The Economist нашри иссиқ об-ҳаво бутун дунёга қандай таъсир қилишини таҳлил қилди.
Бу ҳафта Британияда рекорд даражадаги ҳарорат 40 градусдан юқори бўлиши прогноз қилинган эди.
Мактаблар ёпилди ва шифохоналар мунтазам қабулларни бекор қилди. Поездлар бузилиб қолишидан қўрқиб, камроқ қатнай бошлади.
Буюк Британия ҳаво кучлари учиш-қўниш йўлаги эриб кетганидан кейин ўзининг энг йирик авиабазасидан парвозларни қайта ташкил этишга мажбур бўлди.
Бир неча ҳафталик қурғоқчиликдан сўнг жазирама Франция, Греция, Португалия ва Испанияда ўрмон ёнғинларини келтириб чиқарди.
Американинг баъзи қисмлари ўзларининг энг иссиқ ёзларидан бирини ўтказмоқда. Хитойнинг шарқий ва жанубий ҳудудларида эса сўнгги ҳафталарда ғайриоддий юқори ҳарорат кузатилди.
Нега дунё бир вақтнинг ўзида ҳаддан ташқари иссиқликдан азият чекмоқда?
Иқлим ўзгариши ҳароратни ниҳоятда иссиқ ҳолатга келтирди. Бир пайтлар камдан-кам бўлган бундай об-ҳаво энди тез-тез содир бўла бошлади ва имконсиздек кўринган иссиқ кунлар пайдо бўлди.
Одамлар қазиб олинадиган ёқилғиларни ёқиш ва углерод сақлайдиган экотизимларни йўқ қилишда давом этар экан, янги рекордлар ўрнатилаверади.
Бу йилги жазирама ёз саноатдан олдинги даврга қараганда ўртача 1,1—1,3 градус иссиқроқ бўлмоқда.
Эмиссияларни камайтириш бўйича глобал ҳаракатлар ҳақидаги энг оптимистик тахминлар 2100 йилга келиб дунё яна 1,5 градус иссиқроқ бўлишини кўрсатади. Амалда, исиш даражаси анча юқори бўлиши мумкин.
Иссиқлик бир вақтнинг ўзида кўпроқ жойларда ҳам содир бўлмоқда. Бу йил америкалик ва австралиялик тадқиқотчилар томонидан тадқиқот чоп этилди.
Унда 1979 ва 2019 йиллар оралиғида шимолий ярим шарнинг ўрта ва юқори кенгликларида бир вақтнинг ўзида иссиқ бўлган кунларнинг ўртача сони тахминан 20 дан 143 гача, яъни қарийб етти баробар кўпайгани айтилган.
Сабаб эмас оқибатлар муҳим
Глобал исишнинг сабаби нима бўлишидан қатъи назар, оқибатлари ҳалокатли. Иссиқлик одамларни ўлдиради ва мавжуд соғлиқ шароитларини ёмонлаштиради.
Шунингдек, бундай об-ҳаво ҳосилдорликнинг кескин пасайишига олиб келади. Масалан иссиқ ҳаво Ҳиндистонда бу йил баҳорда содир бўлгани каби экинларга зарар етказиши мумкин.
Учта шимолий штатларда ҳосилдорлик 10-35 фоизгача тушиб кетган. Муваффақиятсизлик бир минтақа билан чегараланган бўлса, бошқалар одатда камчиликни тўлдириши мумкин.
Аммо агар бир нечта ҳудудларда глобал исиш содир бўлса, бутун дунё бўйлаб танқислик юзага келади ва бу нархларни оширади.
Украинадаги уруш натижасида юзага келган бузилишлар шуни кўрсатдики, бундай муаммолар инфляцияни келтириб чиқариши ва бутун дунёда тартибсизликларга олиб келиши мумкин.
Бошқа тизимлар ҳам хавф остида. Иссиқлик ишлаб чиқаришдан тортиб транспортгача бўлган ҳамма нарсани издан чиқариши мумкин.
Изоҳ (0)