Европа шаҳарларини шахсий машинаси — Cobalt’ида айланиб, Алп тоғларини кезган, орзуси сабаб йирик шаҳарлар маданиятини ўрганган тошкентлик жаҳонгашта сайёҳ

Дунё кезиб, юрт кўриш учун самолёт ва тезюрар поездлар қулай транспорт воситасидир. Лекин узоқ манзилига ҳаво ёки темир йўллари орқали бориш шарт эмас деб ҳисоблайдиган ва буни амалда исботлаган Константин Бушаев шахсий улови (Cobalt)да Тошкентдан Швейцариягача борган. «Дарё» жаҳонгашта сайёҳ, иқлим ускуналари (вентилятор, кондиционер, иситгичлар) устаси, Европа шаҳарларини автомобилида кезган саёҳатчининг ноодатий сафари ҳақида ҳикоя қилади.

Ҳаммаси биргина истакдан бошланган

«Европа сафарига тайёргарлик анча аввал, тўрт йил олдин бошланганди. Алп тоғларини кўриш ва у ерда сноубордда учиш орзуйим бор эди. Кун келиб истагим амалга ошади деб ўйламаганман ҳам. Москва шаҳрида зарур ишим чиқиб қолгач, ’ана энди саёҳатга отлансам бўлар’, деб ўйлаганман.

Узоқ йўлга машинада чиқиш фикри балки табиатан экстремалликни ёқтирганим учун пайдо бўлгандир. Лекин Европа анча олис. У ерларга автомобилда бориш осон эмас, устига устак, машинада қандайдир муаммо бўлмаслиги учун янги машина сотиб олган яхшироқ эди. Аммо бу ҳам имконсиздек эди.

Йўлим очилиб, янги машина ҳам сотиб олдим. Амалга ошмайдигандек кўринган ишлар барибир рўёбга чиқишига ишонаман. Европа бўйлаб саёҳат режамизни эшитган ва бизга ҳамроҳ бўламан деганлар кўп эди, лекин охири турмуш ўртоғимгина мени қўллаб-қувватлади. Шундай қилиб, ҳаммаси оддийгина сноубордда учиш ҳақидаги хаёлдан бошланган».

Элчихонадаги навбатлар ва узоқ кутилган кун

«2016 йилнинг сентябри. Режамдаги саёҳатга икки ой қолган. Италия ва Германия элчихонасидаги онлайн навбатлар келаси бир ярим ой учун ҳам тўлиб бўлганди. Виза олиш учун навбатга ёзилгач, чет элга чиқадиган шахсларни суғурта қилиш, чет эл валютаси борлиги ҳақида банкдан хабарнома, расм, маҳалладан маълумотнома ва шу каби турли ҳужжатларнинг нусхасини тайёрлашга киришдим. Элчихонада навбатимиз келгач, ҳужжатларни олиб, турмуш ўртоғим билан суҳбатга бордик. Кўп саволларга жавоб бергач, ҳужжатларимиз қабул қилинди.

Тайёргарлик авжида. Германиянинг Ўзбекистондаги элчихонасининг жавобини кутяпмиз, аммо охирги кунгача бизга ижобий ёки салбий жавоб беришини билмасдик. Шу сабаб, қўшимча эҳтиёт чораларини ҳам ўйлаб қўйгандим. Агар виза беришмаса, Москвагача бориб, у ердан Кемеровск областига ўтиб, Шерегеш тоғ-чанғи курортида сноубордда учишни режа қилганман. Элчихона жавобини кутарканман, энг аввал машина мойини алмаштирдим. Ҳар қандай ҳолат бўлиши мумкин деб ғилдираклар, қишки шиналар — ҳаммасини текшириб, тўғрилаб, тайёрладим.

Хуллас, жомадонларни йиғиштирдик. Эртаси куни Италиянинг Ўзбекистондаги элчихонасидан жавоб олишимиз керак эди. Навбатимни кутяпман, менга ўхшаганларники беш дақиқага қолмай чиқяпти. Лекин негадир ҳамма кетиб, ўзим қолдим ҳамки ҳеч ким чақиравермасди.

Ниҳоят, галим келди. Адашмасам, шахсан элчининг қабулига киритишди. Саволлар берилди. Қарорим жиддийлигини исботлаб, виза берилишига эришгандим. Рухсат қўлимда, хурсандлигимдан аёлимга қўнғироқ қилдим ва эртага узоқ кутилган кун — Европа саёҳатига кетишимизни айтдим».

