Shakiridan Jakagacha. Jahon chempionini Yevro—2020 dan chiqarib yuborgan Shveysariya qahramonlari haqida

Shveysariya terma jamoasi Yevro—2020 musobaqasida sensatsiya qayd etdi. “Bankirlar” amaldagi jahon chempioni Fransiya terma jamoasini nimchorak finaldayoq musobaqadan chiqarib yubordi. Shveysariyaliklar birinchi bo‘limda hisobni ochdi. Ikkinchi bo‘limda Shveysariya penaltidan unumli foydalana olmadi va Karim Benzemadan ikkita gol qabul qilib oldi. Pol Pogba uchinchi golni urganda favorit baribir g‘alaba qozonadigandek taassurot paydo bo‘ldi. Ammo shveysariyaliklar oxirigacha kurashib, hisobni tenglashtirdi. O‘yin penaltilar seriyasigacha davom etdi. Penaltilar seriyasida esa Fransiya mag‘lubiyatga uchrab musobaqani tark etdi. Jahon chempionini mag‘lub etgan shveysariyalik qahramonlar kimlar edi?

Jerdan Shakiri

Shakiri — Shveysariya terma jamoasining asosiy yulduzi. 16 yoshida “Bazel”da debyutini o‘tkazgan, 17 yoshida terma jamoa bilan Yevro—2008 ga yo‘l olgan. Jerdanning ota-onasi 1992-yilda Yugoslaviyada fuqarolik urushi avj pallasiga yetganda Kosovodan Shveysariyaga ko‘chib o‘tgan. Bolakay o‘shanda bir yosh edi va yangi mamlakatga ko‘nikishga majbur bo‘lgandi. Jerdan otasiga ferma ishlarida, onasiga kiyim sotishga yordam berardi. Shakirining otasi farzandini futbol maktabiga beradi. Jerdanning akasi ham futbol maktabida tahsil olgan, ammo u muvaffaqiyatga erisha olmadi. Jerdan esa qisqa muddatda “Bazel”ning asosiy tarkib futbolchisiga aylanadi va 21 yoshida “Bavariya”ga o‘tib ketdi. Myunxenliklar safida omadi yurishmagan Shakiri 2018-yilda “Liverpul” safiga o‘tadi. Mersisaydliklar safida Angliya chempionligi va Chempionlar Ligasi sovrindoriga aylandi.

Granit Jaka

Kosovadan tashrif buyurgan yana bir immigrant. Shakiri ikkalasi 2018-yilgi mundialda Serbiyaga qarshi o‘yinda provokatsiya uyushtirdi. Gol urilgach qo‘llari bilan burgut — serblarga qarshi fuqarolik urushida qatnashayotgan Albaniya armiyasi ramzini ko‘rsatdi. Ikkalasi ham tug‘ilgan yerini qadrlaydi. Otalari Kosovoning Yugoslaviyadan ajralib chiqishini istaydi.

2016-yilda Jaka o‘zi tug‘ilgan mamlakatga qarshi maydonga tushadi. Raqib jamoa sardori o‘zining akasi Taulant edi. Tribunada ularning onasi Shveysariya va Albaniya bayrog‘ining rasmi tushirilgan futbolkada o‘tirardi.

Jaka — terma jamoaning yuragi, haqiqiy sardor. Aynan u jamoadoshlarini penaltilar seriyasidan avval ruhlantirdi.

Granitning qiziqqon tabiati bor — u doim nizolarga aralashib yuradi. 2 yil oldin “Arsenal” muxlislari bilan tortishib qolgani uchun sardorlik bog‘ichi olib qo‘yilgan edi. Jakaning “Roma”ga o‘tishi haqida mish-mishlar tarqaldi. Joze Mourinyo bilan birga ajoyib duet hosil qilishi mumkin.

Yan Zommer

Terma jamoadagi boshqa futbolchilardan farqli ravishda Zommer shveysariyalik. U 26 yoshigacha “Bazel” sharafini himoya qilgan. Ter Shtegen “Barselona”ga o‘tgach, “Borussiya” Myonxengladbax 2014-yilda Zommerni Germaniyaga taklif qildi.

17-iyun kuni Yann farzandli bo‘lgani uchun terma jamoa bazasini tark etadi. Oradan 2 kun o‘tib Turkiyaga qarshi muhim bahs uchun qaytib keladi. Fransiyaga qarshi o‘yinda Kilian Mbappening penaltisini qaytardi va jamoasining chorak finalga chiqishini ta’minladi.

