Rivojlangan davlatlarning ishlab chiqaruvchilari har qanday mahsulotni ilk bosqichdan to tayyor holga kelgunga qadar bo‘lgan davr ma’lum qat’iy talablar asosida bo‘lmas ekan, nafaqat xarid qilmaydi, balki bozoriga ham kiritmaydi.
Jahonda farmatsevtika sohasi uchun GMP talablari qabul qilingan bo‘lib, u o‘z ichiga bir qator yo‘nalishlarni qamrab oladi: birinchidan, ishni to‘g‘ri tashkillashtirish; ikkinchidan, texnologik jarayonda ishtirok etayotgan ishchi xodimlarni — personallarning ma’lum yo‘riqnomadan o‘tganligi va har bir holatga javob beradigan holda yo‘naltirish; uchinchidan, dori vositalarini ishlab chiqarishda ruxsat berilgan jihozlarni o‘rnatish; to‘rtinchidan, ishlab chiqarish jarayonini toza hududda amalga oshirishdan iborat. 
Fanlar Akademiyasi huzuridagi O‘simliklar kimyosi institutida 3 ta moduldan iborat “GMP talablari bo‘yicha dori vositalari substansiyalarini ishlab chiqarish texnologiyalarini sinash ilmiy-texnologik markazi” tashkil etildi. 
Ilmiy-texnologik markaz loyihasi Hindistonning ilg‘or konstruktorlik kompaniyalaridan biri “Sushen Medicaentos PVT” bilan hamkorlikda amalga oshirilgan. 
“Yangi ish boshlagan markaz avvalgi eskicha ish jarayonidan tubdan farq qiladi. Avvalambor, dori vositasini ishlab chiqarishda tayyor mahsulotga xodim-personallardan va havodan tushishi mumkin bo‘lgan turli yot moddalar va mikroorganizmlardan himoyalangan, — deydi O‘simlik moddalari kimyosi instituti yetakchi ilmiy xodimi, texnika fanlari doktori Halilov Ravshanjon. — Yana bir muhim jihati shundan iboratki, ishlatiladigan suv ham GMP talablari bo‘yicha zamonaviy filtrlar orqali tozalanadi. O‘rnatilgan har bir jihozlar yuqori markali metallardan yasalgan bo‘lib, ular xalqaro talablarga javob beradi”. 
Institutning ilmiy xodimi Abdurahmonov Baxtiyorning ta’kidlashicha, GMP talablari asosida ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilmas ekan, dori vositalari yoki biologik qo‘shimchalarni jahon bozoriga olib chiqish dargumon. Masalan, yurtimizda faoliyat yurituvchi yirik farmatsevtik firmalardan biri institut tomonidan olingan sitizin moddasi asosida O‘zbekistonga yangi dori vositasini joriy etgan. Mazkur dori vositasini eksport qilish uchun substansiya ishlab chiqaruvchida GMP talablari asosidagi ilmiy markaz yo‘qligi to‘sqinlik qilmoqda edi. Rossiyaga ekport qilinadigan substansiyalarda ham shu holat. Endilikda esa bu ishga hojat qolmaydi. 
MDH davlatlari orasida yagona deb e’tirof etilayotgan markaz 25 xil substansiya va 25 ta quruq ekstraktlar ishlab chiqarish imkoniyatiga ega. Boshqa mamlakatlardagi mavjud bunday markazlar asosan bitta o‘simlik xom ashyosidan bitta substansiya olish mumkinligini hisobga olinsa, tashkillashtirilgan tizimning mukammalligi yuqori ekanini ko‘rsatadi. Yiliga bir smenada 500 tonna o‘simlikni qayta ishlash imkoni mavjud. 
Yuqorida keltirilgan vazifalardan tashqari markaz dori vositalar substansiyalarni ishlab chiqaradigan farmatsevtik korxonalar xodimlarining malaka oshirish hamda GMP sharoitlarida ishlay oladigan kadrlarni tayyorlashning yagona joyi bo‘ladi. 
Shuningdek, markazning to‘liq ishga tushishi ishlab chiqarish quvvatini 5 barobarga, boshqa bozorlarga chiqish natijasida eksport hajmini 5 mln AQSh dollarga oshirish imkonini beradi. 
Musulmonbek Ibrohimov
Izoh (0)