Pop Mart ўйинчоқлар дўкони асосчиси ва раҳбари 38 ёшда. Унинг бойлиги олти ой ичида 12 баробардан кўпроққа ошиб, 2025 йил июль ойи бошига келиб 22,3 миллиард долларга етди. Унинг тез бойиб кетишига коронавирус, одамларнинг ўйинчоқларга бўлган оммавий муҳаббати, айниқса дунё бўйлаб ғолибона юришини давом эттираётган тишли ва табассум қилувчи Labubu ҳамда омад ёрдам берди. Биз сизга реклама факультетининг ёш битирувчиси қандай қилиб юмшоқ троллар ва қўғирчоқларни сотишни ўйлаб топгани, унинг муваффақиятига америкалик аёллар ҳуқуқи ҳимоячиси, япон майонези ва к-поп юлдузи қандай алоқадор эканлиги ҳақида ҳикоя қиламиз.
Ван Нин 1987 йилда Хитойнинг марказий қисмидаги Хенан вилоятида туғилиб, болалигиданоқ савдо сирларини ўрганишни бошлаган. Мактабдан сўнг у ота-онасининг дўконида вақт ўтказарди. Ваннинг айтишича, ота-онаси турли-туман нарсалар — CD-дисклар ва видеолардан тортиб, қўл соатлари ва балиқ овлаш анжомларигача сотган.
“Ҳар куни турфа хил харидорларни кузатардим, шу тарзда тадбиркорликка бўлган қизиқишим болалигимдан пайдо бўлган эди”, деган у 2020 йилда Пекин университетининг Гуанхуа бошқарув институтига берган суҳбатида.
Ван Нинг ўзининг дастлабки пулини мактаб имтиҳонлари ва университетга кириш оралиғидаги ёзги таътилда футбол мураббийи сифатида топган. У ўсмирлик пайтиданоқ бу ўйинга қизиқиб қолган, ўзи гуруҳ тузиб, улар билан яқин атрофдаги спорт майдонида машғулотлар олиб борган.
2005 йилда Ван Нинг Сиас хусусий университетининг реклама йўналишига бакалавриатга киради. Ўқиш пайтида у суратга олиш ва видеога тушириш билан шуғулланиб, тайёр материалларни мусиқага мослаб монтаж қиларди ҳамда роликларни CD-дискларга ёзарди. Ваннинг курсдошлари уларга ҳам бир-иккита нусха тайёрлаб беришини сўрашади. Тадбиркорлик қобилиятини намоён этиб, у дарҳол ўз машғулотини даромад манбаига айлантиришга қарор қилади ва Days Studio номли талабалар клуб-студиясини ташкил этади. Тўғри, интернет ва ижтимоий тармоқлар ривожланиши ҳамда оммавийлашуви туфайли бу бизнес аста-секин сўниб боради. Бироқ студиянинг машҳурлик чўққисида Сиас университети талабаларининг ярмидан кўпи Days Studio дискларини харид қилишарди.
2008 йилда бакалавр даражасини олгач, Ван Нинг Хенан вилоятидан Пекинга кўчиб кетади. У тахминан бир йил давомида таълим компаниясида методист сифатида ишлади, сўнгра Хитойнинг машҳур микроблог хизмати Sina Weiboʼга ўтади. Бу ерда Ван Нинг “ишнинг мазмуни” ҳақида ўйлай бошлади ва ўз сўзларига кўра, бутун умр “йирик бизнеснинг кўзга кўринмас винтчаси” бўлиб қолишни хоҳлаши ёки хоҳламаслиги ҳақида бош қотира бошлайди.
2010 йил ноябрь ойида 23 ёшли Ван Нин Пекиндаги EC Mall савдо марказида биринчи Поп Март дўконини очди. У бу ғояни Гонконгга қилган сафаридан сўнг, LOG-ОN савдо тармоғидан илҳомланиб яратди. LOG-ОNʼда турли маиший буюмлар ва аксессуарлар — мини вентиляторлардан тортиб, сумка ва косметикагача сотиларди. У ердан ўйинчоқлар ҳам ўрин олган эди. Ван Pop Martʼни очиш учун 20 минг юан (тахминан 3000 доллар) сармоя киритди — бу пул унинг ўзи ва дўстлари томонидан йиғилган.
Бироқ Pop Martʼнинг илк фаолияти осон кечмади. 2011 йилда сотувлар пасайди, кучли рақобат ва жамоанинг тажрибасизлиги муаммога айланди. Топ менежерларнинг барчаси, жумладан ҳозирги бош директор ва вице-президент Лю Жан ҳам яқинда ўқишни битирган эди. Ван ўша даврни эслаб, “кўприк қурилиши тугаса, ишларимиз юришади”, деган хомхаёллар билан ўзларини овутишганини айтади.
