Ўзбекистон 2025 йил бошидан бери дунё бўйича энг кўп олтин сотди. Бу ҳақдаги маълумотлар Халқаро олтин кенгашининг навбатдаги таҳлилидан ўрин олган.
Захиралар кўпаймоқда
Жорий йилнинг майида жаҳондаги марказий банклар умумий олтин захираси 20 тоннага ошди. Бу апрелдагидан 4 тоннага кўп бўлса-да, қимматбаҳо металл сотиб олиш суръати пасайган.
Май ойида Қозоғистон Миллий банки дунё миқёсида энг кўп — 7 тонна олтин сотиб олди. 2025 йил январдан бери мамлакат захиралари 15 тоннага ортди. Республикда умумий олтин захираси 299 тоннага етган.
Кейинги ўринни Туркия марказий банки эгаллаган бўлиб, майда 6 тонна олтин харид қилган. 2025 йил бошидан буён эса умумий харидлар 15 тоннага етказилган.
Май ойида Польша Миллий банки (НBP) ҳам захирасига 6 тонна олтин қўшди. Жорий йил бошидан ҳозиргача жаҳонда энг кўп олтин сотиб олган давлат Польша бўлди. 2025 йил январдан бери мамлакат захирасига қарийб 67 тонна олтин қўшилган.
Баҳорнинг сўнги ойида Хитой Халқ банки ва Чехия Миллий банки (ҳар бири) 2 тоннадан олтин сотиб олди. Қирғизистон, Камбожа, Филиппин ва Гана регуляторлари ҳам ҳар бири 1 тоннадан олтин харид қилган.
Олтин сотуви етакчилари
Май ойида Сингапур 5 тонна олтин сотиб, қимматбаҳо металл экспорти бўйича дунёда етакчилик қилди. Кейинги ўринларни Ўзбекистон Марказий банки ва Германия Бундесбанки эгаллади. Уларнинг ҳар бири 1 тоннадан олтин сотган.
Ўзбекистон 2025 йил бошидан бери энг йирик олтин сотувчиси бўлиб қолмоқда. Мамлакат ярим йил ичида қарийб 27 тонна олтин экспорт қилган. Статистика қўмитаси 2025 йил январь май ойларида республика 6,6 млрд долларлик олтин экспорт қилганини очиқлаган. Мазкур қиймат мамлакат умумий экспорт тушумларининг қарийб 43,8 фоизига тенг. Қимматбаҳо металл сотуви 2024 йил мос давридагидан 56,9 фоизга ўсган.
2025 йил 1 июль ҳолатига кўра, Ўзбекистон олтин зарихалари 355,5 минг тоннани ташкил этиб, жами қиймати 37,6 млрд долларга баҳоланган. Жорий йил бошида мамлакат олтин захиралари ҳажми 382,5 тонна бўлган.
Йил бошидан буён қилинган ҳисобларга кўра, кейинги йирик олтин сотувчиси Сингапур бўлган (10 тонна олтин сотган).
Олтинга талаб ортмоқда
Таҳлил қилинишича, марказий банклар учун олтиннинг стратегик актив сифатидаги аҳамияти ошиб бормоқда. Қимматбаҳо металлга диверсификация ва хавфдан ҳимояловчи восита сифатида қаралмоқда. Шу билан бирга, кўп мамлакатлар АҚШ долларига боғлиқликни камайтириш учун олтинга мурожаат қилмоқда.
“Яқин Шарқдаги янги геосиёсий тарангликлар олтиннинг стратегик аҳамиятини янада оширди. Чунки кўплаб марказий банклар қимматбаҳо металлни ўз захираларини сиёсий хатарлардан ҳимоя қилиш воситаси сифатида кўради”, дея қайд этилади таҳлилда.
Халқаро олтин кенгаши 2025 йилги сўровномада жаҳон марказий банкларида олтинга қизиқиш ортганига эътибор қаратган.
“Дунё бўйлаб марказий банклар учун олтин ҳали ҳам эътибор марказида турибди. Респондентларнинг 95 фоизи расмий олтин захиралари ошишда давом этади, деб ҳисоблайди (ўтган йили бу кўрсаткич 81 фоиз эди). Қарийб 43 фоиз марказий банклар (2024 йилда 29 фоиз эди) кейинги 12 ойда ўз захиралари кўпаяди, деб маълум қилган”, дея қайд этган кенгаш.
Айниқса, ривожланаётган мамлакатлар марказий банклари захираларни ошириш бўйича ривожланган давлатларга нисбатан кучлироқ хоҳиш билдирган. Захирани кўпайтиришга асосий сабаб сифатида қимматбаҳо металл диверсификация воситаси экани, инфляция ва инқироз даврида хавфдан ҳимояловчи ишончли бойлик экани таъкидланган.
Сўнгги уч йилда марказий банклар ҳар йили минг тоннадан ортиқ олтин харид қилган. Бу аввалги ўн йилликдаги ўртача йиллик 400–500 тонна кўрсаткичидан анча юқори.
Сўров иштирокчиларининг 76 фоизи умумий захиралар таркибидаги олтин улушини келаси 5 йилда ўртача ёки сезиларли даражада ошишини кутмоқда. Таққослаш учун, 2024 йилдаги кўрсаткич 69 фоиз бўлган. Шунингдек, 73 фоиз респондентлар АҚШ доллари захираларининг улуши камайишини кутмоқда.
Изоҳ (0)