• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +36°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Oflayn kartalar yoxud ma’nan eskirgan, xavfsiz bo‘lmagan DUET kartalari haqida

    Bugungi kunda yurtimizda to‘lov kartalari Online va Offline rejimida ishlaydi. Hozirgi paytda onlayn rejimida ishlaydigan kartochkalar soni jadallik bilan o‘sib bormoqda. Amalda barcha banklar onlayn kartochkalarni emissiya qilmoqda va vaqti-soati bilan eski namunadagi kartochkalar muomaladan chiqib ketadi.

    Foto: UzReport

    Foto: UzReport

    Odatda banklar mijozlarga naqd pulsiz hisob-kitoblarning anchayin zamonaviy Uzcard tizimiga o‘tish, ya’ni Online kartochka egasi bo‘lishni taklif qiladi. Ushbu jarayonda eski kartadagi balans qoldiq mablag‘lari yangi namunadagi kartochkaga ko‘chiriladi. Lekin karta egalari safida ikkala turdagi kartalardan foydalanayotganlar ham mavjud.

    Barcha turdagi plastik kartalarning afzalligi ularni ruxsatsiz foydalanishlardan himoya qiluvchi PIN-kod mavjudligidadir. Duet kartasi yo‘qotilgan holatda nima bo‘ladi? “Umuman olganda, hech narsa, chunki, karta faqatgina uning egasi biladigan PIN-kod bilan himoyalanadi”, — deb o‘ylaydi oddiy fikrlaydigan kishi va yanglishadi.

    Shunga qaramasdan, Duet plastik kartochkalari barcha zaifliklardan xoli ekaniga ishonchimiz komil bo‘lishi mumkinmi?

    Mutaxassislarning fikriga ko‘ra, bugungi kunda Duet platformasidagi plastik kartalar ma’naviy jihatdan eskirgan hisoblanadi, chunki ushbu platforma ayrim kamchiliklardan xoli emas.

    Birinchidan, Duet kartochkasi egasi mobil telefoniga mobil dastur o‘rnatish imkoniyatiga ega emas. Bu esa mobil telefonga bog‘langan plastik kartaning to‘lovlar tarixini ko‘rishga to‘sqinlik qiladi. Shuningdek, to‘lov makonini yaratish, kartalar balansi haqida ma’lumot olish va hatto amalga oshirilgan operatsiyalar ro‘yxatini yuritish imkoniyati ham cheklangan.

    Ikkinchidan, agar muayyan karta egasi o‘zining elektron hamyonini odat bo‘lib qolgan (1 yoki 5) parol bilan PIN-kod orqali himoyalagan bo‘lsa, u pullaridan ajralib qoldi deyishga asos bor. Boisi, ushbu kartani qo‘lga kiritgan yovuz niyatli odam bir necha daqiqa ichida kartada saqlanayotgan pul mablag‘larini sarflab yuborishi mumkin. Karta Offline texnologiyasi asosida ishlashi sababli tezlik bilan uni blokirovka qilish va kartochkadagi mablag‘lar harakatini monitoring qilish imkoniyati yo‘q. Duet plastik kartochkasi yo‘qotilgan holatda kartochkaning egasi unga kartani taqdim etgan bank muassasasiga zudlik bilan yetib borishi va kartani stop-listga joylashtirish bo‘yicha ariza yozishi zarur. Plastik kartochkalar karta egalari-mijozlar yozma arizalariga muvofiq va/yoki tijorat banklari arizalari asosida stop-listga kiritiladi. Ushbu ro‘yxat shakllantiriladi va tijorat banklariga markazlashgan tarzda protsessing markazi tomonidan tarqatiladi. Inkassatsiya qilish paytida stop-list savdo xizmat ko‘rsatish korxonasida o‘rnatilgan terminalning savdo kartochkasiga qayd qilinadi. O‘z vaqtida inkassatsiya qilinmaydigan savdo xizmat ko‘rsatish korxonalarida yo‘qotilgan/o‘g‘irlangan kartochkalardan tranzaksiyalar amalga oshirilishi ehtimoli yuqori bo‘lib, ushbu holat kartochka egasi uchun jiddiy moliyaviy oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin.

