Давлат рақобат қўмитаси ноҳалол рақобат ҳолатини бартараф этиб, Unitel’нинг электр тармоғига уланишига кўмаклашди

Давлат рақобат қўмитаси табиий монополия субъекти томонидан йўл қўйилган инсофсиз (ноҳалол) рақобат ҳолатини бартараф этди ва Unitel’нинг электр тармоғига уланишига кўмаклашди. Бу ҳақда қўмита матбуот хизмати хабар берди.

Ўтган йили Unitel компанияси Тошкент вилояти бўйича электр энергиясини тақсимлаш ва сотишга масъул бўлган «Тошкент ҲЭTК» АЖга ўзи хизмат кўрсатадиган бўлинмаларда ички электр тармоқларини қуриш ва уланишга техник шарт бериш тўғрисида мурожаат қилган.

Бироқ, жамият операторга техник шартларни тақдим этмаган ва унинг ўрнига электр энергиясидан фойдаланишга тайёр шарти остида «ягона дарча»га мурожаат қилишни тавсия қилган.

Техник шартларни олишдан фарқли тарзда, электр энергиясидан фойдаланишга тайёр шарти остида деганда бир қатор қўшимча ишларни амалга ошириш бўйича шартнома тузилиши ва кўрсатилган барча хизматларга ҳақ тўланиши назарда тутилган

Техник шартни беришдан бош тортишга асос қилиб, «Ўзбекэнерго» АЖнинг 2016 йил 12 июлда РР-230-сонли Кўрсатмаси кўрсатилган. Ушбу ҳужжатга биноан, электр энергиясидан фойдаланишга тайёр ҳолда кўрсатиладиган хизматларни олмасдан туриб техник шартлар берилмаслиги қайд этилган.

Ўрганишлар кўрсатишича, электр энергиясидан фойдаланишга тайёр шарти остида кўрсатиладиган хизматлар техник шартларни олиш ва баъзи бир ишларни ўз кучи билан бажариш қийматидан анча қиммат бўлган.

Юзага келган вазиятга ойдинлик киритиш мақсадида, Unitel компанияси Давлат рақобат қўмитасига мурожаат қилди.

Давлат рақобат қўмитаси томонидан олиб борилган ўрганишлар натижасида қуйидагилар маълум бўлди. 2016 йилнинг 1 январидан эътиборан тадбиркорлик субъектларининг электр энергиясидан фойдаланишга тайёр ҳолда электр тармоқларига уланиши «ягона дарча» қоидаси остида тадбиркорлик субъектларига давлат хизматларини кўрсатиш бўйича ягона марказлар томонидан амалга оширилади. Бироқ, бу электр энергиясидан фойдаланишга тайёр ҳолда кўрсатиладиган хизматлардан фойланмасдан туриб, техник шарт олиш мумкинмас дегани эмас.

Табиий монополиялар тўғрисидаги қонунга мувофиқ электр энергиясини ишлаб чиқариш ва транспортировкалаш табиий монополия субъектлари фаолияти соҳасига киради, лекин табиий монополия субъектларига ўз мавқейини суиистеъмол қилган ҳолда табиий монополиялар соҳасига кирмайдиган товар, иш ва хизматлар бозорларида рақобатни чеклашига йўл қўйилмайди.

Шунингдек, рақобат тўғрисидаги қонун талабларига мувофиқ, инсофсиз (ноҳалол) рақобат, шу жумладан товар ёки молия бозорига бошқа хўжалик юритувчи субъектнинг киришига тўсқинлик қилиш тақиқланади.

Ўзбекистон Республикасининг «Электр энергетикаси тўғрисида»ги Қонуни 18-моддасига кўра, Ҳудудий электр тармоқлари корхоналари электр энергиясини истеъмол қилувчи электр қурилмаларини белгиланган тартибда ҳудудий электр тармоқларига улаш учун истеъмолчиларга техник шартларни беради.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2009 йил 22 августдаги 245-сонли Қарори билан тасдиқланган «Электр энергиясидан фойдаланиш қоидалари»нинг 19-банди иккинчи хатбошига кўра, тадбиркорлик субъектларини электр тармоқларига улаш учун техник шартлар тадбиркорлик субъектларининг ёхуд туман (шаҳар) архитектура ва қурилиш бошқармаси (бўлими) буюртмасига кўра уч иш кунидан кўп бўлмаган муддатда берилиши белгиланган.

Юқорида қайд қилинганлардан келиб чиққан ҳолда, Давлат рақобат қўмитаси томонидан аниқланган қонун бузилиш ҳолати бўйича тегишли чоралар кўрилди. Натижада ушбу соҳада рақобат муҳити тикланди ва 200 дан ортиқ тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари камситилишига барҳам берилди. Бундан ташқари ушбу соҳадаги хизматлар учун белгиланган нархларнинг пасайишига эришилади.