Фотогалерея: Жаҳон шаҳарлари трамвайлари

Франциянинг Страсбург шаҳри кўчаларида 2016 йил охиридан бошлаб Citadis трамвайлари қатнай бошлайди. Страсбург транспорт компанияси ва трамвайларни ишлаб чиқарувчи — Alstom Transport ўртасидаги келишувига мувофиқ, дастлабки 12 трамвай 41 миллион еврога тушади (жами 50 та трамвайга буюртма берилган).

Страсбург

Қайд этиш жоиз, Страсбургда трамвай 1894 йилдан бери мавжуд эди, бироқ 1960 йилларга келиб, у автобус, автомобиллар ва велосипедлар билан бўлган рақобатда мағлуб бўлиб, шаҳардан сиқиб чиқарилган.

Шунга қарамай, 1994 йилда шаҳар маъмурияти яна трамвайга мурожаат қилишга мажбур бўлди. Страсбургдаги трамвайнинг «қайта уйғониши» Франциянинг бошқа шаҳарларига ҳам юқумли касаллик мисоли таъсир қилиб, Монпелье ва Ниццада ҳам трамвай тармоқлари юзага келишига сабаб бўлди.

Лион

Франциянинг бу шаҳри бирорта ҳам «маршрутка»си йўқ, бироқ аъло даражадаги трамвайлари, троллейбуслари ва автобуслари бор сайёрадаги кам сонли шаҳарлардан бири, деб ёзади Илья Варламов.

Европанинг кўплаб шаҳарларида бўлгани каби, Лионда ҳам трамвай «иккинчи марта туғиляпти». Бу ердаги биринчи трамвай тармоғи 1956 йилда демонтаж қилинган. Фақат 2001 йилга келиб уни қайта тиклашга қарор қилинди. Ҳозир шаҳарда паст полли Alstom Citadis трамвайларидан фойдаланилади.

Париж

ХХ аср бошида Париж трамвай йўлларининг умумий узунлиги 1000 километрдан ортиқ эди. Бироқ 1920 йиллардан бошлаб унга душман кўзи билан қарай бошланди — трамвай шаҳардаги тирбандликларнинг сабабчиси сифатида кўрилди. Шундай қилиб, 1938 йилда Парижда трамвай умуман қолмади.

Орадан ярим аср ўтар-ўтмас, Париж маъмурияти янги автомобиль йўлларини қуриш билан шаҳарни тирбандликлардан қутқара олмаслигини тушуниб етди. 1992 йили Париж трамвайининг илк янги бўлаги очилган бўлса, 2006 йили — 70 йиллик танаффусдан сўнг у яна қарийб Париж марказигача қатнай бошлади.

Ҳозир, масалан, Париждаги Т3 йўналишида Citadis 402 русумидаги трамвайлар қатнайди. Уларнинг узунлиги 44 метр, йўловчи сиғими — 300 киши (ўриндиқлари сони 78 та). «Гўзалликдан бошқа нарса эмас бу!», — деб ёзади Илья Варламов.

Варшава

Трамвай — Варшава янги тарихининг ажралмас қисмидир. 1950—1970 йиллар Варшава трамвайининг олтин даври ҳисобланади. 1990 йилларда шаҳар маъмурияти асосий кучни метро қурилишига қаратгани сабаб, трамвайлар бироз эътиборсиз қолгани билан, ҳозир яна диққат марказда.

Айни вақтда Варшава кўчаларида асосан соатига 70 километр тезликда ҳаракатлана, бир ўзи 201 йўловчини таший оладиган Pesa 120N ва...

энг сўнгги русумдаги Pesa 134N ҳаракатланмоқда.

Мельбурн

Нафақат Европада, балки Ернинг Жанубий яримшарида ҳам трамвай тармоқлари тараққий этишда давом этмоқда. Масалан, бундан 20 йил аввал йўлларининг умумий узунлиги бўйича жаҳондаги энг катта трамвай тармоғи Россиянинг Санкт-Петербург шаҳрида эди. Ҳозир эса бу мақом Австралиянинг Мельбурн шаҳрига тегишли.

Мельбурндаги электр трамвай тарихи 1906 йилдан бошланган ва у ҳеч қачон ёпилмаган — мунтазам ривожлантирилмоқда.

Ҳозир Мельбурнда 25 та трамвай йўналиши, салкам 500 та ҳаракатланувчи таркиб бор, у ҳар йили қарийб 180 миллион йўловчини манзилга етказиб қўяди.

Сидней

Австралиянинг энг машҳур шаҳри ХХ асрнинг ўрталарида Франция шаҳарлари хатосини такрорлаган — 1961 йили бу ерда сўнгги трамвай йўлга чиққан ва тамом. Бироқ орадан 36 йил ўтиб, замонавий шаҳар рельсли транспортсиз яшай олмаслиги очиқ кўриниб қолди.

Ўз вақтида Сидней трамвайи жаҳондаги энг катта тармоқлардан бири бўлган. Масалан, 1945 йилнинг ўзида у 405 миллион йўловчига хизмат кўрсатган.

Ҳозир ҳаммаси, албатта, анча камтарона. Бир вақтлар шаҳарда 291 километр трамвайи йўли мавжуд бўлган бўлса, ҳозир унинг узунлиги 13 километрга ҳам етмайди. 23 бекатдан иборат атиги битта йўналишда йилига 6 миллиондан ортиқ йўловчи ташилади.

Жазоир

Ҳозир трамвай Африкада ҳам бор, ҳатто Африкада трамвайни ривожлантиришяпти. Яққол мисол — Жазоир пойтахти Жазоир!

Жазоирда трамвай қатнай бошлаганига 8 май куни беш йил тўлади. Ҳозирча шаҳарда атиги битта йўналиш бор, у 29 бекатни бирлаштирган.

Шаҳарда Франциянинг Alstom Citadis трамвайларидан фойдаланилади; маълумотларга кўра, шаҳар маъмурияти 41 та шундай трамвайга буюртма берган.

Дубай

Дубайда нима йўқ ўзи? 2014 йил ноябригача трамвай йўқ эди. Шайхлар бу бўшлиқни ҳам тўлдиришди.

Аслида, Дубайдаги трамвайни трамвай ҳам деб бўлмайди — у қарийб метро: электр қувватини рельсдан олади. Лекин барибир трамвай деб аталади.

Тошкент

2016 йил 2 май Тошкент трамвайининг 115 йиллик фаолиятидаги сўнгги кун бўлди: 17-йўналишдаги трамвайлар сўнгги бор рейсга чиқди. Айни вақтда бутун шаҳар бўйлаб трамвай рельслари демонтаж қилинмоқда ёки кўмилмоқда. Трамвай йўллари ҳисобидан автомобиллари йўлларини кенгайтириш режалаштирилган.