• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +36°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Коррупцияга қарши курашишнинг Сингапур тажрибаси: «Юқумли очкўзлик» давоси (I қисм)

    Сингапур мустақилликка эришган 1965 йилга келиб мамлакат оғир иқтисодий аҳволда бўлиб, қонунларга риоя қилмаслик авж олган эди. Қонунчилик британиялик колонизаторлар томонидан импорт қилинган, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари уюшган жиноятчиликка қарши кураша олмаслиги аён бўлди. Аксарият мансабдорлар эса коррупцион схемаларда иштирок этар эди. Аҳоли маълумоти паст даражада бўлиб, ўз ҳуқуқини ҳимоя қила олмасди.

    Фото: «Фишки»

    Фото: «Фишки»

    Мамлакат етакчилари коррупция ва ўзбошимчаликни жиловлаш муҳим эканлиги ва бусиз мамлакат келажаги йўқ эканлигини англаб етди. Бу қаттиққўллиги ва кетма-кетлиги билан ажралиб турувчи чораларнинг бутун бир тизимини қабул қилишга асос бўлиб хизмат қилди. Мансабдорлар хатти-ҳаракатлари регламентлаштирилди, бюрократик жараёнлар соддалаштирилди, ахлоқ меъёрларига риоя этиш устидан қатъий назорат ўрнатилди. Мазкур чораларни ҳаётга татбиқ этган ва бугунги кунга қадар ўз ваколатларини сақлаб қолган орган Коррупция ҳолатлари юзасидан суриштирув олиб бориш бюроси бўлди. Фуқаролар Бюрога давлат хизматчиларининг ҳаракатлари юзасидан шикоятлар билан мурожаат қилар ва етказилган зарарни қоплашни талаб қиларди.

    Шу билан бир пайтда коррупцион ҳаракатлар учун жиноий жазо чоралари кескинлаштирилди, суд тизимининг мустақиллиги оширилди, судьялар маоши кескин оширилди ва уларнинг имтиёзли мақоми таъминланди, пора бериш ёки аксилкоррупциявий суриштирувда иштирок этишдан бош тортганлик учун иқтисодий санкциялар жорий этилди. Кўплаб давлат бошқармаларида қатъий акциялар (барча божхона ходимларини ишдан бўшатишга қадар) ўтказилди. Бу чоралар давлатнинг иқтисодиётга аралашувини қисқартириш, мансабдорлар маошини ошириш ва малакали маъмурий кадрлар тайёрлаш билан уйғунликда олиб борилди.

    « ‘Фоиз’, ‘мукофот’, ‘бакшиш’, ‘ботқоқ’ — коррупция маҳаллий жаргонда қайси сўзлар билан аталмасин, у осиёча яшаш тарзининг бир хусусияти ҳисобланади. Мансаб қанчалик юқори бўлса, уйлар ҳам шунчалик катта, эркаклари эгаллаб турган мансабга мос қимматбаҳо тақинчоқлар билан ясанган кўп сонли хотинлар ва машуқалар. Бундай мамлакатларда бизнес билан шуғулланувчи сингапурликлар бу каби одатларни уйга олиб келмаслик учун эҳтиёт бўлиши лозим», — деб ёзади Сингапурдаги ислоҳот ташаббускорларидан бири, мамлакат бош вазири Ли Куан Ю.

    Фото: «Аргумент»

    Фото: «Аргумент»

    Ҳозирги пайтда Сингапур қатъий авторитар давлат бўлиб, коррупциянинг йўқлиги, иқтисодий эркинлик ва тараққиёт даражаси бўйича дунё рейтингларининг етакчи ўринларини эгаллайди. Сингапур мисоли сиёсий ирода, коррупцияга қарши самарали қонунчилик ва сотилмайдиган мустақил агентлик бир неча йил ичида коррупцияни жуда паст даражага туширишга қодир эканлигини кўрсатади.

    Сингапур тарихи ҳақида қисқача

    XV—XVI асрларда Сингапур Жоҳор салтанати таркибига кирган. 1819 йилда Британиянинг Ост-Индия компанияси вакили Сингапурда турли этник гуруҳлар иммиграциясига рухсат берувчи савдо зонаси тузиш ҳақида Жоҳор султони билан келишув тузди. 1867 йилда Сингапур Британия империяси колониясига айланди.

    Иккинчи жаҳон уруши даврида Сингапур 1942 йилдан 1945 йилнинг сентябрига қадар Япония ихтиёрига ўтди. 1959 йилдан Сингапур Британия империяси таркибидаги ўз-ўзини бошқарувчи давлатга айланди. Сайловлардан сўнг Ли Куан Ю бош вазир лавозимини эгаллади. 1965 йилнинг 9 августида Сингапур мустақилликка эришди.

    Бой табиий ресурслардан маҳрум Сингапур 1959 йилдан 1990 йилга қадар кўплаб ички муаммоларни енгиб, учинчи дунё мамлакатларидан яшаш даражаси юқори, юксак ривожланган давлатлар қаторига қўшилишга муваффақ бўлди.

