29-avgust kuni AQSh harbiylari Kobulda go‘yoki “Viloyati Xuroson” — IShIDning Afg‘onistondagi bo‘linmasi terrorchilariga tegishli mashinani portlatgani haqida e’lon qilgandi. Amerika qo‘mondonligi bayonotlariga ko‘ra, buning natijasida guruh tomonidan rejalashtirilgan yana bir yirik teraktning oldi olingan. Ushbu guruh 26-avgust kuni evakuatsiya ishlari ketayotgan Kobul aeroporti yaqinidagi ikkita portlash uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olgandi: ularda kamida 200 kishi halok bo‘lgan. Harbiylar MQ-9 Reaper uchuvchisiz uchar qurilmasi bilan portlatilgan mashina haydovchisinining shaxsini aniqlay olmaganini aytgan. Ularning ma’lumotlariga ko‘ra, portlash paytida haydovchidan tashqari mashina yonidagi uch bola ham halok bo‘lgan.
Foto: The New York Times
The New York Times va The Washington Post jurnalistlarining da’vo qilishicha, ular qurbonning shaxsini aniqlagan. Ma’lum bo‘lishicha, marhum 43 yoshli elektrotexnika muhandisi Zamaray Ahmadiy bo‘lib, u 2006-yildan beri Afg‘onistondagi ochlarga yordam berib kelayotgan Kaliforniyaning Nutrition and Education International (NEI) xayriya tashkilotida ishlagan. Qolaversa, yaqinlarining aytishicha, Ahmadiy avvalroq AQShdan boshpana so‘rashga ulgurgandi.
Harbiylarning so‘zlariga ko‘ra, operatsiya kuni Ahmadiy shahar bo‘ylab g‘ayrioddiy xatti-harakatlar bilan e’tiborni tortgan, jumladan, u go‘yoki IShID a’zolari berkingan uylarga tashrif buyurgan. Biroq o‘sha kuni Ahmadiyni ko‘rganlar bilan suhbatlashgan jurnalistlar uning yo‘nalishi odatdagidan unchalik farq qilmagan, deya xulosa qildi. Ishga ketayotib, Ahmadiy yo‘l-yo‘lakay hamkasblarini va xo‘jayinining uyidan noutbukni olib ketish uchun uch marta to‘xtagan. Harbiylarning aytishicha, ular uning oq ragli Toyota’sini shu yerdan kuzata boshlagan.
The New York Times xabariga ko‘ra, aynan nima jangarilarning maxfiy obyekti deb olingani noaniq, lekin ertasi kuni haqiqatan ham Kobul aeroportiga aynan Ahmadiyning xo‘jayini xonadoni yaqinidan raketa zarbasi berilgan.
Ahmadiyning mashinasiga qilingan hujumni asoslash uchun yana bir argument shuki, u yana uch kishi bilan birga mashinasiga tarkibi tushunarsiz yuklarni ortgan va bu Amerika droni tomonidan yozib olingan. Biroq Ahmadiyning hamkasblari bu portlovchi moddalar emas, balki suv bilan to‘ldirilgan uchta plastik bak ekanini ta’kidlamoqda: u ishxonadan uyiga suv olib ketayotgan edi. Kobulda rasmiy hukumat a’zolari qochib ketganidan keyin suv ta’minoti ishlamay qolgan. NEI ofisining qo‘riqchisi jurnalistlarga tasdiqlashicha, u Ahmadiyning baklarni suv bilan to‘ldirayotganini ko‘rgan.
Taxminan soat 15:30 da Ahmadiy ofisdan chiqib, hamkasblarini uy-uyiga tashlab, soat 16:50 da o‘z hovlisiga kirib ketgan. Ahmadiyning uyi shaharning aholi gavjum hududida joylashganiga qaramay, Amerika dron boshqaruvchisi mashinaning yonida bir erkakdan boshqa hech kimni payqamagan — va zarba bergan.
Natijada Amerika ma’lumotlariga ko‘ra, yana uch bola halok bo‘lgan, qurbonning yaqinlari esa, Ahmadiylar oilasining yana 10 a’zosi hujum paytida vafot etganini ma’lum qildi.
Harbiylar Ahmadiyda portlovchi moddalar borligiga dalil sifatida, birinchi portlashdan ko‘p o‘tmay, ikkinchi — ancha kuchliroq portlash ovozi eshitilganini ta’kidlamoqda. Biroq The Washington Post talabiga binoan, muhandis vafot etgan joydan olingan video va tasvirlarni o‘rgangan mutaxassislar, boshqa kuchli portlash sodir bo‘lganiga dalil topa olmadi. The New York Times ekspertlari ham buni aniqlay olmadi. WP ma’lumotlariga ko‘ra, agar ikkinchi portlash sodir bo‘lgan taqdirda ham bu ancha kuchsiz, ehtimol, avtomobilning yonilg‘i baklaridagi portlash bo‘lgan.
Amerika qo‘mondonligi vakillari jurnalistlarga hodisa yuzasidan ichki tergov boshlanganini aytdi. Jumladan, portlash ularga ma’lum bo‘lganidan ko‘proq odamlarning hayotiga zomin bo‘lgani haqidagi xabarlar aniqlashtirilmoqda.
