Пском дарёси тўлиқ Ўзбекистон ҳудудида шаклланадиган йирик сув ўзанларидан бири ҳисобланади. Бироқ Чотқол ва Кўксув дарёлари қўшилишидан ҳосил бўлган ушбу қайта тикланувчи энергия манбаи ҳали етарлича ўзлаштирилмаган. Шу боис «Ўзбекгидроэнерго» акциядорлик жамияти томонидан дарёнинг юқори қисмида улкан гидротехника иншооти бунёд этилмоқда. Бу ҳақда «Халқ сўзи» хабар берди.
Мутахассисларнинг айтишича, «Чорвоқ» гидроэлектр станциясидан қарийб 50 километрда тепаликда бунёд этилаётган «Пском» сув омборининг тўғони 195 метрни ташкил этади. Бу мамлакатдаги энг баланд тўғон, деганидир. Иншоотнинг эни ҳам, бўйи ҳам 1000 метрга чўзилиб, 520,8 миллион куб метр сув сиғимига эга бўлади. Натижада иншоот қошида ишга тушириладиган «Пском» гидроэлектр станциясини тўлиқ сув билан таъминлайди. Негаки, ундан олинадиган самарали сув ҳажми 486,5 миллион куб метрга етади.
Айни пайтда Бўстонлиқ туманининг Курдухтар қишлоғида қурилиш ишлари жадал давом эттирилмоқда. Бунда иш вахта усулида уч сменада ташкил этилиб, 3000 нафар қурувчи ва мутахассислар, Жанубий Корея, Хитой, Туркия, Украина, Беларусь Республикаларидан келтирилган 280 та замонавий техника воситалари жалб этилгани айни муддао бўлмоқда. Масалан, кран 75 тоннагача юк кўтарса, БелАЗ оғир юк машиналари 45 тонна юк ташишга мўлжалланган. Бурғилаш техникалари эса портлатишсиз тоғ жинсларини тешиб ўта олади.
Таъкидлаш керак, ГЭС «Гидропроект» акциядорлик жамиятининг юқори малакали мутахассислари томонидан лойиҳалаштирилмоқда. Унинг қурилишга 2018 йилда геология-қидирув ишлари билан бир пайтда киришилган эди. Натижада бугунги кунга қадар 24 километрлик автомобиль йўли, 200 дан ортиқ техникаларга хизмат кўрсатадиган автожамланма, ишчилар учун ётоқхона қурилди. Шунингдек, 1800 метрлик туннелнинг 1700 метри қазиб бўлинди.
«Туннел бир пайтнинг ўзида икки томондан қазиб келинаётгани туфайли иш суръати тезлашиб, ўртадаги 100 метрлик масофа қолди, холос, — дейди «Тўпаланг HPD Water Constructions » давлат унитар корхонаси раҳбарининг ишлаб чиқариш бўйича ўринбосари Амондулла Шукуров. — Уни ҳам тез орада ёриб ўтиб, туннелларни бирлаштирамиз».
Тоғнинг чамаси 80—100 метр остидаги туннел ичи худди ер ости йўлларини эслатади. Кенг ва ёруғ. Улкан юклагич бемалол ҳаракатланиб, тўпланган тоғ жинсларини юк автомобилларига ортади. Шундан сўнг ишчилар ерга бетон ётқизади. «Тўпаланг HPD Water Constructions» давлат унитар корхонаси бош муҳандиси Ражабали Шариповнинг айтишича, туннел ўта мустаҳкам қилиб қурилмоқда. Бурғиланган қисмида тоғ босими ҳисоб олинган ҳолда, 40 сантимергача темир-бетон ишлари пешма-пешма бажарилмоқда.
«Туннел тўлиқ қазиб бўлингач эса ичига диаметри 6,5 метр, қалинлиги 20 миллиметрга тенг пўлат қувур ётқизилиб, унинг атрофига яна 65 сантиметр бетон қуйилиб, мустаҳкамланади, — дейди у. — Унинг тугаган қисмида, кўриб турганингиздек, Сув чиқариш иншооти биноси қуриляпти. Ҳадемай, улар битгач, дарё суви туннел орқали ўтказилиб, сув омбори қуришга кирамиз».
Майдонга туташ жойда кўчма шағал саралаш ҳамда бетон қориш заводлари қурилганидан сўнг иш жаддаллашиб кетди. Энг муҳими, бетон таннархи 30—40 фоиз арзонлашди. Негаки, илгари қум ва шағал 90 километр олис масофадан олиб келинарди. Энди бунга ҳожат қолмади. Шу ердаги карердан олинаётган шағал сараланиб, соатига 200 тонна қурилиш ашёси ишлаб чиқарилмоқда. Ўз навбатида, у туташ заводга узатилиб, соатига 100 куб метр бетон қорилмоқда. Пировардида қисқа давр ичида жами 50 минг куб темир-бетон, 10 миллион куб метр ер ишлари бажаришга муваффақ бўлинди.
404 мегаваттли «Пском» ГЕС ҳали Угом-Чотқол тоғлари бағридаги улкан бунёдкорлик ишларининг бошланиши, холос. Пском дарёнинг юқори ва қуйи қисмида яна иккида ГЕС қурилиши мўлжалланган бўлиб, уларнинг умумий қуввати 450 мегаваттга тенг бўлади. Кўплаб доимий иш ўринлари яратилади. Шу жиҳатлар инобатга олиниб, энергетиклар учун шаҳарча барпо этиш саъй-ҳаракатлари бошлаб юборилди.
Ҳадемай, бу сўлим масканда замонавий турар жойлар, болалар боғчаси, маиший хизмат кўрсатиш ва бошқа инфратузилма объектлари тикланиб, фойдаланишга топширилади. «Пском» ГЕС эса 2026 йилда ишга туширилиши режалаштирилган бўлиб, у мамлакатда экологик тоза ва арзон электр энергияси ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш, Тошкент вилояти аҳолиси ҳамда иқтисодиёт тармоқларини ушбу ресурс билан барқарор таъминлаш имконини беради.
Изоҳ (0)