    Bugungi kunda Duet kartochkalari bilan bog‘liq o‘ta jiddiy muammolardan biri “eski” banklararo tranzaksiyalarni ularga keyingi o‘rinda ishlov berish uchun protsessing markaziga yuborishdir. Mazkur tranzaksiyalar quyidagi sabablar tufayli yuzaga keladi:

    - savdo-xizmat ko‘rsatish korxonalari tomonidan savdo terminallarini o‘z vaqtida inkassatsiya qilinmasligi — buning oqibatida ushbu korxonaga xizmat ko‘rsatuvchi bank zarar ko‘radi;

    - bank muassasalarida o‘z vaqtida kliring sessiyalari amalga oshirilmasligi.

    Bundan tashqari, Duet tizimining yana bir kamchiligi stop-list muammosidir. Barcha savdo-xizmat ko‘rsatish korxonalari ham mazkur tizimda ishlash reglamentiga aniqlik bilan amal qilmaydi va o‘z vaqtida inkassatsiya qilinmaganidan so‘ng o‘g‘irlangan/yo‘qotilgan kartalardan tranzaksiyalar amalga oshirilishi xavfi paydo bo‘ladi. Oqibatda o‘g‘irlangan/yo‘qotilgan kartochkalarga xizmat ko‘rsatuvchi Uzcard banklararo to‘lov tizimi ishtirokchi-banklari to‘g‘ridan-to‘g‘ri moliyaviy jihatdan zarar ko‘radi.

    Duet tizimida nazarda tutilgan pul mablag‘lari inkassatsiyasi rejimi, shuningdek, savdo-xizmat ko‘rsatish korxonasi bilan ayrim insofsiz bank xodimlarining firibgarlik maqsadida til biriktirishi uchun noqonuniy yo‘l ochib beradi. Bu esa soliq organlariga savdo-xizmat ko‘rsatish korxonasining daromadi pasaytirilgan holda ma’lumot taqdim etilishi demakdir. Bu, o‘z navbatida, davlat budjetiga pul tushumlarining kamayishiga sabab bo‘ladi.

    Duet plastik kartangizdan kim va qay tarzda pul o‘g‘irlashga harakat qiladi?

    Firibgarlik nayranglarida nafaqat begona yovuz niyatli odamlar, balki odatda ishonch bildiriladigan shaxslar, ya’ni savdo va xizmatlar sohasi vakillari, ayrim insofsiz bank xodimlari ham ishtirok etishi mumkin. Oflayn plastik kartochkalaridan pul o‘g‘irlanishi holatlari hatto umuman kutilmagan joyda ham amalga oshirilishi mumkin. Bugungi kunda Duet platformasidagi plastik kartochkalar bilan bog‘liq firibgarlik usullarining eng ommalashganlaridan biri qo‘sh tranzaksiyadir. Xaridor savdo-xizmat ko‘rsatish tarmog‘ida to‘lovni amalga oshirar ekan, kartani operatorga taqdim etadi. U kartani hisoblash qurilmasidan o‘tkazadi va xaridor yoki operator PIN-kodni kiritadi, shundan so‘ng xodim karta egasiga xatolik bo‘lganini aytadi. So‘ngra jarayon yana bir marta takrorlanadi va bu gal tranzaksiya muvaffaqiyatli amalga oshiriladi. Biroq muayyan vaqt o‘tgandan so‘ng karta egasi xarid uchun pul ikki marta yechib olinganidan xabar topadi. Ayni paytda bu holatni oddiy sabab, ya’ni Duet plastik kartochkalarida SMS-xabarnoma mavjud emasligi tufayli aksariyat karta egalari pul yechilishi bilan bog‘liq jarayondagi xatolik yoxud summa bir xil bo‘lgani bois takror deya qabul qilib, sezmasligi ham mumkin. Bunday tranzaksiyalar bo‘yicha arz qilish va pullarni qaytarib olish yengil kechmaydi. Biroq aybdorlarni ham javobgarlikka tortishda muayyan murakkabliklar mavjud. Chunki barchasini tizimda xatolik ro‘y bergani yoki operatorning yanglishgani bilan asoslash mumkin. Lekin shuni ham unutmaslik kerakki, qo‘sh tranzaksiya haqiqatan ham firibgarlik bo‘lib chiqmasligi, balki to‘lov terminali ishidagi xatolik bilan bog‘liq bo‘lishi ham mumkin. Xullas, shunga o‘xshash holatlar uchrab turadi va ulardan hech kim himoyalanmagan.

