Сергей Мавроди сувда чўкмас, ўтда ёнмас одам гўё: ҳозирги Россия шароитида унинг МММ-2 лойиҳаси 1990 йилларда қурилиб, сўнг қулаган молиявий пирамиданинг яқинига ҳам йўлай олмаслиги очиқ кўриниб қолганидан сўнг, у ҳамма нарсани йиғиштириб, Африкага йўл олди. Ҳозиргача Қора қитъанинг миллионлаб аҳолиси Mavrodi Mondial Moneybox’га пул тиккан, Нигерия ва бошқа мамлакатларнинг раҳбарлари эса Мавроди кун келиб, фуқароларнинг барча пулларини йиғиштирганча қочиб қолишидан ростмана хавотирга тушиб қолган. Meduza нашри «россиялик Аҳмадбой»нинг Африкадаги саргузаштларини жирафалар иштирокидаги gif-суратлар ёрдамида ҳикоя қилишга уринди.
«Янги МММ» тарихи Мавроди қамоқдан чиққанидан бир неча йил ўтиб бошланган эди — у 1990 йилларда Россиядаги энг йирик молиявий эҳромни ташкил этгани учун озодликдан маҳрум этилган эди. 2011 йили Мавроди МММ-2011 га асос солди, бироқ у биринчи МММ каби оммалашмади. Шунда у Россия, Беларусь ва Қозоғистондаги барча лойиҳаларини ёпиб, хорижга йўл олди.
Расмий сайтида келтирилган маълумотларга кўра, МММ (Mavrodi Mondial Moneybox) жаҳоннинг 20 дан ортиқ мамлакатида, аввало, Ҳиндистон, Малайзия, Нигерия, Колумбия каби ривожланаётган давлатларда — яъни, қонунлар ҳали етарлича такомиллашмаган, одамларда эса молиявий саводхонлик паст бўлган жойларда фаолият олиб боради.
Мавроди айниқса Африкада сезиларли ютуқларга эришди. Масалан, Нигерияда МММнинг сайтига «Википедия» ва Facebook’дан кўра кўпроқ одам киради, Кения, ЖАР ва Ганада эса миллионлаб одамлар МММга пул тиккан.
Номлари зикр этилган мамлакатларнинг маъмуриятлари ёруғ кунларнинг бирида МММга ишонганларнинг барчаси пулсиз қолиб кетишидан хавотирда. Ҳукумат молиявий пирамидаларнинг хавфи ҳақида ташвиқот қиляпти, МММ фирибгарлик устига қурилгани ҳақида очиқчасига огоҳлантиряпти, бироқ буларнинг ҳеч бири фуқароларни тўхтата олмаяпти — ҳаммасига Мавроди ойига 30 фоизлик устама фоиз ваъда қилаётгани сабаб (эътиборли томони, Мавродининг ўзи-да омонатчиларни улар пулини қайтариб ололмаслиги мумкинлиги ҳақида огоҳлантиради).
Декабрь ойида пирамидага биринчи дарз кетди: МММ Нигериядаги операцияларни «тизимга юкламалар миқдори ошиб кетгани муносабати билан» бир ойга тўхтатиб қўйди. Кўринишидан, ҳаммаси шу ондаёқ тамом бўлгандек эди, бироқ Мавроди таслим бўлишни хаёлига ҳам келтиргани йўқ: у журналистлар ва экспертларни фош қилувчи хатлар ёза бошлади, ҳисоб-китобларни маҳаллий валюта — найрага ўтказди ва операцияларни 14 январдан қайта бошлашини эълон қилди.
Мавродининг фириби у ҳеч нарсани яширмаслиги билан кишини ўзига жалб қилади — у ҳақиқатан ҳам на банк, на инвест-компания ва на фонд. У ҳақиқий молиявий пирамида — тушган пулларни ҳеч қаерга сармоя қилмайди. Айни вақтда, МММ яратувчиси пуллар ҳисоб-рақамларда сарғайиб ётмаслигини мунтазам таъкидлайди — одамлар лойиҳага пул тиккан вақти уларнинг пули дарҳол улардан аввал МММга пул тикканлар учун тўловларга сарфланади.
Агар шу мақолани ўқигандан сўнг, МММга пул тикиш истаги туғилиб қолган бўлса, эслатиб ўтамиз: асло бу ишга қўл ура кўрманг! Молиявий пирамидалар ҳар доим қулайди, эътиборли томони, пирамида қанча катта бўлса, унинг қулаши натижасида шунча кўп одам пулсиз қолади.
Диққат, диққат! «Дарё»нинг Telegram’даги расмий канали — «Toshqin ‘Daryo’» (@toshqindaryo)га обуна бўлиб, янгиликлардан овозли кўринишда баҳраманд бўлишингиз мумкин.
Изоҳ (0)