AQSh o‘zining Rossiyadan qurol sotib oladigan ittifoqdoshlariga sanksiyalar qo‘llash bilan tahdid qildi

Vashington Rossiya mudofaa kompleksi bilan har qanday muhim kelishuvlarda ishtirok etgan ittifoqdosh davlatlarga qarshi sanksiyalar qo‘llashi mumkin. Bu haqda Davlat departamenti rahbari Entoni Blinken xorijlik jurnalistlar ishtirokidagi onlayn davra suhbatida aytib o‘tdi.

“Biz Turkiyani S-400 komplekslarini sotib olishdan voz kechishga aniq va qat’iy ravishda undadik”, — deya Blinken, shunga qaramay, AQSh Anqara bilan muloqotni davom ettirishini ta’kidladi. Davlat kotibining aytishicha, Rossiyaning zenit-raketa komplekslarini sotib olish NATO a’zolari tomonidan 2016-yilda Varshavada bo‘lib o‘tgan alyans sammitining qarorlariga binoan qabul qilingan ittifoqchilik majburiyatlariga, xususan, Rossiyada ishlab chiqarilgan qurollardan foydalanmaslik shartiga zid keladi.

“Turkiya tomonidan S-400 kompleksi sotib olinishi AQSh xavfsizligi va ittifoqchilarning harbiy texnologiyasini xavf ostiga qo‘yib, ittifoqning birdamligini buzadi. Ittifoq mamlakatlarining o‘zaro aloqalari ham tahdid ostida qoladi”, — dedi Blinken.

Bundan tashqari, ushbu kelishuv Rossiya mudofaa kompleksiga katta daromad keltiradi va shu bilan birga Rossiya Turkiya mudofaa sanoatiga kirish imkoniyatiga ega bo‘ladi.

Davlat kotibi 2017-yilda AQSh Kongressi CAATSA (Amerika dushmanlariga qarshi sanksiyalar orqali kurashish) to‘g‘risidagi qonunni qabul qilganini va Rossiyaning hamkorlariga qarshi ikkilamchi sanksiyalar joriy qilganini eslatib o‘tdi. “Turkiya va AQShning barcha ittifoqchilari va sheriklari kelajakda Rossiya qurollarini, shu jumladan S-400 komplekslarini sotib olishdan yiroq bo‘lishi juda muhimdir”, — dedi u, Rossiya qurollari bilan bog‘liq har qanday muhim bitimlar CAATSA qonuni doirasiga kirishi mumkinligini aytib.

Turkiyalik jurnalistning savollariga javob berar ekan, Blinken o‘tgan hafta prezident Jo Baydenning 1915-yilgi armanlar genotsidi uchun Turkiyaning javobgarligi to‘g‘risidagi bayonotiga izoh berdi. Davlat kotibining ta’kidlashicha, bu qaror hech kimni ajablantirmasligi kerak edi, chunki Bayden prezident bo‘lishidan ancha oldin “ko‘p yillar davomida” bu fikrni qo‘llab-quvvatlagan. “Prezident ish boshlagan birinchi kundanoq inson huquqlari va demokratiya masalalari AQSh tashqi siyosatining asosiy mavzusi bo‘lishini ochiq aytdi. Buning bir qismi sifatida genotsidning tan olinishi tarix va o‘tmishdagi jinoyatlar takrorlanmasligiga intilishdir”, — deya xulosa qildi Blinken.

Vashington Anqaraga Rossiyaning S-400 zenit-raketa kompleksini sotib olgani sababli bir necha marta sanksiyalar bilan tahdid qilgan edi. Turkiya mudofaa sanoati ma’muriyati 2017-yil 2-avgustda Rossiya bilan Turkiya hukumati nomidan qurol yetkazib berish bo‘yicha shartnoma imzolagan. Havo hujumiga qarshi mudofaa komplekslarining birinchi partiyasi 2019-yil o‘rtalarida mamlakatga keltirila boshlagan, noyabr oyida Moskva Turkiyaga 2,5 milliard dollarlik to‘rtta S-400 komplekslarini muddatidan oldin yetkazib bergan.

Qo‘shma Shtatlar bir necha bor kelishuvga qarshi chiqib, Turkiyaga S-400 o‘rniga Amerikaning Patriot kompleksini sotib olishni taklif qildi. Rossiya majmualarining sotib olinishi Donald Tramp prezidentligi davrida Anqara va Vashington o‘rtasidagi munosabatlarning sovuqlashishiga va AQSh tomonidan Turkiyaga qarshi sanksiyalarni kiritish bo‘yicha takroriy tahdidlarga olib keldi.