    Коррупцияга қарши курашиш стратегияси: шаклланиши

    Мустақилликка эришган пайтда Сингапур қашшоқ мамлакат бўлиб, ҳатто ичимлик суви ва қурилиш қумини ҳам импорт қилишга мажбур бўлган. Қўшни мамлакатлар унга нисбатан дўстона муносабатда бўлмасдан, аҳоли ўртасида социалистик ғоялар оммалашган эди. Коррупция оддий ҳолат бўлиб, жамиятнинг барча қатламларига кириб борганди.

    Мамлакатнинг биринчи ҳукумати коррупцияга қарши курашишда бир нечта муаммоларга дуч келди. Коррупцияга қарши курашишни тартибга солувчи қонун заиф бўлиб, кўплаб коррупциявий жиноятлар унинг амал қилиш соҳасидан ташқарида эди. Ҳуқуқ-тартибот органлари ходимлари эса ўз вазифаларини самарали бажариш имконини берувчи ҳокимиятга эга эмасди. Бундан ташқари, қонунчиликнинг самарасиз эканлиги ва коррупцион амалиётга кўп сонли мансабдорлар жалб этилганлиги боис жиноятлар далилларини топиш жуда қийин эди. Давлат мансабдор шахслари тижорат соҳаси ишчиларига нисбатан ўртача даромадга эга ва мансаб ваколатидан шахсий мақсадларда фойдаланар эди. Аҳоли қуйи даражадаги маълумот ва ҳуқуқий маданиятга эга бўлиб, пора у ёки бу ресурсларни қўлга киритишнинг ягона йўлига айланган эди.

    Британияликлар томонидан ташкил этилган Коррупция ҳолатлари юзасидан суриштирув олиб бориш бюроси ходимлари маҳаллий полициячилардан бўлиб, коррупцияга қарши курашиш учун руҳий жиҳатдан тайёр эмасди.

    «Божхона мансабдорлари контрабанда ва тақиқланган маҳсулотларни олиб ўтаётган транспорт воситаларини текширишни ‘тезлаштириш’ учун пора олар эди. Марказий таъминот хизмати маълум бир пора эвазига манфаатдор шахсларга тендерлар ҳақидаги маълумотни етказар, Импорт-экспорт департаменти мансабдорлари рухсат беришни тезлаштириш учун пора олар, пудратчилар камчиликларига кўз юмиши учун клеркларга пора берар эди. Дўкон соҳиблари ва турар-жой аҳолиси Жамоат соғлиғини сақлаш департаменти ишчиларига чиқиндини тозалаш учун ҳақ тўлар, мактаб директорлари ва ўқитувчилари идора ашёларини етказувчилардан комиссион тўловлар оларди. Ҳокимиятни ўз манфаатларига конвертация қилиш бобида инсоният кашфиётлари чексиз», — дейди Ли Куан Ю асарларидан бирида.

    Мамлакат оғир аҳволда эканлигини тушунган ҳукумат жамиятда ҳалоллик ва очиқлик иқлимини яратишга қарор қилди. «Виждонли бўлиш ва сотилмаслик» тамойили ўз ишига асос бўлди. Стратегия муаллифлари коррупция устидан назорат миллий тараққиёт учун стратегик жиҳатдан муҳим эканлигига ишонар эди.

    03.07.2017, 15:47   Изоҳ (0)   26418
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Нурсултон Назарбоев Россия ва Украина расмийларини музокараларга чақирди

    03.07.2017, 15:44

    КХДР: Бизнинг ракеталаримиз дунёнинг ҳар қандай нуқтасига учиб бора олади

    03.07.2017, 14:30

    АҚШда йўловчи самолёти ёнаётган двигатели билан қўнишни амалга оширди

    03.07.2017, 14:02

    Башар Асад биринчи бор Сурия банкноталарида пайдо бўлди

    03.07.2017, 13:47

    Трамп Саудия Арабистони, БАА ва Қатар етакчилари билан Доҳа атрфидаги вазиятни муҳокама қилди

    03.07.2017, 13:04

    Индонезияда 8 киши қутқарув вертолёти қояга урилиши қурбони бўлди

    03.07.2017, 12:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


    Молиявий фирибгарликлар: фирибгарлар кексаларни қандай алдамоқда 


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта


    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Тошкентда Қурбон ҳайити намози сабаб айрим кўчалар вақтинча ёпилади

    Ўзбекистон | 5 июн, 10:12

    Нурсултон Рўзибоевнинг навбатдаги жанг санаси ва рақиби маълум бўлди — манба

    Спорт | 5 июн, 10:07

    Тинч океанида 3000 та автомобиль ортилган кема ёнмоқда (видео)

    Дунё | 5 июн, 10:04

    Катта миқдорда қарздорликни тўламасдан келган — “Ўзбектелеком” Humans иши бўйича муносабат билдирди  

    Ўзбекистон | 5 июн, 09:55

    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади

    Реклама | 5 июн, 09:46

    Ҳар куни бир пиёла қаҳва ичиш қариганда соғлом бўлиш эҳтимолини оширади — 30 йиллик тадқиқот

    Саломатлик | 5 июн, 09:32

    Қозоғистонда Ўзбекистон фуқаролари бўлган автобусда ёнғин чиқди

    Ўзбекистон | 5 июн, 09:08
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.