2011 йил охирига келиб, Ван бизнес моделини тубдан ўзгартиришга қарор қилди. У Tmall платформасида онлайн дўкон очди ва Pop Martʼни технологик компания сифатида инвесторлар эътиборига ҳавола эта бошлади. 2012 йилда кўплаб рад жавобларини олди — сармоядорлар уни тажрибасиз, жамоасини эса заиф деб ҳисоблашди. Аммо ўша йил августида таниқли “бизнес фаришта” Май Ган Pop Martʼга сармоя киритди — бу эса компаниянинг кейинги муваффақиятларининг бошланиши бўлди.
2012 йилдан 2015 йилгача Pop Mart аста-секин кўпроқ сармояларни, жумладан, Май Ганнинг ёрдами билан жалб эта бошлади. 2014 йилда Ван Нинг Хитойнинг етакчи бизнес мактабларидан бири ҳисобланган Пекин университетининг Гуанхуа бошқарув институти магистратурасига ўқишга киради. Pop Martʼнинг бир нечта юқори бошқарув ходимлари Гуанхуани тамомлаган — компания операцион директори Си Де Ваннинг курсдоши бўлган, молиявий директори Ян Жингбин эса у ерда бир йил олдин магистратурани тугатган. Бундан ташқари, компания директорлар кенгашининг мустақил аъзолари орасида менежмент мактаби ходимлари — профессор Чжан Сзянжун ва ўқитувчи У Ляншен ҳам бор эди.
Бу кадрлар қўшилишининг барчаси компаниядаги бизнес қарорларига таъсир кўрсатди ва 2015 йилда Pop Mart ўз асосчисини Forbes рўйхатига олиб келган ҳал қилувчи қадамлардан бирини қўйди. Дўконда Dreams компаниясининг Sonny Angel ўйинчоқлари сотила бошланди. Ван Ниннинг ҳисоб-китобларига кўра, у ойига 60 000 га яқин ўйинчоқ ёки ҳар 20 сонияда биттадан сотган.
Дастлаб Labubu фақатгина Хитойда оммалашди. Коронавирусга қарши чекловлар аста-секин енгиллаштирилгач, ўйинчоқлар савдоси ўсишда давом этди. Ҳатто Хитойдаги Пинг Ан банки янги мижозларга ҳисоб очиб, унга 50 минг юан (қарийб 7 минг АҚШ долларига тенг) киритганда Labubu ўйинчоқни совға сифатида тақдим этган. Бироқ банк назорат органи огоҳлантириш берди ва бу акция тўхтатилди.
Labubu атрофидаги халқаро шов-шув 2024 йилда, Blackpink гуруҳининг таиландлик к-поп юлдузи Лиса Instagram профилида ўйинчоқ билан суратини жойлаштирганида бошланди. Шундан бери турли ёш ва шуҳратдаги юлдузларнинг қимматбаҳо ва жуда қимматбаҳо сумкаларига тишли тролл шаклчаларини тақиб олган суратлари узлуксиз пайдо бўлмоқда. Бу йилнинг июнь ойида қўшиқчи Рианнанинг Louis Vuitton сумкасида ҳам, шоу-бизнес афсонаси, 79 ёшли қўшиқчи ва актриса Шернинг сумкасида ҳам махлуқ-брелок кўзга ташланди. Катталар томонидан "болаларча" ўйинчоқлар харид қилинишининг одатий ҳолга айланишидан ташқари, бу шаклчаларнинг муваффақиятида уларнинг арзонлиги (Pop Martʼда улар тахминан 20-30 доллар туради), кутилмаганлик унсури ва айниқса миллениаллар ва зумерлар орасидаги глобал ноаниқлик туйғуси туфайли кенг тарқалган носталгия муҳим рол ўйнамоқда.
Ҳозирда Pop Mart компаниянинг дизайнлари асосида маълум сифат стандартларига мос келадиган ўйинчоқлар ишлаб чиқарадиган 30 дан ортиқ фабрика билан ҳамкорлик қилмоқда. Ҳар бир янги тўпламни яратиш жараёни камида саккиз ой давом этади — рассомлар ва дизайнерлардан тайёр эскизларни олишдан то қадоқланган ўйинчоқларни сотишгача. Бироқ Ван Нинг фақат ўйинчоқлар билан чекланиб қолмаган — 2023 йил сентябрида Пекиннинг Чаоянг туманида Pop Land кўнгилочар боғи очилди. Компания, шунингдек, персонажларни жонлантириш учун ўз анимация студиясини ишга туширди.
“Бутун дунё сени катта бўлишга шоширади, Pop Mart эса секинроқ улғайишингни истайди”, дея таъкидлайди 38 ёшли миллиардер Ван Нинг.
Изоҳ (0)