Каталонияда 1 октябрь куни ҳудуднинг Испаниядан мустақиллиги масаласида референдум ўтказилиши режалаштирилган эди. Мадриднинг ҳатто овоз бериш жараёнини тўхтатишгача бўлган уринишларига қарамай, кўплаб сайлов участкалари барибир очилди, лекин овоз бериш жараёнини максимал даражада соддалаштиришга тўғри келди — шу сабабли ҳам референдум қанчалик кўргазмали мақом олиши ҳозирча ноаниқ. Кўплаб овоз бериш участкаларига полиция бостириб кириб, бюллетен учун мўлжалланган урналарни олиб қўйди. Барселонанинг турли нуқталарида ва Каталониянинг бошқа шаҳарларида тартибсиз намойишлар бошланди, полиция уларни резина ўқлар билан тарқатишга киришди.
1 октябрь референдуми Испания ҳукуматининг уни тўхтатишга бўлган уринишларига қарамай бошланди. 20 сентябрдаёқ Каталонияда Испания Конституциявий суди томонидан ноқонуний деб топилган референдумни уюштиришга алоқадорларни қўлга олиш ва тинтув қилиш ишлари бўлиб ўтган эди. Маҳаллий полиция (Моссос) сайлов участкаларининг очилишига йўл қўймаслиги ва мактабларда бюллетен ва урналарни олиб қўйиши керак эди. Бунинг олдини олиш учун фаоллар тунда участкалар олдига келиб, полициячиларни шунчаки ичкарига киритмади — улар ҳам киришга қатъий урингани йўқ. Натижада, Каталония ҳукумати маълумотларига кўра, маҳаллий вақт билан 9:00 да (Тошкент вақти билан 10:00 да) сайлов участкаларининг 73 фоизи очилди.
Centenares de personas pasan su segunda noche en colegios del 1-O para impedir su desalojo #1octL6 https://t.co/8Vfm0KVFPD pic.twitter.com/GK3bYAgBWm
— laSexta Noticias (@sextaNoticias) October 1, 2017
Сўнгги лаҳзада овоз бериш қоидаларига ўзгартиришлар киритилди. Овоз бериш участкалари очилишига бир соат қолганида, барча сайлов комиссиялари ишга кириша олмагани сабабли, исталган каталониялик исталган сайлов участкасида овоз бериши мумкинлиги эълон қилинди. Такрорий овоз беришнинг олдини олиш мақсадида «умумий рўйхатга олиш» тизими ишга туширилди: бюллетен беришдан аввал комиссия маълумотлар базаси орқали сайловчининг овоз берган-бермаганлигини аниқлаб олиши зарур эди. Овоз бериш бошланганидан бир соат ўтиб Испания Ички ишлар вазирлиги бу маълумотлар базасининг серверини ҳамда барча сайлов участкаларидаги интернетни узиб қўйди.
1-La @guardiacivil desactiva el censo universal. Ahora mismo una misma persona puede votar varias veces en distintos colegios #EstamosporTI pic.twitter.com/uit0PRanr0
— Ministerio del Interior (@interiorgob) October 1, 2017
Овоз бериш жараёни учун ҳимоя даражасига эга бўлмаган бюллетенларни ҳам қабул қилиш бошланди — одамлар уйидаги принтери орқали чиқариб олган қоғоз ёрдамида ҳам овоз бериши мумкин бўлди. Уларни Испания учун одатий бўлган ва сайлов сирини таъминлайдиган конвертларсиз урнага ташлаш мумкин эди. Расмий Мадрид буларнинг бари демократияга ҳеч бир алоқаси бўлмаган «сайлов шармандагарчили» деб атади. Мобил телефон рақами орқали электрон овоз беришни йўлга қўйишга уриниб кўрилди, бироқ махсус сайт ярим соатдан кўп ишламади.
Agentes intervienen urnas y papeletas en distintos colegios de #Barcelona. Cumplimos la legalidad #EstamosporTI pic.twitter.com/kqg3LyW7jc
— Policía Nacional (@policia) October 1, 2017
Овоз бериш участкаларини ёпиш учун Миллий полиция ва Фуқаролик гвардияси кучлари жалб этилди. Улар биноларга бостириб кириб, сайлов урналари ва бюллетенларини олиб қўйди. Намойишчиларга қарши, жумладан, резина ўқлар ҳам қўлланилди; дастлабки маълумотларга кўра, 337 киши жабрланган, яна 9 полициячи ва икки гвардиячи ҳам жароҳат олган. Испания ИИВ ижтимоий тармоқлар #EstamosporTi (испанчасига: «Биз сен томондамиз») номли кампания бошлади. Ўз навбатида, прокуратура Моссоснинг ҳаракатлари юзасидан текширув қўзғади — идоранинг фикрича, Каталония полициячилари участкаларини ёпиб қўйиш ҳақидаги кўрсатмани бажармаган ва гвардияга етарлича ёрдам кўрсатмаяпти.
Мадридда кетма-кет иккинчи кун референдумга қарши намойишлар бўлиб ўтмоқда. Овоз бериш арафасида, 30 сентябрь куни пойтахт марказида 10 мингга яқин одам тўпланди. Улар орасида фашистик шиорларни кўтарган миллатчилар ҳам бор эди. Намойишлар референдум бошланган 1 октябрь куни ҳам давом этди, йиғилганлар «Конституцияга амал қилинг» ва «Каталония ҳам Испания» деб ҳайқирди.
Каталония маъмурияти Мадриднинг ҳаракатларини қатағоннинг янги тўлқини деб атади ва уларни генераллиссимус Франциско Франко даври билан таққослади. Референдумда «Барселона»нинг бир қатор амалдаги ва собиқ футболчилари овоз берди, клубнинг ўзи эса 1 октябрга белгиланган «Лас-Пальмас»га қарши Испания чемпионати ўйинини бекор қилишга ҳам тайёр эди (рақиб жамоа мамлакат яхлитлиги белгиси сифатида ўз либосига Испания байроқларини тиктириб олганди; бироқ ўйиннинг бекор қилинишига Испания лигаси рухсат бермади). «Қўрқоқ бош вазир Мариано Раҳой шаҳримизни полиция билан тўлдирди. Барселона — тинчлик шаҳри, у сендан қўрқмайди», — деди Барселона мери Ада Колау. Каталонияларнинг «хотиржам овоз беришлари» учун имкон тақдим этиш кераклиги ҳақида Шотландия биринчи вазири Никола Стержен ҳам гапирди (унинг ўзи ҳам Британиядан мустақил бўлиш бўйича шундай референдум ўтказиш ниятида).
Изоҳ (0)