Шакиридан Жакагача. Жаҳон чемпионини Евро—2020 дан чиқариб юборган Швейцария қаҳрамонлари ҳақида

Швейцария терма жамоаси Евро—2020 мусобақасида сенсация қайд этди. «Банкирлар» амалдаги жаҳон чемпиони Франция терма жамоасини нимчорак финалдаёқ мусобақадан чиқариб юборди. Швейцарияликлар биринчи бўлимда ҳисобни очди. Иккинчи бўлимда Швейцария пенальтидан унумли фойдалана олмади ва Карим Бенземадан иккита гол қабул қилиб олди. Пол Погба учинчи голни урганда фаворит барибир ғалаба қозонадигандек таассурот пайдо бўлди. Аммо швейсарияликлар охиригача курашиб, ҳисобни тенглаштирди. Ўйин пенальтилар сериясигача давом этди. Пенальтилар сериясида эса Франция мағлубиятга учраб мусобақани тарк этди. Жаҳон чемпионини мағлуб этган швейсариялик қаҳрамонлар кимлар эди?

Жердан Шакири

Шакири — Швейцария терма жамоасининг асосий юлдузи. 16 ёшида «Базел»да дебютини ўтказган, 17 ёшида терма жамоа билан Евро—2008 га йўл олган. Жерданнинг ота-онаси 1992 йилда Югославияда фуқаролик уруши авж палласига етганда Косоводан Швейцарияга кўчиб ўтган. Болакай ўшанда бир ёш эди ва янги мамлакатга кўникишга мажбур бўлганди. Жердан отасига ферма ишларида, онасига кийим сотишга ёрдам берарди. Шакирининг отаси фарзандини футбол мактабига беради. Жерданнинг акаси ҳам футбол мактабида таҳсил олган, аммо у муваффақиятга эриша олмади. Жердан эса қисқа муддатда «Базел»нинг асосий таркиб футболчисига айланади ва 21 ёшида «Бавария»га ўтиб кетди. Мюнхенликлар сафида омади юришмаган Шакири 2018 йилда «Ливерпуль» сафига ўтади. Мерсисайдликлар сафида Англия чемпионлиги ва Чемпионлар Лигаси совриндорига айланди.

Гранит Жака

Косовадан ташриф буюрган яна бир иммигрант. Шакири иккаласи 2018 йилги мундиалда Сербияга қарши ўйинда провокация уюштирди. Гол урилгач қўллари билан бургут — сербларга қарши фуқаролик урушида қатнашаётган Албания армияси рамзини кўрсатди. Иккаласи ҳам туғилган ерини қадрлайди. Оталари Косовонинг Югославиядан ажралиб чиқишини истайди.

2016 йилда Жака ўзи туғилган мамлакатга қарши майдонга тушади. Рақиб жамоа сардори ўзининг акаси Таулант эди. Трибунада уларнинг онаси Швейцария ва Албания байроғининг расми туширилган футболкада ўтирарди.

Жака — терма жамоанинг юраги, ҳақиқий сардор. Айнан у жамоадошларини пенальтилар сериясидан аввал руҳлантирди.

Гранитнинг қизиққон табиати бор — у доим низоларга аралашиб юради. 2 йил олдин «Арсенал» мухлислари билан тортишиб қолгани учун сардорлик боғичи олиб қўйилган эди. Жаканинг «Рома»га ўтиши ҳақида миш-мишлар тарқалди. Жозе Моуриньо билан бирга ажойиб дуэт ҳосил қилиши мумкин.

Ян Зоммер

Терма жамоадаги бошқа футболчилардан фарқли равишда Зоммер швейсариялик. У 26 ёшигача «Базел» шарафини ҳимоя қилган. Тер Штеген «Барселона»га ўтгач, «Боруссия» Мёнхенгладбах 2014 йилда Зоммерни Германияга таклиф қилди.

17 июнь куни Янн фарзандли бўлгани учун терма жамоа базасини тарк этади. Орадан 2 кун ўтиб Туркияга қарши муҳим баҳс учун қайтиб келади. Францияга қарши ўйинда Килиан Мбаппенинг пенальтисини қайтарди ва жамоасининг чорак финалга чиқишини таъминлади.

