“Замонавий шаҳар боғи қандай бўлиши керак?” — Отабек Мирзажонов “Дўстлик” ва “Абдулла Қодирий” боғлари реконструкцияси ҳақида

Куни кеча Тошкент шаҳар ҳокимлиги, “Дўстлик” ва “Абдулла Қодирий” боғларини реконструкцияси билан, аввал “Ғофур Ғулом” боғини таъмирлаш лойиҳасини муваффақиятли якунлаган BMP Smart Decision Management компанияси шуғулланишини маълум қилди. Компания қандай қадриятларга амал қилади ва улар боғларнинг келажагини қандай кўришади? Бу ҳақда унинг директори Отабек Мирзажанов батафсил баён қилган.

Мен — бошқа барча шаҳарликлар сингари, Тошкентнинг оддий фуқаросиман. Мен ҳам кечқурун оилам ва болаларим билан яшил майдонларда вақт ўтказишни хоҳлайман. Тоза ҳаводан нафас олишни хоҳлайман. Боғ ҳудудлари қурилиш учун берилаётгани барчалар каби мени хам безовта қилади ва ғазаблантиради. Уларнинг аксарияти таназзулга учраган ва ташландиқ ҳолда. Афсуски, бугунги кунда шаҳримиз ҳар бир туманда аҳолининг сифатли дам олиш масканларига бўлган асосий талабларини қондира олмаяпти.

Бизнесда мен ҳар доим: агар сизга бирор нарса етишмаётган бўлса, буни ўзингиз қилишингиз керак принципига амал қиламан.

Биз тадбиркорлар сифатида янада фойдали лойиҳаларда иштирок этишимиз мумкин эди. Аммо бизнинг ёшимиз аллақачон 40 дан ошган ва биз нафақат даромад олишни, балки фарзандларимиз учун нимадир қолдирмоқчимиз. Бизнинг шаҳримиз учун. Ҳиссамизни қўшиш. Шунинг учун, 2019 йилда биз боғларга эътибор қаратишга қарор қилдик. Ростини айтсам, болалигимдан боғ директори бўлишни орзу қилардим. Менга ҳар доим бу орзу қилинган ишдек туюларди. Каруселларда кун бўйи бепул сайр қилиш ва пахта конфетини истеъмол қилиш мумкин. Ҳақиқат эса жиддийроқ бўлиб чиқди. Ишонинг, мен ҳатто Ғофур Ғулом боғдаги ҳар бир аттракционда сайр қила олмадим. Бунга вақт йўқ эди.

Бу жуда қизиқарли, ҳамма нарсани жараёнда ўрганишингизни талаб этадиган бизнес. Ахир бизда кўнгилочар боғларни бошқариш факультети йўқ. Мен ўрганиш учун Россияга, Европага кўп саёҳат қиламан.

Мутахассислар бизга доимо келиб, қимматли маслаҳатларини беришади. Лекин асосийси — амалиётдир.

“Ғофур Ғулом” боғи жамоамиз учун шундай қудратли университетга айландики, биз “Абдулла Қодирий” ва “Дўстлик” лойиҳаларига қўрқмасдан ёндашамиз. Биз нима қилишни хоҳлаётганимизни аниқ биламиз ва қайси ғоялар ишлашини, қайси бири эса иш бермаслигини биламиз. Мен сизга бу ҳақда бир оз айтиб бераман.

“Ғофур Ғулом” реконструкцияси

Шаҳар боғи дегани нима? Кўп йиллар давомида биз бу икки сўзларда советча кўргазма чархпалаги, тайёрланаётган озиқ-овқат ҳиди, шов-шувли мусиқа ва оддий ўйин-кулгиларга эга ранг-баранг масхарабозликни кўрдик. Кўпчилигимиз учун бу тасвир болаликдаги қувончли хотиралар билан боғлиқ, боғда сайр қилиш энг ҳақиқий саргузашт эди.

“Гофур Ғулом” боғини қайта тиклаганимизда, биз барча керакциз тирнаш хусусияти берувчи омилларни олиб ташлаш орқали ана шу кайфиятни сақлаб қолишга ҳаракат қилдик. Ва биз буни уддаладик. Масалан, машҳур “Кулча”, думалоқ кўл, тикланди. У аввалгидек, фақат ҳозирда замонавий изоляция ва филтрланган сув билан. Боғни янгилаш учун сармоя киритиб, қулай жамоат майдонларини яратдик. Кўлларни қушлар билан тўлдирдик. Пишириқ ва кабоб сотувчи кафеларни олиб ташлаб, концерт учун майдонлар ташкил қилдик. Одамларга сайр қилиш учун жой керак. Кенглик. Ҳаво.

Боғни реконструкция қилиш пандемия даврида амалга оширилди ва бу бизнинг ишимизни анча мураккаблаштирди. Ҳатто шаҳар ҳокимияти белгиланган муддатлардан норози бўлиб, шартномани бекор қилиш билан таҳдид қилган давр ҳам бўлган. “Тўпга дарт отиш” аттракциони ва эскирган хитой карусели боғни безатмаслигини ва 2023 йилда бу “махлуқ”ларни боғда сақлаш уят эканлигини тушунишни истамаган тадбиркорлар билан кўп муаммолар бор эди. Уларнинг аксарияти, шунингдек, замонавий хавфсизлик қоидаларига ҳам жавоб бермайди.

