2019) Uztelecom, Ucell ва Huawei биргаликда 5G мобил алоқа соҳасидаги сўнгги технологиялар ва иловаларни намойиш этдилар.
Юқори сифатли 4G тармоғи 5G ривожланишининг асосидир 5G тармоғини тушунишни кучайтириш учун China Unicom, T-Mobile, Verizon, Vodafone, Telenor каби етакчи операторлар 2/ 3G тармоқларидан 4G тармоғига ўтишни тезлаштирдилар, 16 нафар оператор 2025 йилгача 2G тармоқларини ёпишни режалаштирмоқдалар. Ўзбекистон 5G тармоғини яратишнинг дастлабки босқичида, унга пойдевор қўйиш, 5G га тайёр бўлган юқори сифатли 4G тармоғини қуриш керак.
Рақамли иқтисодиёт учун мутахассисларни тайёрлаш, ўзаро манфаатли ҳамкорликни қўллаб-қувватлаш.
Рақамли иқтисодиёт инновациялар ва юқори малакали кадрлар билан узвий боғлиқдир. Huawei доимо технологик инновацияларга катта эътибор қаратади, ҳар йили тадқиқот ва ривожланиш учун 15-20 миллиард АҚШ доллари миқдорида маблағ сарфлайди, уларнинг 20-30% компаниянинг ривожланиши учун жиддий кафолатлар берадиган асосий тадқиқотларга тўғри келади.
Huawei узоқ вақтдан бери АКТ соҳасида юқори малакали мутахассисларни тайёрлашга маблағ киритиб келмоқда. Сўнгги йилларда компания «Келажак учун уруғлар» лойиҳаси, HAINA академияси (Huawei Authorized Networking Academy) базасида АКТ бўйича тренинглар, талабалар учун қўшма лабораториялар, дастурлар ва стажировкаларни амалга оширмоқда. Университетлар АКТ соҳасида 2 мингдан ортиқ юқори малакали мутахассисларни тайёрладилар.
Келгусида Huawei Европа ва Осиёда кадрлар тайёрлашга инвестицияларни кўпайтиришни давом эттиради, университетлар ва илмий-тадқиқот институтлари билан инновацион тадқиқотлар ва кадрлар тайёрлаш соҳасида ҳамкорликни ривожлантиради, бу барча томонлар учун фойдали бўлади ва қабул қилувчи мамлакатларнинг инновацион салоҳиятини аста-секин оширади.
Очиқ ҳамкорлик барқарор ривожланиш мақсадларига эришишнинг калитидир. Шу муносабат билан биз ўзаро манфаатли ҳамкорликка қатъий амал қиламиз, мижозлар, ҳокимият ва саноат ташкилотлари билан яқин алоқада бўламиз, биргаликдаги саъй-ҳаракатлар билан янада бардошли, мослашувчан, прогрессив саноат экотизимини яратамиз.
Ўзбекистон рақамли иқтисодиётининг воситачиси ва иштирокчиси сифатида Huawei Ўзбекистон билан биргаликда юқори сифатли базавий АКТ инфратузилмасини яратиш, операторлар ва турли соҳаларнинг рақамли трансформациясини рағбатлантириш, ривожланаётган рақамли экотизимни ривожлантириш ва Ўзбекистоннинг рақамли иқтисодиётини муваффақиятли амалга оширишга ҳисса қўшишни истайди.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)