Нима учун сўнгги вақтларда тез-тез ер қимирлаяпти? Уй-жойнинг зилзилабардошлилиги ҳақида нималарни билиш зарур? Қандай бино кучли зилзилаларга бардош бера олади? Шу каби саволларнинг жавоблари — «Савол-жавоб»имизда.
Нима бўляпти?
Нима учун ер қимирлайди?
Зилзилаларнинг аксарияти шу қадар кучсизки, уларни фақатгина махсус мосламалар ёрдамида сезиш мумкин. Бироқ, масалан, 5 баллик зилзилани сезмасликнинг иложи йўқ.
5 балл — бу кўпми ё кам?
Бироқ силкинишларнинг ер устидаги вайронкор кучи 12 баллик MSK-64 интенсивлик шкаласи (Медведев-Шпонхойер-Карник шкаласи) бўйича аниқланади.
Унга кўра, ер сатҳидаги 3 баллгача бўлган силкинишлар сезилмас деб аталади, агар уч баллдан ошса — сезиларли, 7 баллгача — кучли, 8—9 балл бўлса — вайронкор ҳисобланади. 9 балл ва ундан юқори бўлса, бу — ҳақиқий фожеа.
1966 йилги Тошкент зилзиласи магнитудаси Рихтер шкаласи бўйича 5,2 га тенг бўлган, бироқ ўчоғи ер юзасига яқин бўлгани учун — сатҳда (12 балли MSK-64 шкаласи бўйича) 8—9 балли силкинишларга сабаб бўлган.
Зилзилабардош уйлар қандай қурилади?
«Гулсарой» турар-жой мажмуаси
Ўзбекистондаги замонавий қурилиш норма ва қоидалари қурилиш олиб бориладиган ҳудуддаги сейсмик хавфни ҳисобга олишни талаб этади. Бино ва иншоотларни лойиҳалаштириш ва қуришда, қурилиш ҳудудидан келиб чиққан ҳолда, MSK-64 шкаласи бўйича 7 баллдан 9 баллгача бўлган кўрсаткичлар ҳисобга олинади.
Иншоот зилзилабардошлиги қуйидагиларга боғлиқ бўлади:
- Тупроқ ёстиғи. Бино чўкмаслиги ва мустаҳкамлигига футур етмаслиги учун, тупроқ пойдевор ва конструкция оғирлигини кўтара олиши зарур. Лойиҳалаш ишлари вақтида тупроқнинг оптимал зичлиги, унинг чўкувчанлиги ёки чўкувчан эмаслиги ҳисобга олинади. Тупроқ зичлигини ошириш мақсадида у қатлам-қатлам қилиб трамбовка қилинади.
- Пойдевор. Мустаҳкам пойдевор — бино конструкцияси узоқ йиллар давомида хизмат қилишини кафолатлайди. Бино қанча баланд бўлса, унинг пойдевори ҳам шунча мустаҳкам бўлиши даркор. Пойдеворнинг мустаҳкамлиги икки асосий омилга боғлиқ: арматуралаш талабларига риоя этиш ва бетон қуйишнинг тўғри технологиясидан фойдаланиш.
- Темир-бетон конструкциялар. Темир-бетон зилзила вақтида оғирлик ва тупроқ силжишларига муносиб бардош бера олади: арматура кенгайишига, бетон эса зичлашишга жавоб беради. Темир-бетон конструкциялар пойдевор қўйишда, бинонинг асосий устунларини кўтаришда, ригель ва оралиқ плиталарда ишлатилади.
- Ғишт териш. Ғиштнинг зилзилабардошлилиги учта асосий кўрсаткичга — мустаҳкамлик, бириктирувчи қоришма ва пўлат боғловчиларга боғлиқ. Пўлат боғловчилар ғиштни бино каркасига қотиради ва конструкциянинг яхлитлигини таъминлайди. Зилзила вақтида бино ва бириктирувчи қоришма биргаликда ҳаракатланганда, бундай усулда мустаҳкамланган деворларга зарар етмайди.
- Зилзилабардошликни таъминловчи чоклар. Бу — икки қатор тутиб турувчи девор, дегани. Улар бинони бир-биридан мустақил, алоҳида барқарор қисмларга бўлади ва зилзила вақтида бино шаклининг ўзгариши эҳтимолини камайтиради. Агар иншоот баландлиги 40 метрдан юқори бўлса, айнан шу технологиядан фойдаланилади.
Бундан нима фойда?
Хулоса қилиб айтганда, бино мустаҳкам бўлиши учун уни тўғри лойиҳалаштириш, қурилиш жойини тўғри танлаш ва шундан сўнг сифатли қилиб қуриш керак.
Қурувчи компания ва менинг бўлажак уйим ишончли эканлигини қандай биламан?
Шунингдек, қурувчи компания қайси таъминотчилар билан ишлаши, ғиштларни қаердан сотиб олиши, қандай арматурадан фойдаланишига ҳам қизиқинг. Murad Buildings фақат синовдан ўтган, кўп йиллардан бери бозорда фаолият олиб бораётган компаниялар билан ишлайди, обрўси ҳақида қайғуради ва ўз ишини севади.
Энди нима бўлади?
Пўлат боғловчилар
Устунларни арматуралаш
Пойдеворни арматуралаш
Плиталарни синаш
Ғишт териш ва устунларни арматуралаш
Котлованни тупроқ трамбовкасига тайёрлаш
Ригелларни арматуралаш жараёнига тайёргарлик
Ғиштнинг тўлиқ терилиши- Пўлат боғловчи
- Устунларни арматуралаш
Реклама ҳуқуқи асосида
Изоҳ (0)