Ekspertlar samolyotda COVID-19 bilan kasallanish darajasi past ekanini tushuntirib berdi

Xalqaro havo transporti assosiatsiyasining ekspertlari aviaparvozlar vaqtida koronavirusga chalinish xavfi nihoyatda past ekanini tushuntirib berdi. Bu haqda Daily Express xabar qildi.

Xalqaro havo transporti assosiatsiyasi (IATA) COVID-19’ni samolyotdagi parvoz vaqtida yuqtirib olishning xavflilik darajasi haqidagi hisobotni e’lon qildi. Undagi ma’lumotlarga ko‘ra, yil boshidan beri havo transportlari orqali 1,2 milliard yo‘lovchi tashilgan. Bunda 44 ta vaziyatda koronavirus bilan kasallanish holatlari qayd etilgan, kasallikning yuqishiga samolyotdagi yo‘lovchilarning aeroportlarda boshqa bortga ko‘chib o‘tgani sabab bo‘lishi mumkinligi taxmin qilinmoqda. IATA tibbiyot konsultanti Devid Pauellning hisob-kitoblariga ko‘ra, bunda kasallanish ko‘rsatkichiga ko‘ra 27 million yo‘lovchi orasidan faqat bir kishida kasallanish kuzatilgan.

“Samolyotda COVID-19 yuqtirib olish xavfi juda past”, – deyiladi IATA’ning sayohatlar bo‘yicha onlayn tavsiyalarida.

Ekspertning fikricha bunday xulosaga kelishga to‘rt asosiy sabab mavjud:

• o‘tirgan holatda parvoz qilish – samolyotdagi parvozning asosiy vaqti davomida yo‘lovchilar yuzlarini oldinga qilgan holda ketadi, bunda ularning bir-birlariga qarab nafas olishi yoki chiqarishi bo‘yicha harakatlar amalga oshirilmaydi.
• kursilarning yuqori qismi – samolyotlar o‘rindiqlarining yuqori qismi ancha baland COVID-19’ning tarqalishiga qarshi o‘ziga xos to‘siq bo‘la oladi.
• havo oqimining yuqori tezligi – tadqiqotlar samolyotdagi havo oqimining (bort shiftidan polgacha bo‘lgan) tomchilarga nisbatan o‘tuvchanlik xususiyati boshqa transportlarga nisbatan ancha kam.
• havo almashinuvi – zamonaviy reaktiv samolyotlar HEPA kasalxonalar sinfiga mansub yuqori havo filtriga ega. U viruslar, bakteriyalar va zamburug‘larni yo‘q qilishda 99,9 foizga samarali. Salondagi filtr har ikki uch daqiqada yangilanib turadi.

Shuningdek, IATA hisobotida samolyotdagi parvoz vaqtida yo‘lovchilarning doimiy ravishda tibbiy niqobda bo‘lishi ham kasallanish holatlarini kamaytirishi qayd etilgan. Shuningdek, parvoz oldidan kasallangan yoki koronavirus infeksiyasi belgilari bor yo‘lovchining bortga qo‘yilmasligi ham kasallanish holatlarini kamaytiradi.

Bortga chiqarishda xizmat ko‘rsatishning muloqotsiz shakllari, o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish amalga oshirilishi, tez-tez va chuqur dezinfeksiyalash, ijtimoiy masofalanish qoidalari ham aviaparvozlar xavfsizligining asosiy omillaridan hisoblanadi.

Qo‘shimcha ehtiyot choralari sifatida aviakompaniyalardan birining bort kuzatuvchisi samolyot salonidagi eng kir joylar va yo‘lovchilarning ushlashi tavsiya qilinmaydigan buyumlar haqida ma’lumot bergan. Styuardessa birinchi navbatda oldinda turgan o‘rindiqning yuqori qismidagi yon cho‘ntakka qo‘l tekkazmaslik lozimligini uqtirgan.

“Ular parvoz oldidan tozalanadi, biroq har doim ham dezinfeksiya qilinmaydi. U yerda bo‘lgan qog‘oz sochiqlar, paketlar va axlatni tasavvur qiling”, – degan bortda kuzatuvchi sifatida ishlaydigan qiz.

Shuningdek, u o‘rindiq orqasidagi taxtachadan foydalanishdan avval uni yaxshilab dezinfeksiyalashni maslahat bergan.

“Men shunday taxtachalarda chaqaloqning tagligini almashtirishganini ko‘rganman, ifloslangan pampersni esa yon cho‘ntakka solib qo‘yishgan”, – degan styuardessa.

Bort kuzatuvchisi o‘rindiqlar orasidagi ventilyatsion teshiklardan ham ehtiyot bo‘lish zarurligi, texnika xavfsizligi qoidalariga ham rioya etish kerakligini eslatgan.

“Ularni minglab qo‘llar ushlagan, shu sababli ham ehtiyotkor bo‘lish va yaxshilab artib, keyin teginish tavsiya qilinadi. Hojatxona eshigini ochayotganda salfetkadan foydalanish kerak”, – deydi styuardessa.