Собиқ раққоса, ҳанузгача автобусда юради ва машҳур образидан уялади: Актриса Гулчеҳра Жамилова 77 ёшда (фото, видео)

Ўзбекистон халқ артисти Гулчеҳра Жамиловани Кумушбиби роли орқали ўзбек аёлларининг тимсолига айланган, десак муболаға бўлмайди. 77 ёшни қаршилаган бўлса-да, уни гўзаллик ва нафосат тарк этгани йўқ. 

“Қўрқиб хипчин билан ухлардик”

Актриса Гулчеҳра Жамилова Тошкентда, зиёлилар оиласида дунёга келган. Ота-онаси фармацевтика соҳасида фаолият юритишган. Оилада уч қиз ва бир ўғил фарзанд бўлишган. У болалигида актриса бўлишни хаёлига ҳам келтирмаган.

— Ўртадаги сойнинг атрофида катта ҳовлимиз бўларди. Бир ҳовлида икки амаким ва бир рус қўшнимиз билан яшардик. Уйимиз бор-йўғи бир хонали даҳлиздан иборат эди. Кейинчалик Луначарский марказидаги ҳовлига кўчиб ўтганмиз. У пайтларда бу жойлар худди даштга ўхшарди. Тулкилар бор эди, кечаси бувимнинг товуқларини еб кетарди. Уйлар ҳали битмагани учун ёзда ҳовлида қатор бўлиб ётардик. Энг қизиғи, ҳар биримизнинг қўлимизда хипчин бўларди. Чунки кечаси қурбақалар устимиздан сакраб юрганида уларни хипчин билан ҳайдаймиз дердик. Мени кўпчилик оғир-босиқ инсон деб билади, аммо болалигимда жуда шўх ва ўйинқароқ бўлганман. Ҳатто, бир марта Витя исмли қўшнимиз билан жанжаллашиб, уни оқар сувга ҳам итариб юборганман. Дадам ишдан қайтганида онаси чиқиб, арз-дод қилганди. Ўшанда дадам раҳматли оёғимга арқон боғлаб, дарахтга осиб қўйганди. Дадам ҳар ҳафта тўртовимизни олиб театрларга олиб борарди. Алишер Навоий номидаги Давлат академик катта театрида “Доктор Войжоним” балетини кўриб, рақсга меҳр қўйганман. “Мен раққоса бўламан” деб ният қилганман, — дейди Гулчеҳра Жамилова. 

“Рақсни мажбуран тарк этганман”

Одатда, ўзбек қизларининг раққоса бўлишига ота-оналари қарши бўлишади. Қаҳрамонимизни эса дадасининг ўзи рақс мактабига етаклаб борган.

— Дадам санъатни яхши кўрадиган, замонавий фикрлайдиган инсон эди. Аммо жуда қаттиққўл эди. Унинг рухсатисиз кўчага ҳам чиқмасдик. У пайтлари телефонлар бўлмасди. Шу боис, мактабдан келган ва тўгаракка кетган вақтимизни қоғозга ёзиб кетардик. Дадам санъатга бефарқ бўлмагани учун 10 ёшимда Тошкент хореография билим юртига ўзи олиб борган. Озгина вақтдан кейин “Қулоғингдан кун кўриниб қоляпти-ку”, деб Тошкент хореография билим юртига боришимни тақиқлаган. Ундан кейин мусиқа мактабига ўқишга борганман. Рақсга бўлган меҳрим устун келиб, 7-синфда Ўзбек Давлат хореография билим юртига ҳужжат топширганман. Омадни қарангки, “Баҳор” ансамбли раҳбари Мукаррама Турғунбоева ансамбл билан Москвага гастролга борадиган бўлган. Саҳнани тўлдириш учун раққосалар керак бўлган ва билим юртидан бир нечта қизларни танлаб олган. Улар орасида мен ҳам бор эдим. Мукаррама опага нафақат рақс тушишим, балки ўзбек ва рус тилида бошловчилик қилишим ҳам маъқул келиб, ансамблга қабул қилган. Аммо у ердаги фаолиятим узоққа чўзилмаган. Ҳиндистон сафарига борганимизда сув сепилган полда рақс тушаётиб, йиқилиб тушганман. Тўпиғим синган экан, кучли оғриқ берган. Мукаррама Турғунбоева рақсдан кетишимни истамай, ноёб мумиё ҳам топиб келганди. Аммо икки йиллик даволанишлар самара бермади. Ўртамиёна раққоса бўлишни истамай, рақс санъатидан кетдим, — дейди Гулчеҳра Жамилова.

“Кумушбиби ҳомиладор бўлган”

Актрисага омад келтирган рол шубҳасиз “Ўткан кунлар” фильмидаги Кумушбиби роли ҳисобланади. Маълумотларга кўра, фильмга 600 дан ортиқ қизлар кастинг топширишган. Хўш, бу рол нега айнан Гулчеҳра Жамиловага насиб қилган.

— 1964 йили собиқ Тошкент давлат театр ва рассомчилик институтига ҳужжат топширганман. Аммо Фарғонадаги гастрол сафари сабаб имтиҳонга тайёргарлик кўролмаганман. Ўшанда Туроб Тўланинг “Лолақизғалдоқ” шеъри ва этюд топшириб талаба бўлганман. Мақтаниш эмас-у, институтнинг энг олди, аълочи талабаси эдим. Японияга конференцияга чақиришганида устозларим Нина Тимофеева ва Назира Алиева “Сени олиб қолишади, сотилиб кетасан”, деб рухсат беришмаган. Учинчи курсда Чингиз Айтматовнинг “Сарвқомат дилбарим” асари асосида спектакл саҳналаштирганмиз. У Бутуниттифоқ санъат институтлари ўртасида ўтказилган кўрик танловда ғолиб бўлган. Қўшимчасига менга “Энг яхши аёл роли учун” номинациясида ҳам ғолибликни беришган. Қаҳрамонимнинг исми асал эди, унга ҳавас қилиб бош фарзандимга шу исмни қўйганман. 

