АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери Нэнси Пелоси Хитойнинг қаршилигига қарамай Тайванга учиб келмоқда. Вазият анча қалтис тус олиши мумкин. Хўш, Пелосининг Тайванга ташрифи нега Хитой расмийларини жунбишга келтирмоқда?
Қуйидаги мақолада шу мавзуга тўхталиб ўтилган.
Пекин нима дейди?
Душанба куни Ташқи ишлар вазирлигида бўлиб ўтган брифингда Хитой Ташқи ишлар вазирлиги вакили Чжао Лицзян, агар Пекин ўзининг «суверенитети ва ҳудудий яхлитлиги» таҳдид остида деб ҳисобласа, армия «қўл қовуштириб ўтирмайди», деди.
Пекин Тайванни Хитойнинг бир қисми деб билади ва давлатнинг ҳудудий яхлитлиги муҳимлигини таъкидлайди. Тайван 1949 йилда мустақиллигини эълон қилган, аммо давлатнинг мақоми ҳанузгача мунозарали бўлиб қолмоқда. Қўшма Штатлар «Хитойнинг ҳудудий яхлитлик сиёсати»га риоя қилишини таъкидлаган.
Жо Байден ва Си Цзиньпин пайшанба куни бўлиб ўтган телефон суҳбатида Тайван масаласини кенг муҳокама қилди. Си Тайван масаласида АҚШ «олов билан ўйнашмоқда» деб огоҳлантирди.
Reuters агентлиги 2 август куни манбаларга таяниб, Хитойнинг бир нечта ҳарбий самолётлари Тайван бўғози ўртасига яқин масофада учиб ўтгани, бир қанча Хитой ҳарбий кемалари эса Тайван ва Хитой одатда кесиб ўтмайдиган ушбу норасмий «ажратиш чизиғи» яқинида қолаётгани ҳақида хабар берди. Манбага кўра, яқин атрофда Тайван самолётлари «шай ҳолатида» бўлган.
Вашингтон нима дейди?
Байденнинг айтишича, АҚШ ҳарбийлари Пелоси Тайванга ташриф буюриш учун тўғри вақтни танлаганига ишонмайди. Бироқ президент спикерга тўғридан-тўғри тавсиялар бермади – Оқ уй қарор Пелосининг ўзида қолиши керак, деб ҳисоблайди.
АҚШ Давлат котиби Энтони Блинкен Пелоси қонун чиқарувчи орган вакили эканлигини ва АҚШ маъмуриятидан мустақил эканини таъкидлади. У Хитой ҳукуматини вазминликка чақирди. «Ташриф бўлган тақдирда, биз Хитойдан эҳтиёткорлик билан ҳаракат қилишини ва вазиятнинг кескинлашишига йўл қўймаслигини кутамиз», — деди Блинкен.
Пелоси ва Хитой: зиддият тарихи
82 ёшли Нэнси Пелоси АҚШ Конгресси Вакиллар палатаси спикери. Бу сиёсий иэрархиядаги муҳим лавозим: у президентлик учун иккинчи ўриндаги номзод ҳисобланади.
Хитойда демократиянинг бузилишига қарши кураш Пелосининг сиёсий фаолиятининг асосларидан биридир. 1991 йилда Пелоси машҳур Тяньаньмэнь майдонидан ҳайдаб чиқарилганди, у ерда у бошқа икки америкалик Қонун чиқарувчи палата вакиллари билан бирга «Хитойда демократия ўрнатиш йўлида ўлганлар учун» баннерини кўтариб чиққанди.
Пелоси Хитойнинг Гонконгдаги сиёсатига қарши. У Пекинни уйғур мусулмонларига қарши геноцидда айблайди. Пелоси икки марта, 2008 ва 2022 йилларда Пекин Олимпиадасини дипломатик бойкот қилишга чақирган.
Пелоси ўтган ҳафта Тайван мустақиллигини Тайван халқи ҳал қилиши кераклигини айтиб ўтди.
«Агар сиз Хитойдаги тижорат манфаатларингиз туфайли инсон ҳуқуқларини ҳимоя қила олмасангиз, исталган жойда уларни ҳимоя қилиш учун маънавий ҳуқуқингизни йўқотасиз», — деди Пелоси яқинда берган интервьюсида.
Изоҳ (0)