“Бу кулгили эмасми” —“Темурбеклар мактаби” битирувчиларига ОТМга кириш имтиҳонида қўшимча баллар берилаётгани танқид қилинди

Ўзбекистонда 1 август куни ўтказилган олий таълим муассасаларига кириш имтиҳонининг натижалари эълон қилинди. Гап шундаки, бу йил ҳам тестларда қатнашган “Темурбеклар мактаби” битирувчиларига ҳарбий таълим муассасаларида ўзлари тўплаган балларнинг 30 фоизи, бошқа ОТМларда 15 фоизи миқдоридаги қўшимча баллар берилади. Ижтимоий тармоқ фаолларининг фикрича, бу адолатсизликдир.

Ҳуқуқшунос блогер Хушнудбек Худойбердиев Telegram'даги каналида “натижаларга қарар эканмиз, кўзимизга биринчи бўлиб яна ўша адолатсизлик тушади”, дея фикр билдирди.

Ҳуқуқшуноснинг ёзишича, тизимдаги адолатсизлик сабаб оддий қишлоқ боласининг ўрнини замонавий шароитлардаги “Темурбеклар мактаби”да ўқиб, имтиёз олган болалар эгаллайди.

“Темурбеклар мактаби” битирувчиларига ҳарбий таълим муассасаларида ўзлари тўплаган балларнинг 30 фоизи миқдоридаги, бошқа оддий ОТМларда эса 15 фоизи миқдоридаги қўшимча баллар кўринишида имтиёз берилади. Яъни 100 балл олса, унинг бали автомат 115 га айланиб қолади.

Натижада ҳар йили “Темурбеклар мактаби” айрим битирувчиларининг баллари амалда тўплаш мумкин бўлган энг максимал 189 баллдан ҳам ошиб кетади. Яъни оддий қишлоқ мактабида ўқиган ўқувчи барча саволларга тўғри жавоб берган тақдирда ҳам, 189 балл билан контрактга кириши мумкин. Чунки ўша оддий қишлоқ боласининг ўрнини ўта замонавий шароитлардаги “Темурбеклар мактаби”да ўқиб, имтиёз олган болалар эгаллайди.

Қани инсон қадри? Қани Конституциядаги тенглик? Қани ҳамма ёқда жар солинаётган ижтимоий адолат? Амир Темурнинг асосий шиори адолат бўлган. У адолатни ҳар нарсадан устун кўрган. Лекин бизда Темур издошлари бўлган бўлғуси ҳарбийлар кириш имтиҳонларида адолатсизлик тимсолига айланиб қолган. Бу кулгили эмасми”, — деб фикр билдирган Хушнудбек Худойбердиев.

Хулоса қиларкан, блогер имтиҳон натижаларига имтиёзли балл қўшмаслик кераклиги ва “Темурбеклар мактаби” битирувчиларига имтиёз берилган тақдирда ҳам, фақат ҳарбий ОТМлар учун берилиши лозимлигини қайд этган.

“Масалан, давлат грантида алоҳида квота бериб, ўша квота ичида мактаб битирувчилари ўзаро курашсин. Шунда бошқаларга халақит бермайди, бировларнинг жойини ноҳақ эгалламайди. Тамом, нимаси қийин шуни”, — деб ёзган у.

Telegram'даги “давлетовуз” канали муаллифи ҳам Худойбердиевнинг фикрларига қўшимча қилган.

“Имтиёз бошқаларни камситмаслиги керак. Хушнудбек масалани тўғри кўтаряпти. Бунақа адолатсиз имтиёз бекор қилиниши лозим. Темурбеклар мактабида ўқимаган болаларнинг айби йўқ”, — деб ёзган у. 

Ушбу мавзу ҳақида фикр билдирар экан, собиқ депутат Расул Кушербаев Конституцияга зид қоида ва ҳуқуқлар сақланиб қолаётганини ёзган.

“Конституциянинг 19-моддасида “Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, эътиқоди, ижтимоий келиб чиқиши, ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар”, деган қатъий қоида бор. Яъни тушунишимизча, Ўзбекистонда барча фуқаролар, унинг ота-онаси ким бўлгани, қаерда яшаб, қаерда туғилгани, таниш-билишлари ким эканидан қатъи назар ҳаммаси бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлади.

Лекин амалда бу қоида қандай ишлаяпти? Бу борада “Темурбеклар мактаби” ва бошқа ўқув юртларидаги ўқувчиларга ижтимоий келиб чиқишига кўра ўқишларга киришда берилаётган алоҳида имтиёз ҳуқуқи ҳақида ўйлаб кўриш керак. Бу борада Конституциявий судимиз янги Конституция шароитида ҳам жимлик сақламасдан аниқ кўриниб турган зидлик бўйича муносабат қилса бўларди. Конституцияга зид барча норматив ҳуқуқий ҳужжатлар зудлик билан бекор қилиниши керак”, — деб ёзган у.

Эслатиб ўтамиз, 2019 йил 28 июндаги президент қарорига асосан, “Темурбеклар мактаби” битирувчиларига ҳарбий таълим муассасаларига кириш имтиҳонларида тўплаган балларининг 30 фоизи, бошқа давлат ОТМларига ўқишга киришда тўплаган балларининг 15 фоизи миқдоридаги қўшимча баллар кўринишида имтиёз бериб келинади.

Шунингдек, ҳужжатда мазкур мактабларни имтиёзли диплом билан тамомлаган битирувчиларга таркибида “Темурбеклар мактаби” бўлган вазирлик ва идораларнинг тегишлилиги бўйича олий ҳарбий ёки ихтисослаштирилган билим юртларига тест синовларсиз, ҳарбий-касбий саралаш тадбирларини муваффақиятли ўтиш натижалари бўйича кириш ҳуқуқи берилиши белгиланган.