Биз ҳамма билан муроса топишга, янги усулда ишлашни, янги аттракционлар ва савдо қилиш жойларига сармоя киритиш таклиф қилишга ҳаракат қилдик. Натижада норозилар қолмади!

Биз уларнинг барчасини солиқ хизматида рўйхатдан ўтган шартномалар асосида ишлашга ўтказдик.

Ахир, илгари барча ижарачилар тўловларда фақат нақд пулдан фойдаланганлар. Бу боғ томонидан тўланадиган солиқларни сезиларли даражада оширишга имкон берди.

Дастлаб биз бутун реконструкция жараёнини очиқ ҳолда ўтказишга қарор қилдик ва боғни сўнгги лаҳзагача ёпмадик.

Истаган ҳар бир киши 10:00 дан 20:00 гача кириши мумкин эди.

Қурилиш ишлари маҳаллий аҳоли ва фаоллар томонидан кузатилди. Ғоя ва ниятларимизни тўғри тушуниб, бизга ёрдам бергани учун улардан жуда миннатдорман. Энди улар боғга боришдан хурсандлар ва уларнинг кўплари билан мен ҳали ҳам дўстлашаман.

Мен уларга дарахтларни рўйхатга олиш, ғоялар ва эски янги боғимиз учун чин дилдан ғамхўрлик қилишлари учун миннатдорман. Ахир ҳатто директор ҳам барча пудратчиларни назорат қила олмайди - шунинг учун жамоатчилик назорати жуда ёрдам беради. Ўйлайманки, биз Тошкент шаҳридаги истироҳат боғини реконструкция қилиш ишларига фуқаролик жамиятини жалб қилиш учун муҳим прецедент яратдик. Мен барча тадбиркорларни биздан ўрнак олишга чақираман.

Мен Ғофур Ғулом боғида эришган ютуқларимиз билан фахрланаман. Биз, 2023 йилда 2 миллиондан ортиқ одам ташриф буюрган, жуда яхши маданият ва дам олиш боғни барпо этишда муваффақиятга эришдик.

Биз Ўзбекистон тарихидаги йил давомида ишлайдиган биринчи боғ бўлдик.

Энди биз қишда ёпилмаймиз. Биз шов-шувли Янги йил байрамларини ўтказамиз. Ҳар доим бепул. Шанба куни кечқурун келиб кўринг — олма тушишга жой йўқ. Ўйлайманки, бу боғ аҳоли зич яшайдиган Чилонзор тумани аҳолиси орасида энг машҳур бўлиб қолди. Биз 400 иш ўрни яратдик. Ўтган йили 11 миллиард солиқ тўладик. Биз 460 дан ортиқ дарахт ва 1000 дан ортиқ кўп йиллик ўсимликларни экдик. Боғни бизга ижарага бериб шаҳар тўғри иш қилганми? Натижа ўзи учун гапиради.

Боғ санъати ва қадриятлари

Бизнинг компаниямиз биз ўзимиз учун ишлаб чиққан ички кодекс — “Яшил доктрина”га амал қилади. Бу дарахтларни максимал даражада сақлаб қолишдир — агар дарахтни, мутахассисларнинг фикрига кўра, даволаш мумкин бўлса, биз уни даволаймиз ва тиклаймиз. Бу иқлим ва тупроққа мос янги ўсимликлар экишдир. Бу оптимал суғориш ва сув ресурсларини тежашни ўз ичига олган, суғориш ва коммуникацияларни малакали тўғри ўрнатишдир. Бу ҳар бир киши ўзига хос — ўйин-кулги ёки тинчлик ва сокинликдир жойни топиши учун боғларни зоналаштиришдир. Бизнинг қурғоқчил иқлим шароитида катта аҳамиятга эга бўлган, боғда сув кўзгуси бўлиши жуда муҳимдир. Биз аввалги авлодларнинг аттракционларидан воз кечяпмиз, чунки улар энди хавфсизлик талабларига жавоб бермайди, янги боғларда қадимги ва кўринмас кўринади.

Биз одамларда уларнинг жисмоний ва руҳий саломатлигига фойдали таъсир кўрсатадиган ўйин-кулгига бўлган муҳаббатни сингдирмоқчимиз. Шу боис, масалан,

“Дўстлик” боғида майдоннинг салмоқли қисми спорт, болалар майдончалари, шахмат, ёга ва бошқа фаол спорт турлари учун майдонлар ажратилади. Ва агар одамлар пикник қилишни хоҳласалар, улар учун ҳам жой бўлади.

Янги боғларда биз умумий овқатланиш соҳасидаги тадбиркорлар учун тренд яратмоқчимиз: боғдаги food-кортлари. Бутун Европа ва Осиё бўйлаб сиз шаҳар боғларида махсус зоналарни ва у ерда таниқли тармоқлар ва якка тартибдаги тадбиркорлар қизиқарли таомларни таклиф қилишади. Сизни айнан шу боғга келишни ундайдиган таомларни. Байрам кунлари бундай жойларда мавзуга оид гастро-сессиялар, гастрономик фестиваллар ташкил этилади.

