Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг Саноат, қурилиш ва савдо масалалари қўмитаси томонидан «Кўп квартирали уйларни бошқариш тўғрисида»ги қонун лойиҳасининг муҳокамаси бўйича дебат ўтказилди. Бу ҳақда палата матбуот хизмати хабар бермоқда.
Мазкур қонун лойиҳаси 2019 йил 2 май куни Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан биринчи ўқишда қабул қилиниб, 4 май куни парламентнинг расмий веб-сайти (parliament.gov.uz)га жойлаштирилган эди.
Ўтган давр мобайнида ушбу қонун лойиҳаси юзасидан қандай таклиф ва тавсиялар келиб тушди? Ҳужжатнинг мазмун-моҳияти ва аҳамияти нимадан иборат? Умуман, бу лойиҳа қабул қилинса, халқимиз қандай наф кўради?
Қизғин кечган баҳс-мунозара, тортишувларда парламент қуйи палатасидаги барча сиёсий партиялар фракциялари ҳамда Экоҳаракат депутатлар гуруҳи вакиллари ўз нуқтаи назарини билдирди.
Одинахон Жамолдинова, Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати – Ўзбекистон Либерал-демократик партияси фракцияси аъзоси:
– Ушбу қонун лойиҳаси амалдаги «Хусусий уй-жой мулкдорларининг ширкатлари тўғрисида»ги қонун (2006 йил) ўрнига қабул қилиниши кўзда тутилмоқда. Аввало, мазкур амалдаги қонун бугунги кунгача соҳа олдидаги муаммоларни ечиш ўрнига, аҳолининг ҳақли шикоят ва эътирозларига сабаб бўлиб келмоқда эди. Зеро, унинг ўзида чалкашлик мавжуд. Масалан, қонунда уй-жой мулкдорлари ширкати нотижорат ташкилот бўлиб, кўп квартирали битта ёки бир неча уйдаги хусусий турар жойлар мулкдорларининг бирлашмаси экани қайд этилган. Бироқ қонуннинг 19-моддасида эса, ширкат аъзолари умумий йиғилишининг ваколатларидан бири сифатида «ширкатнинг тадбиркорлик фаолиятидан олинган даромаддан (фойдадан) фойдаланиш йўналишларини белгилаш» қайд этилган. Нодавлат нотижорат ташкилоти тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиши ёки тижорий фаолиятдан даромад (фойда) олиши мумкин эмас. Ахир бу унинг фаолиятидаги асосий тамойилга зид. Бу, истаймизми-йўқми, бугунги кунда соҳа амалиётида коррупциявий ҳолатларни юзага келтириб, реал ҳаётда қонуннинг ишламаслигига сабаб омиллардан бири эди.
Айни жиҳатларни эътиборга олган ҳолда, амалдаги қонун ўрнига таклиф этилаётган янги қонун лойиҳасини қўллаб-қувватлайман. Шу нуқтаи назардан, лойиҳанинг 35-моддасидан ширкат аъзолари умумий йиғилишининг ваколатларидан бири сифатида «ширкатнинг тадбиркорлик фаолиятидан тушган даромадини (фойдасини) ишлатиш йўналишини белгилаш» бандини олиб ташлаш зарур, деб ҳисоблайман. Бу принципиал масала. Акс ҳолда, мазкур модда бугунги кун амалиётидаги хатонинг такрорланиши ҳисобланади.
Даврон Арипов, Ўзбекистон «Миллий тикланиш» демократик партияси фракцияси аъзоси:
– Қонун лойиҳаси бугунги кунда энг долзарб бўлган ижтимоий масалалардан бирини ечишга қаратилгани билан аҳамиятли, деб ўйлайман. Аммо «Кўп квартирали уйларни бошқариш тўғрисида»ги қонун лойиҳасининг номига эътироз билдирмоқчиман. «Кўп квартира» нима дегани ўзи? «Кўп» деб нечта уй ёки қанча хонадон назарда тутилмоқда? Ваҳоланки, лойиҳада «квартира» сўзига таъриф ҳам берилмаган. Бой ўзбек тилида, наҳотки, «квартира» маъносини ифодаловчи муқобил сўз топилмаса?! Топилади, албатта. Қўллаётган сўзимизга, давлат тилига масъулият билан ёндашсак, «квартира», «дом» каби сўзлар ўрнига мос равишда «хонадон», «уй» сўзларини қўллар эдик.
Бугунги кунда амалиётга назар солсак, фуқаро расмий ҳужжатга уй манзилини ёзаётганда, масалан, 45-уйнинг 15-хонадони, деб қайд этса, у кўп қаватли уйда яшашини англатади. Агар шахс ҳовлида истиқом қилса, бунда фақат турар-жой сифатида уй рақамининг ўзи қайд этилади, холос. Демак, реал ҳаётдаги ушбу ҳолат лойиҳанинг номини ўзгартиришга монелик қилмайди. Ҳужжатнинг номланиши халқимизга тушунарли бўлса, бу давлат тилига ҳурмат, айни пайтда қонунчиликдаги муҳим ютуқ ҳисобланади.
Акмал Умаралиев, Ўзбекистон Халқ демократик партияси аъзоси:
– Ростини айтиш керак, 2006 йилги амалдаги қонунда жорий этилган ширкат хизмати ва унинг фаолияти халқ ишончини оқламади. Янги қонун лойиҳаси, гарчи кўп квартирали уйларни бошқаришга йўналтирилган бўлса ҳам, яна ўша амалдаги ширкат хизмати ва уни бошқариш масаласи алоҳида 26 та моддада қайд этилган. Бошқача айтганда, қонуннинг деярли ярми аввалги қонун моддаларини такрорлайди.
Бу кимга ва нимага керак?
Амалиётда ўзини оқламаган бирлашма фаолиятини акс эттирувчи 26 та моддадан бугунги кунда ишламайдиганларининг баҳридан ўтиш шарт. Гап моддаларнинг сонида эмас, балки қабул қилинаётган қонун нормаларининг сифатида ва унинг ишлашида. Менимча, ушбу қонун лойиҳасидан турли ҳаволаки нормаларни чиқариб ташлаш, уни амалиётда тўғридан-тўғри ишлайдиган, халқ корига ярайдиган ҳужжат сифатида қабул қилиш зарур.
Изоҳ (0)