• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12591.71
    • RUB160.18
    • EUR14821.7
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +36°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Маслаҳатлар

    Қандай қилиб болаларни ўқишга ўргатиш керак: муҳим қоидалар ва самарали усуллар

    Мактабгача ёшдаги болаларни китобга қизиқишини йўқотмасдан ўқишга ўргатиш қийин туюлиши мумкин, бироқ бунинг уддасидан чиқса бўлади. Lifehacker нашри ота-оналар учун фарзандларини ўқишга ўргатишда фойдаланиладиган энг яхши усуллар ҳақида маълумот берди.

    Фото: «Yandeks.ru»

    Фото: «Yandeks.ru»

    Фарзандингизга ўқишни ўргатиш вақти келганини қандай биласиз?

    Психологик тайёргарликнинг бир қанча белгилари мавжуд:

    • Бола жумлаларни равон гапиради ва айтилган гапларнинг маъносини тушунади.
    • Бола йўналишни: чап-ўнг, юқори-пастки жойларни ажрата олади. Ўқишни ўрганиш учун матнни чапдан ўнгга ва юқоридан пастга кузатиб бориши муҳим ҳисобланади.
    • Бола товушларни ажратади (нутқ терапевтлари ривожланган фонемик эшитиш деб аташади). Оддий қилиб айтганда, бола уй ва пиёз қаерда эканлигини ва том ва люкнинг қаердалигини қулоқ билан эшитиб осон тушунади.
    • Фарзандингиз барча товушларни талаффуз қилади ва нутқида ҳеч қандай муаммо бўлмайди.
    Нутқ билан боғлиқ муаммолар бўлган бола қулоғи билан товушларни эшитмайди ва ажрата олмайди. Бу ердан нутқда, кейинчалик ўқишда ва ҳатто тез-тез ёзишда хатолар пайдо бўлади. Ота-она учун буларни мустақил равишда аниқлаш жуда қийин, шунинг учун одатда ўқитувчи ёки логопед буни уларга кўрсатиши мумкин.

    Болани ўқишга қандай ўргатиш керак?

    Сабр қилинг ва ушбу оддий кўрсатмаларга амал қилинг.

    Мисоллар келтиринг 

    Мутолаа маданияти ва анъанаси бор оилада болаларнинг ўзлари қўлини чўзади. Керакли ва фойдали бўлгани учун эмас, балки бу сизга роҳат бағишлагани учун ўқинг.

    Биргаликда ўқинг ва муҳокама қилинг

    Фарзандингизга овоз чиқариб ўқиб беринг, сўнгра расмларни биргаликда кўриб чиқинг, уни китоб билан мулоқот қилишга унданг: «Бу суратда ким чизилган? Менга мушукнинг қулоқларини кўрсата оласизми? Унинг ёнида турган бу ким?» каби саволларни беринг. Каттароқ болаларга қийинроқ: «У нима учун бундай қилди? Сизнингча, кейин нима бўлади?» шу каби саволларни бериш мумкин.

    Ҳарфларни ўқитманг, чунки улар алифбода ўргатилади

    Бунинг ўрнига, болангизга ҳарф ифодалаган товушни эслаб қолишга ёрдам беринг. Масалан, сиз «м» ҳарфини кўрсатинг ва айтинг: «Бу м ҳарфи, эм эмас», денг. Агар бола ҳарфларнинг алифбодаги номларини (эм, эс, эф ва бошқалар) эслаб қолса, унга ўқишни ўргатиш жуда қийин бўлади. Кейин китобдаги рама сўзини кўргач, эр-а-эм-а деб талаффуз қилишга ҳаракат қилади.

