Фоторепортаж: Қишда 10 кунлаб дунёдан узилиб қоладиган Шаҳрисабздаги Кўл қишлоғида бир кун

«Дарё» интернет-нашрида жорий йилнинг январь ойида Қашқадарё вилоятининг Шаҳрисабз туманидаги Кўл қишлоғида 2 метр қор ёғиши натижасида қишлоқ аҳолисининг 10 кун туман марказидан узилиб қолгани хусусида ҳикоя қилгандик.

«Дарё» мухбири Отабек Қўлдошев ёз фаслининг айни жазирама кунларида яна бир бор Кўл қишлоғида бўлиб, қишлоқ аҳлининг ёздаги турмуш тарзи ва жорий йилги қиш мавсумига тайёргарлиги билан қизиқди.

Шаҳрисабзнинг Кўл қишлоғи туман марказидан 84 километр узоқликда жойлашган бўлса-да, қишда қор сабаб ёзда эса йўлнинг сифатсизлиги боис манзилгача бўлган йўлни 3 соатда босиб ўтиш мумкин. Ўша кунги кузатувларимизга кўра, қишлоққа йўл олган киши борки, Ҳисорак қишлоғидан сўнг «Нива» ёки «УАЗ» русумли автомобиллар хизматига эҳтиёж сезади. Боиси, йўл талабга жавоб бермайди. Ҳамонки йўлда жарликларнинг қулаши, тош юмалаши каби хавф-хатарлар мавжуд. Автомобильлар хизмати ҳали ҳамон баланд нархда. Бизни Ҳисорак қишлоғидан Кўл қишлоғигача бўлган манзилга элтган «Нива» ҳайдовчиси 20 километрлик масофага 140 минг сўм хизмат ҳақи олди.

Кўл қишлоғига етгунга қадар бўлган манзилда жойлашган Ҳисорак сув омбори айни кунда ўзгача қиёфа касб этган. Маҳаллий аҳоли берган маълумотга кўра, узунлиги қарийб 4 километр масофани ташкил этувчи мазкур сув омбори Шароф Рашидов даврида қуриб битказилган бўлиб, чуқурлиги 138 метрни ташкил этади.

Кўл қишлоқ фуқаролар йиғини раиси Исмоил Бобоевнинг «Дарё» мухбирига маълум қилишича, Кўл қишлоғи Ҳожиак ва Ҳазрати Султон тоғлари ўртасида жойлашган бўлиб, илгари кўл бўлган. Қишлоқ номи шунинг учун ҳам Кўл деб номланган. Ҳазрати Султон зиёратгоҳи Кўл қишлоғидан 18 километр масофада бўлиб, денгиз сатҳидан 4646 метр баландликда жойлашган. Тоғ бағрида ҳали-ҳамон оппоқ қор бор.

Қишлоқ табиатининг ям-яшиллиги кишида Кўлда худдики эндигина баҳор келгандек таассурот уйғотади. Ҳалигача сарғайишга улгурмаган ўт-ўланлар, дарахтдаги довуччалар, энди пишаётган олчалар кишини чалғитиши табиий. Ажабланарлиси, буғдой эндигина бошоққа ўтирган.

1300 нафардан ортиқ аҳоли истиқомат қилувчи ушбу қишлоқ аҳлининг асосий даромади картошкадан. Айни кунда далада иш қизғин. Картошка бегона ўтлардан тозаланмоқда. Ҳайратланарлиси, халқ ризқи бўлмиш картошка ҳатто тошлар орасидан ҳам бўй чўзиб, ҳосил беришга шайланган. Аёллар дала ишлари билан банд.

Тонг азонлаб нон ёпаётган онахон, сал нарида эса гилам тўқиётган аёлларни кўриб, уларни суҳбатга чорладик. 70 ёшли Наврўз момо Холованинг маълумот беришича, қишлоқ аҳли деярли бозордан гилам сотиб олмайди. Ўзлари қўл меҳнати билан гилам тўқиб, эҳтиёжини қондиради. Тўқувчи аёллар 8 метрлик гиламни 8 кунда тўқийди.

Кўлда қиш фасли 9 ой давом этади. Шунинг учун ҳам қишлоқ аҳли ҳозирдан қиш мавсумига тайёргарликни бошлаб юборган. Қишда печда ёқиш учун ўтин ҳамда мол тезагини тайёрлашга киришган.

Қишлоқда Қудратилла Ҳақбердиевнинг ота-боболаридан қолган тош тегирмон ҳам мавжуд бўлиб, тегирмон ёши 300 йиллик тарихга бориб тақалади. Қишлоқ аҳли етиштирган ғалласини ушбу тегирмонда янчади. Тегирмончи Қудратилла Ҳақбердиевнинг маълумот беришича, тегирмон соатига 40 килограмм буғдой янчиб оппоқ ун тайёрлайди. Тегирмон тоши сув ёрдамида ҳаракатга келтирилади. Тош тегирмоннинг ўзига хос жиҳати тоши секин айланса оппоқ ун, тез айланса ем ишлаб чиқарар экан.

Кези келганда шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, ўтган сафарги мақоламизда қиш мавсумида аҳолининг 10 кунлаб туман марказидан узилиб қолиши, ҳафталаб электр токи бўлмаслиги каби муаммолар, шунингдек қишлоқда жойлашган Оилавий поликлиника шароитларининг талаб даражасида эмаслиги хусусида тўхталган эдик. Минг таассуфки, ҳали ҳамон ҳеч нарса ўзгармаган. Назаримизда бу йилги қиш мавсумида ҳам аҳоли яна ўша эски булдозерга эҳтиёж сезади. Булдозер ишласа, албатта. Яна ўша ҚОП шароитларининг талабга жавоб бермаслиги қишлоқ аҳлининг сифатли тиббий хизматдан бебаҳра қолишига сабаб бўлади.

ҚФЙ раиси Исмоил Бобоевнинг қўшимча қилишича, яқинда вилоят ҳокими Зафар Рўзиев қишлоқ аҳолисининг турмуш шароити билан яқиндан танишиб, кўлликлар билан мулоқот ўтказган. Мулоқотда қишда қорни тозалаш учун талабга жавоб берадиган техникага эҳтиёж борлиги, қишлоқ оилавий поликлиникасининг талабга жавоб бермаслиги ва ҚФЙ учун бино зарурлиги хусусида гап борган. Аммо негадир янги техника қишда метрлаб қор тушадиган Кўлга эмас, бошқа қишлоққа бериб юборилган. Сабаби кўчки тозалаш деб айтилган. Қолаверса, ҚФЙ учун янги бино қуриш ишлари ҳам ўлда-жўлда.

Шаҳрисабзнинг Кўл қишлоғида бўлиб, аҳоли билан мулоқотдан кўзланган мақсад кўлликларнинг гўзал манзарали табиатини кўрсатиш ва дастлабки мақоламизда тилга олинган камчиликларнинг ижобий рўёби ҳақида сўз юритиш эди. Аммо минг таассуфлар бўлсинки, тилга олинган муаммоларнинг ҳали-ҳамон ечимсиз тургани жорий қиш мавсумида ҳам кўлликларнинг 10 кунлаб дунёдан узилиб қолишидан дарак бермаяптимикин? Масъуллар қишгача ушбу ҳолатга жим қараб туришмас деган умиддамиз.