Kataloniyada 1-oktabr kuni hududning Ispaniyadan mustaqilligi masalasida referendum o‘tkazilishi rejalashtirilgan edi. Madridning hatto ovoz berish jarayonini to‘xtatishgacha bo‘lgan urinishlariga qaramay, ko‘plab saylov uchastkalari baribir ochildi, lekin ovoz berish jarayonini maksimal darajada soddalashtirishga to‘g‘ri keldi — shu sababli ham referendum qanchalik ko‘rgazmali maqom olishi hozircha noaniq. Ko‘plab ovoz berish uchastkalariga politsiya bostirib kirib, byulleten uchun mo‘ljallangan urnalarni olib qo‘ydi. Barselonaning turli nuqtalarida va Kataloniyaning boshqa shaharlarida tartibsiz namoyishlar boshlandi, politsiya ularni rezina o‘qlar bilan tarqatishga kirishdi.
1-oktabr referendumi Ispaniya hukumatining uni to‘xtatishga bo‘lgan urinishlariga qaramay boshlandi. 20-sentabrdayoq Kataloniyada Ispaniya Konstitutsiyaviy sudi tomonidan noqonuniy deb topilgan referendumni uyushtirishga aloqadorlarni qo‘lga olish va tintuv qilish ishlari bo‘lib o‘tgan edi. Mahalliy politsiya (Mossos) saylov uchastkalarining ochilishiga yo‘l qo‘ymasligi va maktablarda byulleten va urnalarni olib qo‘yishi kerak edi. Buning oldini olish uchun faollar tunda uchastkalar oldiga kelib, politsiyachilarni shunchaki ichkariga kiritmadi — ular ham kirishga qat’iy uringani yo‘q. Natijada, Kataloniya hukumati ma’lumotlariga ko‘ra, mahalliy vaqt bilan 9:00 da (Toshkent vaqti bilan 10:00 da) saylov uchastkalarining 73 foizi ochildi.
https://twitter.com/sextaNoticias/status/914329950903205888
So‘nggi lahzada ovoz berish qoidalariga o‘zgartirishlar kiritildi. Ovoz berish uchastkalari ochilishiga bir soat qolganida, barcha saylov komissiyalari ishga kirisha olmagani sababli, istalgan kataloniyalik istalgan saylov uchastkasida ovoz berishi mumkinligi e’lon qilindi. Takroriy ovoz berishning oldini olish maqsadida “umumiy ro‘yxatga olish” tizimi ishga tushirildi: byulleten berishdan avval komissiya ma’lumotlar bazasi orqali saylovchining ovoz bergan-bermaganligini aniqlab olishi zarur edi. Ovoz berish boshlanganidan bir soat o‘tib Ispaniya Ichki ishlar vazirligi bu ma’lumotlar bazasining serverini hamda barcha saylov uchastkalaridagi internetni uzib qo‘ydi.
https://twitter.com/interiorgob/status/914414612585619456
Ovoz berish jarayoni uchun himoya darajasiga ega bo‘lmagan byulletenlarni ham qabul qilish boshlandi — odamlar uyidagi printeri orqali chiqarib olgan qog‘oz yordamida ham ovoz berishi mumkin bo‘ldi. Ularni Ispaniya uchun odatiy bo‘lgan va saylov sirini ta’minlaydigan konvertlarsiz urnaga tashlash mumkin edi. Rasmiy Madrid bularning bari demokratiyaga hech bir aloqasi bo‘lmagan “saylov sharmandagarchili” deb atadi. Mobil telefon raqami orqali elektron ovoz berishni yo‘lga qo‘yishga urinib ko‘rildi, biroq maxsus sayt yarim soatdan ko‘p ishlamadi.
https://twitter.com/policia/status/914423149814599680
Ovoz berish uchastkalarini yopish uchun Milliy politsiya va Fuqarolik gvardiyasi kuchlari jalb etildi. Ular binolarga bostirib kirib, saylov urnalari va byulletenlarini olib qo‘ydi. Namoyishchilarga qarshi, jumladan, rezina o‘qlar ham qo‘llanildi; dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, 337 kishi jabrlangan, yana 9 politsiyachi va ikki gvardiyachi ham jarohat olgan. Ispaniya IIV ijtimoiy tarmoqlar #EstamosporTi (ispanchasiga: “Biz sen tomondamiz”) nomli kampaniya boshladi. O‘z navbatida, prokuratura Mossosning harakatlari yuzasidan tekshiruv qo‘zg‘adi — idoraning fikricha, Kataloniya politsiyachilari uchastkalarini yopib qo‘yish haqidagi ko‘rsatmani bajarmagan va gvardiyaga yetarlicha yordam ko‘rsatmayapti.
Madridda ketma-ket ikkinchi kun referendumga qarshi namoyishlar bo‘lib o‘tmoqda. Ovoz berish arafasida, 30-sentabr kuni poytaxt markazida 10 mingga yaqin odam to‘plandi. Ular orasida fashistik shiorlarni ko‘targan millatchilar ham bor edi. Namoyishlar referendum boshlangan 1-oktabr kuni ham davom etdi, yig‘ilganlar “Konstitutsiyaga amal qiling” va “Kataloniya ham Ispaniya” deb hayqirdi.
Kataloniya ma’muriyati Madridning harakatlarini qatag‘onning yangi to‘lqini deb atadi va ularni generallissimus Fransisko Franko davri bilan taqqosladi. Referendumda “Barselona”ning bir qator amaldagi va sobiq futbolchilari ovoz berdi, klubning o‘zi esa 1-oktabrga belgilangan “Las-Palmas”ga qarshi Ispaniya chempionati o‘yinini bekor qilishga ham tayyor edi (raqib jamoa mamlakat yaxlitligi belgisi sifatida o‘z libosiga Ispaniya bayroqlarini tiktirib olgandi; biroq o‘yinning bekor qilinishiga Ispaniya ligasi ruxsat bermadi). “Qo‘rqoq bosh vazir Mariano Rahoy shahrimizni politsiya bilan to‘ldirdi. Barselona — tinchlik shahri, u sendan qo‘rqmaydi”, — dedi Barselona meri Ada Kolau. Kataloniyalarning “xotirjam ovoz berishlari” uchun imkon taqdim etish kerakligi haqida Shotlandiya birinchi vaziri Nikola Sterjen ham gapirdi (uning o‘zi ham Britaniyadan mustaqil bo‘lish bo‘yicha shunday referendum o‘tkazish niyatida).
Izoh (0)