Тўлов баланси ва халқаро инвестицион позиция (ташқи сектор) ҳисобини яхшилаш доирасида 2019 йилнинг 31 майидан 13 июнига қадар аҳоли орасида аноним тарзда сўровнома ўтказилди. Сўровномани тўлдиришда қулайлик яратиш ҳамда кенг аудиторияни қамраб олиш мақсадида, сўровнома интернет тармоғида ижтимоий тармоқлар платформалари орқали тарқатилди. Бу ҳақда Марказий банк матбуот хизмати хабар берди.
Сўровнома уч қисмга бўлинган бўлиб, қуйидаги мазмундаги саволларни ўз ичига олган:- чет эл валютасидаги жамғармалар тўғрисида;- тижорат мақсадида Ўзбекистонга олиб кирилган ва Ўзбекистондан олиб чиқилган товарлар тўғрисида (моккилик савдоси);- чет элдан олинаётган ва/ёки кўрсатилаётган молиявий ёрдам тўғрисида.Сўровномада жами 2165 нафар респондент иштирок этди.
Сўровнома натижаларининг таҳлили қуйидагиларни кўрсатди:
1) 54% респондент (1170 киши) чет эл валютасида жамғармалари мавжудгини маълум қилган.Аҳолининг вилоятлар кесимидаги ўртача даромадларини ҳамда респондентларнинг жавобларини инобатга олган ҳолда жамғармаларнинг ўртача миқдори жон бошига 1 134 доллар эканлиги маълум бўлди. Шундай қилиб, ҳисоб-китоблар ҳамда меҳнатга лаёқатли аҳоли сони тўғрисидаги маълумотлар асосида, чет эл валютасидаги жами жамғармалар суммаси 10,2 миллиард доллар миқдорида баҳоланди.
2) 1048 нафар респондент (48,4%) чет элда бўлганлигини, улардан 107 нафари (10,2%) эса тижорат мақсадида Ўзбекистондан товар олиб чиққанлигини билдирди. Умуман олганда, бир нафар респондент томонидан хорижга тижорат мақсадида олиб чиқилган
товарларнинг ўртача қиймати 732 доллар миқдорида ҳисобланди. 2019 йилнинг I чораги давомида Ўзбекистондан чет элга чиққан резидентлар сони 2,5 миллион кишига тенглиги ҳисобга олинса, жорий йилнинг январь март ойларида тижорат мақсадида хорижга олиб чиқилган товарларнинг жами қиймати 187 миллион доллар миқдорида баҳоланди.
3) Чет элда бўлиб қайтган респондентларнинг 235 нафари (22,4%) Ўзбекистонга тижорат мақсадида товарлар олиб кирганлигини маълум қилган. Ҳисоб-китобларга кўра, бир нафар респондент томонидан ўртача 873 доллар қийматидаги маҳсулотлар Ўзбекистонга тижорат мақсадида олиб кирилганлигини ҳамда 2019 йилнинг I чораги давомида Ўзбекистонга кириб келган резидентлар сони 1,6 миллион кишига тенглиги инобатга олинса, жорий йилнинг январь—март ойларида тижорат мақсадида олиб кирилган маҳсулотларнинг жами қиймати 320 миллион доллар миқдорида ҳисобланди.
4) 50% респондентлар чет элда қариндоши мавжудлигини кўрсатиб ўтган бўлса, шулардан 59% чет элдан молиявий ёрдам олишини, 16% эса чет элда яшовчи қариндошига молиявий ёрдам кўрсатишини билдирди.
Бир респондент томонидан чет элдан олинаётган молиявий ёрдамнинг ўртача ойлик миқдори 354 доллар, чет элга юборилаётган ёрдамнинг миқдори эса 262 доллар эканлиги маълум бўлди.
Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлигининг маълумотларига кўра 2019 йилнинг 1 апрель ҳолатига 2,4 миллион фуқаролар чет элда ишламоқда. Шу муносабат билан, хориджан келиб тушадиган ва хориждаги резидентларга кўрсатиладиган молиявий ёрдамнинг ўртача ойлик суммаси мос равишда 496 миллион ва 98 миллион доллар миқдорида баҳоланди.
Хулоса қилиб айтганда, сўровноманинг чет эл валютасидаги жамғармалар, шунингдек, чет элдан олинадиган молиявий ёрдамнинг (жорий трансфертлар) миқдори бўйича натижалари, Халқаро валюта жамғармаси тавсиялари асосида Марказий банк томонидан амалга ошириладиган эксперт баҳолашларига яқин келмоқда.
Бироқ, моккилик савдоси бўйича сўровнома натижалари асосида ҳисобланган кўрсаткичлар эксперт баҳолашлари асосида ҳисобланадиган кўрсаткичлардан ўсиш томонга фарқ қилди.
Тўлов баланси ҳамда халқаро инвестицион позиция маълумотларини яхшилаш мақсадида, сўровнома натижалари Халқаро валюта жамғармасининг ташқи сектор статистикаси бўйича навбатдаги миссияси давомида муҳокама қилинади.
Изоҳ (0)