“Ўткан кунлар” фильмига таклиф этилишим жуда қизиқ бўлган. Бир куни театр ҳовлисида турсак, Карим ака деган режиссёр ассистенти келиб “Кинопроба топшириб кўрмайсизми?” деган. Майли десам “Ўзингизга яқин бирор актёр билан боринг”, деган. Ҳўп деб курсдошим раҳматли Ҳожиакбар Нурматовга айтганман. Иккимиз проба топширгани борганимизда фақатгина “Сиз ўшами?” дейишимни айтишган. “Роса сўзлари кам экан”, деб қувонганман. Орадан бир неча кун ўтиб институт кўчасида кетаётган режиссёр ассистенти йўлнинг нариги томонида туриб “Гулчеҳра сиз ҳомиладормисиз?” деб сўраган. Хижолат тортиб ҳа десам “эҳ” дегандек қўлини силтаб яна машинага ўтириб кетган. Ўшандаёқ ролдан умидимни узгандим, аммо менга насиб қилган экан, — дейди актриса Гулчеҳра Жамилова.

“Шифокор бўлардим...”

Гулчеҳра Жамилова агар санъаткор бўлмаганида қайси касбни эгаллаган бўларди? Бу саволга қаҳрамонимиз қуйидагича жавоб берди.

— Шифокор бўлган бўлардим. Барибир ота-онанинг касби тортар экан. Қизим Асал шифокорликни танлади. У ҳам 10 дан ортиқ фильмларда суратга тушди. Аммо номзодлик диссертациясини ёқлаганидан кейин “Бўлди энди рол ўйнамайман”, деб қатъий қарор қилди, — дейди актриса Гулчеҳра Жамилова.

“Салбий рол орзуйим эди”

Актрисани томошабинлар ижобий ролларда кўриб ўрганиб қолишган. Аммо у актриса сифатида ижобий эмас, салбий ролларни ижро этишни орзу қилган экан. Фаолияти давомида “Севги афсонаси” фильмида Малкани роли орқали бу орзусига эришгани ҳақида сўзлаб берган.

— Ҳиндистонда суратга олиш ишлари жуда қизиқ кечган. Улар икки энлик бўёқларни суртишар экан. Мен эса бундай пардозни умуман хоҳламасдим. Шу кунгача пардозимни ўзим қиламан ва ортиқча бўёқларни ёқтирмайман. Ролга таклиф этишганида жон деб рози бўлганман. Чунки салбий ролни ижро этиш орзуйим эди, — дейди актриса.

“Шу ролимдан ҳалигача уяламан”

“Фармонбиби аразлади” спектакли ўз даврининг шлягери бўлган дейиш мумкин. Таассуфки, актриса бу спектаклдаги ролидан ҳалигача уялар экан.

— Фақат мен эмас, жуда кўп актрисалар ундаги ролларидан уялишарди. Ҳозир ҳам телевизорда намойиш этилса, юзларим қизариб кетади. У ердаги хатти-ҳаракатларимдан уяламан. Ўзимга ярашмаган рол ўйнаганман, деб ҳисоблайман, — дейди актриса Гулчеҳра Жамилова.

“Ҳамон жамоат транспортидан фойдаланаман”

Актриса ўзбек киноси, театри ва дубляж санъатига муносиб ҳисса қўшган ижодкор ҳисобланади. Аммо у умри мобайнида камтарона ҳаёт кечирган. Ҳозир ҳам суратга олиш майдончасига бориш учун жамоат транспортидан фойдаланади.

— “Вой сиз ҳам автобусга чиқасизми?” деб сўрашади. Ҳа, шукрки, оёғим бор деб кулиб қўяман. Турмуш ўртоғим билан фақат ойликка яшаган инсонлармиз. Тўйга чиқмаганман, бу ишни уддалай олмаслигимга кўзим етарди. Ҳозир ҳам жамоат транспортидан фойдаланаман. Одамлар билан гаплашиб кетиш жуда мароқли, — дейди актриса Гулчеҳра Жамилова. 

“Театрдан кетишимга сабаб...”

Актриса айни кунда эркин ижодкор, у 2000 йилдаёқ театрни тарк этган. Бунга актрисанинг жиддий ранжигани сабаб бўлган.

— Режиссёр Мелис Абзаловнинг янги талқиндаги “Ўткан кунлар” фильмини суратга олиш якунида қалин қор ёғган тоғда бир саҳна қолган эди. Шу куни ҳам қорда оёғим тойиб, қаттиқ йиқилганман, елкам чиққан. Оғриқ билан ўтган тўққиз ойлик азобим охири операция билан тугаган. Юқоридаги иккала ҳолатда ҳам иш вақтида жароҳатланганлик нафақасини олмай, ўз ҳисобимдан таътил олибман. Майли, ўтган ишга салавот... Қисқаси, икки йил ўз ҳисобимдан даволандим. Кейин­ яна ўн кун ўз ҳисобимдан таътил сўрасам, рад жавобини беришган. Шунда айнан 27 март — Халқаро театр кунида ўз хоҳишим билан ариза ёзиб чиқиб кетганман. Инсон ҳурмати борида кетишни ҳам билиши керак, — дейди актриса Гулчеҳра Жамилова.