Нега осмон кундузи мовий, кечқурун қизил рангга киради?

«Физик кўзлари билан» китоби муаллифлари Уолтер Левин ва Уоррен Гольдштейн атрофимиздаги ҳодисаларга кўпроқ қизиқишга чақиради. Улар осмон нима сабабдан доим рангини ўзгартиришини мисол тариқасида келтиради. Бу ҳақда «Наука» хабар бермоқда.

Қуёш ёруғлиги камалакнинг барча рангларидан иборат. У ер атмосфераси орқали ўтар экан, ҳаво молекулалари ва чангнинг энг кичик зарраларида барча йўналишларда тарқалади. Бу ҳодиса Рэлея ёйилиши деб аталади.

Спектрнинг зангори қисми бошқа рангларга қараганда кучлироқ, қизил рангга қараганда тахминан беш марта кучлироқ ёйилади. Шунинг учун ҳам кундузи осмонга ҳар қандай йўналишда қараганингизда мовий ранг ёйилиши кучлироқ бўлади. Шу сабабдан кундузи осмон мовий рангда бўлади.

У ҳолда қуёш ботиши нега қизил рангда? Бунга ҳам юқоридаги ҳолат сабабчидир. Қуёш уфқ даражасига келганда унинг нурлари атмосферанинг янада қалинроқ қатламидан ўтади. Унда яшил, кўк ва бинафша ранглар кучлироқ тарқалади. Ранг кўзимиз ва булутларгача етиб келганда эса у асосан сариқ, тўқ сариқ ва қизил ранглардан иборат бўлади. Шунинг учун қуёш ботаётган пайтда осмон худди ёнаётгандек кўринади.