    Оддийдан мураккаб ҳаракатларга ўтинг

    Бола бир нечта ҳарфларни (2 дан 5 гача) ва улар ифодалаган товушларни ёд олгандан сўнг, бўғинларга ўтинг. Такрорий бўғинлардан ташкил топган сўзлар биринчи бўлсин: бо-бо, мо-мо ва шунга ўхшаш сўзларни ўқитинг. Бундай ҳолда, бўғинни алоҳида товушларга ажратиш шарт эмас. «Булар б ва о ҳарфлари ва улар биргаликда бо таллаффузини ҳосил қилади, деманг. Дарҳол бўғиннинг бо деб талаффуз қилинишини ўргатинг, акс ҳолда бола ҳарфма-ҳарф ў‘қишни бошлаши мумкин. Оддий комбинацияларни ўзлаштиргандан сўнг, мураккаброқларга ўтинг: му-шук, ло-ла, хо-ла ва бошқа сўзларни ўқитинг.

    Ўқиган нарсаларининг маъносини тушунишига ёрдам беринг

    Буни бола аста-секин, бироқ сўзларни ва бутун жумлаларни бўғинларда такрорлай бошлаганда қилинг. Масалан, бола ўқиди: «Онам рамкани ювди», тўхтатинг ва: «Сиз ҳозиргина нима ҳақида ўқидингиз?» деб сўранг. Агар жавоб беришга қийналса, жумлани яна ўқиб чиқсин. Сиз ҳам аниқроқ: «Рамкани ким ювди? Онам нимани ювди?», деб савол беринг.

    Ҳарфлар ҳамма жойда мавжуд эканини кўрсатинг

    Ўйин ўйнанг. Бола кўчада ва уйдаги бор нарсаларда мавжуд бўлган ҳарфларни топсин. Булар дўконларнинг номлари, маълумот стендларидаги эслатмалар, билбордлардаги рекламалар ва ҳатто светофор хабарлари бўлиши мумкин: «Юринг» ёзуви яшил рангда ва «Бир неча сония кутинг» каби сўзлар қизил рангда ёнади, деб айтишига ёрдам беринг.

    Ўйин ўйнанг

    Яна ўйин ўйнанг. Кубикларни ҳарфлар ва бўғинлар билан тўпланг, сўзларни тузинг, болангиздан дўкондаги қадоқдаги бирон бир белги ёки ёзувни ўқишини сўранг. Ҳарфларни ёдлаш учун кўплаб машқлар мавжуд. Масалан, керакли ҳарфни бошқалар қаторига айлантиринг, нотўғри, ранги ёки сояси орасида тўғри ёзилганини айлантиринг. Шунингдек, сиз боладан ҳарф қандай кўринишда эканини айтиб беришини сўрашингиз мумкин.

    Машқ қилиш учун ҳар қандай имкониятдан фойдаланинг

    Клиникада навбатда турасизми ёки бирор жойга кетасизми, болалар учун расмлар ва қисқа ҳикоялар ёзилган китобни олинг ва болангизни бирга ўқишга таклиф қилинг.

    Билимларни мустаҳкамлаш

    Таниш матнларни такрорланг, янги ҳикояларда маълум бўлган қаҳрамонларни қидиринг. «Бўғирсоқ» ёки «Қизил қалпоқча» каби қаҳрамонларга эътибор қаратинг.

    Мажбурламанг

    Болани ҳеч нарсага мажбурламанг, буни ўз хоҳиши билан қилсин. Боланинг болалигини тортиб олманг. Ўрганиш зўравонлик ва кўз ёшлар билан ўтмаслиги керак.

     

    Мавзуга доир: 

    • Болаларни сабзавот истеъмол қилишга ундашнинг 7 та усули.
    • Ғамхўр ота-она ҳеч қачон харид қилмайдиган, ҳатто текин бўлса ҳам олмайдиган болалар буюмлари.
    • Болалар ва ўсмирларга қанча миқдорда кофеин истеъмол қилиш тавсия этилади?

