AQSh Prezidenti Jo Bayden 2001-yil 11-sentabr teraktlari bilan bog‘liq hukumat hujjatlarini maxfiylikdan chiqarish va e’lon qilish haqidagi farmonni imzoladi. Bu haqda davlat rahbarining bayonotiga asoslanib, The Washington Post xabar berdi.
Foto: Getty Images
Farmonga muvofiq, Adliya vazirligi va boshqa boshqarmalar FQB tomonidan hujumlar bo‘yicha olib borilgan tergov hujjatlarining ochiqlanishini nazorat qiladi. Farmonda, shuningdek, AQSh bosh prokurori hujjatlarni olti oy ichida e’lon qilishi kerakligi aytilgan.
O‘z bayonotida Bayden shu tarzda saylovoldi va’dasini bajarayotganini tushuntirdi. “Men prezidentlikka nomzod bo‘lganimda Amerikaga 2001-yil 11-sentabrda uyushtirilgan teraktlar to‘g‘risidagi hujjatlarni ochiqlashni ta’minlash majburiyatini olganman. O‘sha fojiali kunning 20 yilligiga yaqinlashar ekanmiz, men bu majburiyatni bajaraman”, — dedi Bayden.
Avgust oyida teraktlar qurbonlarining qarindoshlari, shuningdek, voqeada omon qolganlar va odamlarni qutqarishda ishtirok etganlar hujumlar haqida ilgari tasniflangan hujjatlarni oshkor qilishni talab qildi. Taxminan 1,8 ming kishi Baydenga xat yozib, agar hujjatlarni maxfiylikdan chiqarish bo‘yicha ko‘rsatma bermasa, undan xotirlash tadbirlarida qatnashmaslikni talab qilgan. Ularning fikricha, hujjatlarda Saudiya Arabistoni rahbariyatining teraktlarga aloqadorligini isbotlashga imkon beradigan ma’lumotlar mavjud. Maktub mualliflari Adliya boshqarmasi va FQB 20 yil davomida “bu ma’lumotlarni sir saqlashga faol harakat qilgani” haqida yozgan va bunga ortiq sabr qilmasligini bildirgan.
2001-yildagi teraktlardan so‘ng AQSh hukumati 11-sentabr voqealari haqida qismlarga bo‘lib, rasmiy hisobot e’lon qilgan. 800 dan ortiq sahifali hisobotning oxirgi 28 sahifasi 2016-yil iyul oyida chiqarilgan. Hujjatdan ma’lum bo‘lishicha, Saudiya Arabistoni hukumatiga aloqador bir qancha saudiyaliklar terrorchilarga pul bilan yordam bergan. Biroq hisobotning oxirgi qismida teraktlarda Saudiya Arabistoni hukumatining hech qanday roli ko‘rsatilmagan.
AQShda 2001-yil 11-sentabr kuni 19 nafar terrorchi to‘rtta samolyotni qo‘lga olgan. Yo‘lovchilar va ekipaj bosqinchilarni zararsizlantirishga uringanda samolyotlarning ikkitasi Jahon savdo markazi minoralariga, bittasi Pentagonga, yana bittasi Shanksvill shahri yaqiniga qulab tushgan. Voqealarda hammasi bo‘lib 2,9 mingdan ortiq odam vafot etgan. Terakt uchun javobgarlikni “Al-Qoida” terrorchilik tashkiloti o‘z zimmasiga olgan. Saudiya Arabistoni hukumati esa ushbu hujumlarga aloqadorligini rad etib keladi.