Ҳарис Сеферович

Сеферовичнинг ота-онаси Ҳарис туғилганидан 2 ой ўтиб Босния ва Герцеговинадан қочиб кетишга мажбур бўлади. Мамлакатда шунчаки уруш эмас ҳақиқий қатағон бошланган ва ундан четда қолиш иложсиз эди. Ҳарис болалигидан футболга меҳр қўйди. 18 ёшида «Грассхоппер» жамоасида дебютини нишонлади. Нигерияда ўтказилган 17 ёшли футболчилар ўртасидаги мундиал тўпурарига айланди. Бир йилдан кейин эса «Фиорентина»га ўтди.

Ҳозирда Сеферович 29 ёшда бўлишига қарамасдан аллақачон бешта мамлакатда ўйнашга улгурди. Бир неча йил аввал Бундеслигада порлаган футболчи ўтган мавсумда «Бенфика» сафида Португалия чемпионати тўпурарига айланди.

Евро—2020 бошида Ҳариснинг ишлари юришмади. Уэльсга қарши ўйинда вазиятларни кўкка совурди, Италияга қарши ўйинда иккинчи бўлим бошидаёқ захирага олинди. Учинчи турда Туркияга муҳим бўлган голни урди. Нимчорак финалда эса французлар дарвозасини икки марта ишғол қилди.

Мануэль Аканжи

Ҳимоячи 120 дақиқа давомида Бензема, Гризманн ва Мбаппе учлигига қарши муносиб ҳаракат қилди. Пенальтилар сериясида эса ўз имкониятидан фойдалана олди. Мануэлнинг отаси Абимбола ҳам ҳаваскор футболчи бўлган. Нигериядан Швейцарияга кўчиб келган Абимбола теннисчи Изабел билан танишади. Маълум вақтдан сўнг жуфтлик оила қуради. Ҳозирда Аканжининг отаси Сюрихдаги йирик молиявий марказлардан бирида ишлайди.

Мануэлнинг ота-онаси фарзандининг таълим олишига жуда катта эътибор қаратган. Футболчининг ўзи ҳам болалигида арифметик амалларни бемалол ишлай олганини айтади. Лекин футбол унга жудаям ёққани сабаб машғулотларга кўпроқ диққатини қаратди. Интервьюлардан бири журналист Мануэлдан 24 ни 75 га, 33 ни 97 га кўпайтириб беришини сўраганда, футболчи дарҳол жавоб қайтарган.

Рикардо Родригес

Рикардо ўйиннинг антиқаҳрамонига айланишига оз қолди. У иккинчи бўлим бошида пенальтидан фойдалана олмади. Рикардо фаолиятидаги оғир дамларни бошидан ўтказяпти — ўтган мавсумда «Милан» футболчини «Торино»га сотиб юборди. Туринликлар сафида ҳам Родригес асосий таркибга кира олмаяпти. Шундай бўлса-да, Швейцарияда уни яхши кўришади. Келиб чиқиши чилилик бўлган Рикардо 16 ёшида «Сюрих» сафида кўзга кўринган бўлса, 19 ёшида «Вольфсбург» сафига ўтган.

Родригеснинг ака-укаси ҳам футболчи. Улар Швейцариянинг «Сюрих» ва «Лугано» жамоалари шарафини ҳимоя қилади.

Марио Гавранович

Марионинг ота-онаси Болқондан Швейцарияга келиб қолган. Бошқа футболчилар каби у ҳам янги муҳитга мослашишга мажбур бўлган. Гаврановичнинг хотирлашича, маълум вақт давомида уйларида чироқ бўлмаган. Ёшлигидан футболга қизиққан болакай «Лугано» сафида кўзга ташлана бошлайди. Юқори даражали чемпионатларда у ўзини кўрсата олмади — «Шальке-04» ва «Майнц» жамоаларида рақобатда ютқазиб қўйди. 2016 йилдан буён Хорватия чемпионатида тўп суриб келаётган Марио фаолиятидаги энг яхши даврларни бошидан ўтказяпти.

Терма жамоада унинг ишлари юришмоқда. Уэльсга қарши ўйинда Марио захирадан тушиши билан гол урди. Лекин VAR унинг голини бекор қилди. Францияга қарши ўйинда ҳам унинг голи бекор бўлди аммо Гавранович барибир мақсадига эришди. 90-дақиқада гол уриб Швейцарияга қўшимча бўлимларни тақдим этди. Пенальтилар сериясида эса биринчи бўлиб тўпга яқинлашди ва ўз имкониятидан фойдаланди.