    31.10.2022, 20:01   Изоҳ (0)   22734
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Меваларни узоқ сақлайдиган тўп, буюмлар учун органайзер ва аёлларга тавсия этиладиган бошқа оқилона харидлар (фото)

    29.10.2022, 19:49

    Таом тайёрлашда аёллар томонидан йўл қўйиладиган 7 та хато

    28.10.2022, 17:34

    Музлаткичда сақлаш тавсия этилмайдиган 10 та маҳсулот

    27.10.2022, 21:51

    Дазмолни ўчиришни унутиб қўймасликка ёрдам берадиган 3 та лайфхак

    27.10.2022, 14:42

    Дазмоллашни ёқтирмайдиганлар учун 3 та лайфхак

    26.10.2022, 11:54

    Инсон умрини узайтиришга ёрдам берадиган спорт турлари

    25.10.2022, 21:49
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Ёз осмоннинг ўзидаёқ бошланади: Silk Avia Тошкентдан Иссиқкўлга кунлик авиақатновларни йўлга қўймоқда


    NRG Uzbekistan замонавий ва кенг мажмуа — Мафтун Макон турар жой мавзесини қуриш бўйича улкан лойиҳани амалга оширмоқда


    “Ўзбекгидроэнерго” АЖнинг халқаро кредит рейтинги ББ (барқарор) даражасига кўтарилди


    “АлоқаБанк” ёшлар билан ишлашга оид дастурларни кенгайтирмоқда


     Навоий инновациялар университети: замонавий билим сари ишончли қадам 


    Kapitalbank инвестициялари – Ўзбекистон ёшлари келажагига сармоя


    Фақат текширилган фойдаланувчилар: нима учун тўлов иловалари  шахсни тасдиқлашни сўрайди


    Fitch Ratings “Бизнесни ривожлантириш банки” АТБ кредит рейтингини оширди 


    Қашқадарё ва Бухорода амалга оширилган қуёш энергияси лойиҳаларига 1 йил тўлиши муносабати билан расмий тадбир бўлиб ўтди


    Қаерга инвестиция киритиш мумкин? Қандай актив турлари мавжуд? 


    Тошкентда Стинг бренди ҳомийлигида "Формула-1" фильмининг премераси бўлиб ўтди


    Ҳудудий электр тармоқлари” АЖ Fitch Ratings агентлигининг халқаро кредит рейтингини “BB, барқарор” даражасига оширди


    NRG Uzbekistan 60 гектар майдонда "шаҳар ичида шаҳар" кенг кўламли турар-жой лойиҳасини ишга туширмоқда


    Қашқадарёнинг Чимёни – Мираки ҳақида сиз билмаган фактлар


    Fitch Kapitalbankнинг рейтингини "Ижобий" прогноз билан тасдиқлади

     

    Тавсия этамиз

    Исроил АҚШга ҳужум қилган кун: ўнлаб америкаликларни ўлдириш бу англашилмовчилик эдими ёки фитна?

    2 июл, 19:45

    НАТО тарихи – дунёдаги энг қудратли ҳарбий ташкилотнинг обрўси пасаймоқдами?

    26 июн, 20:31
    Audio Icon

    Жой ҳаммага етарди: Жеймс Кемеронга кўра, “Титаник” йўловчиларининг омон қолиш имконияти бўлган

    25 июн, 23:50

    “Трампнинг Титаниги тўхтайди” — Эрон элчиси

    25 июн, 13:39
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    USAIDʼнинг фаолияти бутунлай тугатилди

    Дунё | 3 июл, 09:06

    Ҳанси Флик “Барселона” раҳбариятига икки футболчини “сотилмайдиган” деб эълон қилган

    Спорт | 3 июл, 09:03

    АҚШ Исроилга бункерга қарши бомбалар етказиб бермоқчи

    Дунё | 3 июл, 08:34

    Ўзбекистонда автомобиль таъмири хизматларига талаб энг юқори бўлган ҳудуд аниқланди

    Ўзбекистон | 3 июл, 00:10

    Олимлар Францияда минглаб динозавр тухумларини топди

    Дунё | 2 июл, 23:50

    Украина АҚШ ёрдамисиз қанча вақт Россияга қарши тура олиши маълум қилинди

    Дунё | 2 июл, 23:35

    ЖССТ дунё мамлакатларини тамаки ва алкоголь нархларини оширишга чақирди 

    Дунё | 2 июл, 23:20

    “Дарё” дайжести: 2 июлнинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 2 июл, 23:05
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.