    Qolaversa, Duet kartalarida pul mablag‘lari haqidagi qayd bevosita kartaning o‘zida saqlanadi va texnologik jihatdan Online rejimida moliyaviy muassasalarning serverlari tomonidan hech qanday nazorat olib borilmaydi. Bu esa xakerlar tomonidan kartalarning buzilishi va ruxsatsiz ravishda mablag‘ o‘tkazish hamda yechib olinishi uchun ulkan imkoniyatlar eshigini ochadi. Ya’ni Offline karta himoyasini buzgan firibgar bank xabardor bo‘lmagan holatda, kartadagi pul mablag‘lari qaydini boshqarish imkoniyatiga ega bo‘ladi.

    Yangi tizimning afzalligi nimada?

    Asosiy farqi shundaki, barcha operatsiyalar Online rejimida amalga oshiriladi. Uzcard egasi mablag‘larni kartochkaga yuklab olishiga hojat yo‘q. Summa avvalgidek kartochkaning o‘zida emas, balki bankdagi hisobda bo‘lgani sababli barchasi avtomatik tarzda amalga oshiriladi. Uzcard egasi xarid qilayotganda zarur kod kiritilgandan so‘ng summa uning bankdagi hisobidan yechiladi, ya’ni kartochka bank hisobidan foydalanishga yo‘l ochuvchi o‘ziga xos “kalit” ham hisoblanadi. Sotuvchi esa bankka kelmasdan ham ish kunining yakunida inkassatsiya qilishi mumkin.

    Uzcard kartochkasining boshqa bir afzalligi shundaki, u yo‘qotilgan taqdirda bankda karta egasi tomonidan plastik kartochka yo‘qotilgani haqida yozma ravishda ariza yoziladi va uning hisoblari muzlatiladi. Shundan so‘ng hech kim mablag‘larni sarflay olmaydi. Agarda kimdir mijozning bankka murojaatiga qadar kartadan foydalangan bo‘lsa, pullarning harakatlanishini tez va osonlik bilan nazorat qilish mumkin. Kartani esa ertasi kuniyoq tiklash mumkin. Eski namunadagi kartochka yo‘qotilgan taqdirda karta egasi 20 sutka kutishiga to‘g‘ri keladi. Ana shu muddat o‘tgandan so‘nggina undan mablag‘ yechilgan yoki yechilmaganligi haqida bilish mumkin. Boisi, tadbirkorlar ularning oddiy terminali to‘lib qolgan holatlarda inkassatsiya qiladi. Bu bir oyda 2–3 marotaba amalga oshirilishi mumkin.

    Shuningdek, Offline karta bloklanganda (masalan, amal qilish muddati tugagan holatda yoki boshqa biron sababga ko‘ra, bankomat yoxud do‘konda garchi shunday imkoniyat bo‘lsa ham oddiy avtorizatsiya yo‘li bilan muammo bartaraf etilmagan taqdirda), kartochkani faqatgina uni taqdim qilgan bank bo‘linmasida blokdan chiqarish mumkin bo‘ladi. Uzcard bilan bog‘liq holatda, buni mamlakat bo‘ylab istalgan filialda amalga oshirish mumkin.

    Yagona Umumrespublika Protsessing Markazi

    PR-xizmati

    Reklama huquqi asosida.