Дўстлик боғида биз амалга оширмоқчи бўлган ғоялардан бири бу — гастрономик кўчаси.

Food Стреет Братислава кўчасининг бир қисмида жойлашган бўлиб, боғ билан бирлаштирилган бўлади. Умид қиламизки, шаҳар аҳолисига бу фикр ёқади.

Абдулла Қодирий боғининг гастрономик ғояси ҳам бор — у Эски шаҳарда жойлашган. У ерда Чорсуда машҳур “очкўз қатор” тамойили асосида food-кортларини яратиш жуда ўринли бўлар эди.

Фақат замонавий “қадоқ”да — барча санитария меъёрларига мувофиқ ва қулай стол ва стуллар билан. Барча миллий таомларни бир жойда татиб кўриш учун. Ўйлайманки, бу нафақат сайёҳлар, балки Тошкент аҳолиси учун ҳам жуда жозибали бўлади.

Тошкент боғлар шаҳрига айланиши керак

“Дўстлик” боғи тошкентликлар учун жуда муҳим маскан. Бу эрда, албатта, ёшлар ва катталар учун йирик шаҳар тадбирлари ва фестиваллари ўтказилиши керак. Ва бунинг учун амфитеатр ва майдончалар керак.

Атрофда кўплаб университетлар ва мактаблар мавжуд ва шунинг учун биз талабалар ва ёшлар учун барча шароитларни — бепул Wi-Fi, роллер ва скейтбордчилар учун майдончалар яратмоқчимиз.

Болаларни замонавий форматда кўнгил очиш учун жуда кўп ғоялар мавжуд — арқонли шаҳарчалар, пиёдалар (қуруқ) фавворалар ва мавзуга оид бурчаклар. Қиш мавсумида фаол дам олиш учун муз майдончасини қуришни режалаштирмоқдамиз.

Албатта, бизнинг вазифамиз – истироҳат боғларининг мавжуд яшил қопламини тўлиқ қайта тиклаш, янги дарахтлар экиш. Ва бу боғларни озиқлантирадиган барча сув йўлларини қайта яратинг.

Дарвоқе, “Дўстлик” боғидаги кўлга Тошкентнинг энг қадимий каналларидан бири – Гадраган қуйилишидан хабарингиз борми?

Ҳозир унинг деярли барчаси қувурларга тортилади, бироқ унинг бир қисмини “Космонавтлар” метро бекати яқинидаги ҳовлилар ва “Конституция” маҳалласида ҳамон кўриш мумкин.

Қурилиш учун боғ майдонидан воз кечиш жуда катта хато бўлади, айниқса бизнинг иқлимимизда. Шаҳарни кўкаламзорлаштириш – иқтисодиётга узоқ муддатли сармоя, соғлиқни сақлаш ва шунга мос равишда аҳолининг тўлов қобилиятини оширишга қўйилган сармоядир. Афсуски, қурилиш орқали иқтисодий ўсишдан оладиган барча бонусларимизни тез орада халқ саломатлигини тиклашга сарфлаймиз. Буни ўз вақтида тушуниш — шаҳарнинг ўпкасини сақлаб қолиш ва кўпайтириш муҳимдир.

Абдулла Қодирий боғи ҳозир жуда ачинарли аҳволда. Уни бу буюк ёзувчи номи билан чақириш уят. Бу унинг хотирасига муносиб эмас. Дарахтларни озиқлантирган барча коммуникациялар яроқсиз бўлиб қолди. Боғ қаровсиз қолган. У қуриб бормоқда. Боғнинг эгаси пайдо бўлади ва биз ҳудудни диққат ва эътибор қаратамиз ва суиқасд уринишларини тўхтатамиз. Албатта, ижара шартномаси бизга сотиш ёки қурилиш учун ер ажратиш ҳуқуқини бермайди. Биз буни қила олмаймиз ва хоҳламаймиз. Қўрқишга ҳожат йўқ.

Ишбилармон ва бошқарувчи директор сифатида мен экологик ресурсларни бепарво сарфлаш даври тугашига умид қиламан.

Табиатни йўқ қиладиган компаниялар сургун (ҳайдаб юборилган) бўлиши керак.

Бу шаҳарда Тошкент учун масъулиятни ҳис қиладиган ишбилармонлар бор. Биз кўпайиб боряпмиз. Атроф-муҳитга чин дилдан ғамхўрлик қиладиган ва яшил технологияларни танлайдиганлар, ўз шаҳрининг яшил инфратузилмасига пул сарфлайдиганлар, қисқа муддатли фойда кутмайдиган ва ўнлаб йиллар давомида узоқ муддатли лойиҳалар яратадиганлар.

Янги Дўстлик ва Абдулла Қодирий боғларида барча Тошкент аҳолиси ва шаҳар меҳмонларини яқин кунларда кутиб қоламиз.