Haris Seferovich

Seferovichning ota-onasi Haris tug‘ilganidan 2 oy o‘tib Bosniya va Gersegovinadan qochib ketishga majbur bo‘ladi. Mamlakatda shunchaki urush emas haqiqiy qatag‘on boshlangan va undan chetda qolish ilojsiz edi. Haris bolaligidan futbolga mehr qo‘ydi. 18 yoshida “Grassxopper” jamoasida debyutini nishonladi. Nigeriyada o‘tkazilgan 17 yoshli futbolchilar o‘rtasidagi mundial to‘purariga aylandi. Bir yildan keyin esa “Fiorentina”ga o‘tdi.

Hozirda Seferovich 29 yoshda bo‘lishiga qaramasdan allaqachon beshta mamlakatda o‘ynashga ulgurdi. Bir necha yil avval Bundesligada porlagan futbolchi o‘tgan mavsumda “Benfika” safida Portugaliya chempionati to‘purariga aylandi.

Yevro—2020 boshida Harisning ishlari yurishmadi. Uelsga qarshi o‘yinda vaziyatlarni ko‘kka sovurdi, Italiyaga qarshi o‘yinda ikkinchi bo‘lim boshidayoq zaxiraga olindi. Uchinchi turda Turkiyaga muhim bo‘lgan golni urdi. Nimchorak finalda esa fransuzlar darvozasini ikki marta ishg‘ol qildi.

Manuel Akanji

Himoyachi 120 daqiqa davomida Benzema, Grizmann va Mbappe uchligiga qarshi munosib harakat qildi. Penaltilar seriyasida esa o‘z imkoniyatidan foydalana oldi. Manuelning otasi Abimbola ham havaskor futbolchi bo‘lgan. Nigeriyadan Shveysariyaga ko‘chib kelgan Abimbola tennischi Izabel bilan tanishadi. Ma’lum vaqtdan so‘ng juftlik oila quradi. Hozirda Akanjining otasi Syurixdagi yirik moliyaviy markazlardan birida ishlaydi.

Manuelning ota-onasi farzandining ta’lim olishiga juda katta e’tibor qaratgan. Futbolchining o‘zi ham bolaligida arifmetik amallarni bemalol ishlay olganini aytadi. Lekin futbol unga judayam yoqqani sabab mashg‘ulotlarga ko‘proq diqqatini qaratdi. Intervyulardan biri jurnalist Manueldan 24 ni 75 ga, 33 ni 97 ga ko‘paytirib berishini so‘raganda, futbolchi darhol javob qaytargan.

Rikardo Rodriges

Rikardo o‘yinning antiqahramoniga aylanishiga oz qoldi. U ikkinchi bo‘lim boshida penaltidan foydalana olmadi. Rikardo faoliyatidagi og‘ir damlarni boshidan o‘tkazyapti — o‘tgan mavsumda “Milan” futbolchini “Torino”ga sotib yubordi. Turinliklar safida ham Rodriges asosiy tarkibga kira olmayapti. Shunday bo‘lsa-da, Shveysariyada uni yaxshi ko‘rishadi. Kelib chiqishi chililik bo‘lgan Rikardo 16 yoshida “Syurix” safida ko‘zga ko‘ringan bo‘lsa, 19 yoshida “Volfsburg” safiga o‘tgan.

Rodrigesning aka-ukasi ham futbolchi. Ular Shveysariyaning “Syurix” va “Lugano” jamoalari sharafini himoya qiladi.

Mario Gavranovich

Marioning ota-onasi Bolqondan Shveysariyaga kelib qolgan. Boshqa futbolchilar kabi u ham yangi muhitga moslashishga majbur bo‘lgan. Gavranovichning xotirlashicha, ma’lum vaqt davomida uylarida chiroq bo‘lmagan. Yoshligidan futbolga qiziqqan bolakay “Lugano” safida ko‘zga tashlana boshlaydi. Yuqori darajali chempionatlarda u o‘zini ko‘rsata olmadi — “Shalke-04” va “Mayns” jamoalarida raqobatda yutqazib qo‘ydi. 2016-yildan buyon Xorvatiya chempionatida to‘p surib kelayotgan Mario faoliyatidagi eng yaxshi davrlarni boshidan o‘tkazyapti.

Terma jamoada uning ishlari yurishmoqda. Uelsga qarshi o‘yinda Mario zaxiradan tushishi bilan gol urdi. Lekin VAR uning golini bekor qildi. Fransiyaga qarshi o‘yinda ham uning goli bekor bo‘ldi ammo Gavranovich baribir maqsadiga erishdi. 90-daqiqada gol urib Shveysariyaga qo‘shimcha bo‘limlarni taqdim etdi. Penaltilar seriyasida esa birinchi bo‘lib to‘pga yaqinlashdi va o‘z imkoniyatidan foydalandi.