    12.12.2016, 19:37   Izoh (0)   22502
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Xususiy bog‘chalar afzalligi Toshkentdagi Star Kids International misolida

    12.12.2016, 17:09

    “Musaffo bilan totli kuz” sovg‘ali aksiyasining yakuniy bosqichi g‘oliblari e’lon qilindi

    12.12.2016, 15:27

    O‘zbekiston bosh vaziri lavozimiga Abdulla Aripov nomzodi taqdim etildi

    12.12.2016, 15:16

    Barcha dorixonalarda bo‘lishi majburiy bo‘lgan dori vositalari ro‘yxati tasdiqlandi

    12.12.2016, 14:51

    O‘zbekistonning asosiy Yangi yil archasi Mustaqillik maydoniga emas, “Anhor-Lokomotiv” parkiga o‘rnatiladi

    12.12.2016, 12:42

    UzDigital TV o‘z qamrov hududini kengaytirmoqda

    12.12.2016, 10:00
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    O‘zbekiston Milliy banki xalqaro kapital bozorida 400 mln AQSH dollarlik obligatsiyalarni muvaffaqiyatli joylashtirdi


    Ipak Yo‘li Bankdan Tradeloan: xalqaro bitimlarni moliyalashtirish


    Chiqim va kirim: nazorat sari ilk qadam


    Kia O‘zbekiston bozorini egallamoqda: 2025-yilning birinchi yarmida rekord darajadagi sotuvlar


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    Neo Insurance — sug‘urta bozoridagi raqamli o‘zgarishlarning 2 yillik natijasi 


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    Turizmdagi trendlar 2025: Xitoyda Markaziy Osiyoga – Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘izistonga qiziqish o‘smoqda


    Beeline Uzbekistan hududlarda raqamli rivojlanishni jadallashtirmoqda


    Ipotekaga xonadon, sovg‘a sifatida esa — omborxona!


    Centrum Air 25-iyuldan Toshkent — Seul to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarini boshlaydi 


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?

     

    Tavsiya etamiz

    Kreml soyasidagi jumboqlar: sirli ravishda vafot etgan rossiyalik tadbirkor va amaldorlar

    10 iyul, 20:40

    Isroilning G‘azodagi qirg‘ini yagona emas: Insoniyat tarixidagi eng yirik genotsidlar qanday sodir bo‘lgandi?

    10 iyul, 19:12

    Patriot: Isroil voz kechgan, Ukraina esa ko‘prog‘iga ega chiqishni istayotgan yarim asrlik tizim haqida nimalar ma’lum?

    8 iyul, 20:45

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Putin 25 yil oldin prezident bo‘lishni xohlamaganini aytdi

    Dunyo | 13 iyul, 18:11

    Shimoliy Koreya Rossiyaga 12 mln dan ortiq snaryad yetkazib bergan — OAV

    Dunyo | 13 iyul, 17:50

    Britaniyada 60 ga yaqin deputat Falastin davlatini darhol tan olishga chaqirdi

    Dunyo | 13 iyul, 17:30

    Marg‘ilonda 2,5 yashar bolani bosib ketgan Gentra haydovchisiga jinoyat ishi qo‘zg‘atildi

    O‘zbekiston | 13 iyul, 17:12

    Tramp joriy etishi kutilayotgan sanksiyalar Rossiya neftiga global embargo keltirib chiqarishi mumkin

    Dunyo | 13 iyul, 16:40

    Isroil zarbalaridan bir kechada kamida 29 nafar falastinlik, jumladan, 6 nafar bola halok bo‘ldi

    Dunyo | 13 iyul, 16:15

    O‘zbekistonda sun’iy intellekt yordamida dori vositalariga bozor ehtiyojlari o‘rganilishi kutilmoqda

    O‘zbekiston | 13 iyul, 15:55

    Germaniya Ukrainaga yordam berish uchun Patriot raketalari ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ydi

    Dunyo | 13 iyul, 15:20

    AQSH Yaponiya va Avstraliyadan Xitoy—Tayvan o‘rtasidagi ehtimoliy urushda tutadigan pozitsiyasini ochiqlashni talab qilmoqda — FT

    Dunyo | 13 iyul, 14:50
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.