«Машинада саёҳат қилиш учун қандай ҳужжатлар кераклиги ҳеч қаерда ёзилмаган»

Хорижга самолётда борсангиз, қандай ҳужжат кераклигини билиш муаммо эмас. Лекин автомобилдаги саёҳатга нима кераклиги бўйича тайинли жавоб йўқ. Шу ҳақда маълумот олиш ниятида сайтларни қидирдим. Деярли барида ҳаво йўллари орқали зарур бўладиган ҳужжатлар ҳақида маълумот берилганди. Элчихоналарга шу савол билан қўнғироқ қилганимда интернетдан маълумот топишимни айтишар ёки ўзлари ҳам интернет маълумотларидан ўқиб беришарди.

Мантиққа таяниб, халқаро ҳайдовчилик гувоҳномасини тайёрлаб, ’техпаспорт’имни нотариусда рус ва инглиз тилига таржима қилдириб, тасдиқлатиб олгач, йўналишимни белгиладим. Қоғозга қаердан қаерга боришимгача чизиб, интернетдан меҳмонхоналарни банд қилдим».

Cobalt’да Ўзбекистондан Алп тоғларигача...

«Тошкентдан эрта тонгда йўлга чиққанмиз. Кечга бориб, Қорақалпоғистонга кириб бордик ва Нукусда қариндошларимизнинг уйида тунадик. Эртаси куни саҳарлаб Ўзбекистон чегарасидан чиқиб, Қозоғистонга киргандик. У ердан эса Россияга ўтгандик. Москвада ишим бўлгани учун тўрт кунча шу ерда қолиб, юмушларимни битирдим ва Қизил майдонни айландик. Сўнг Беларусга қараб йўлга тушдик. Шу тариқа саёҳат харитамиздаги мамлакатлар кетма-кетлиги — Ўзбекистон, Қозоғистон, Россия, Беларусь, Польша, Германия, Австрия, Италия, Швейцария эди ва шундай бўлган ҳам. Ортга эса Италия, Австрия, Чехия, Польша, Беларусь, Россия, Қозоғистон орқали қайтганмиз.

Аслида узоқ сафарларга тажрибам йўқ эди, бир ўтиришда Қарши шаҳрига 450 километр масофани босиб ўтгандим, холос.

Асосан интернетдаги хариталар орқали ҳаракатланганмиз. Чунки йўлларни билмайман, мутлақо нотаниш эди. Айрим давлатларда икки мамлакатни ажратиб турувчи чегара назорат пунктлари ҳам йўқ эди. Мисол учун, Евроиттифоқда ҳеч қандай чегара йўқ. Германияга кириб борганимизни фақатгина йўл кўрсатгич (навигатор) орқали билгандим.

Беларусда кўп қолмай, Польшага етиб бордик. Шаҳар айландик ва кечки овқат вақтида бизга нотаниш бўлган таомларни татиб кўрдик. Барибир ўзимизникиларга етмаскан...

Эрталаб Берлинга қараб йўлга чиқдик. Тушликка яқин пойтахт шаҳарга етиб, меҳмонхонага юкларимизни жойлаштирдиг-у, диққатга сазовор жойларни кўришга ошиқдик. Берлинда тарихий, маҳобатли, кўрганда ақлни шоширадиган бинолар кўп эди. Уларни бир четдан томоша қилавердик. Немис ошхоналарига кирдик. Кеч тушмай Германиянинг бошқа шаҳарларини кўришга қарор қилдик. Нюрнбернг, Мюнхен кабилар чиройи билан бизни лол қолдирди.

Австрияга қараб кириб келяпмиз. Ҳеч қандай чегара пункти йўқ. У ерда чўнтакбоп нархга овқатландик ва кўп ҳам қолиб кетмадик.

Италия томон йўлга тушдик. Венеция шаҳрига келдик. Қайиқда суздик, дўконларни ҳам айландик. Бир кеча ётиб, эртасига мамлакат шимоли-ғарбидаги Червиня тоғ-курортига қараб йўл олдик. Меҳмонхонага жойлашгач, дам олмай ҳам сноубордда учиш вақти келганини сездим. Биринчи марта юқорига олиб чиқувчи ’кабинка’га ўтирдим. Тепага кўтарилганим сари булутлар тобора пастда қолиб кетаётгандек туюлганди.

Бир нечта ўтиш йўлидан кейин энг баланд чўққи — тахминан, 3800 метрга чиқдик. Тоққа кўтарилгач, Швейцария ва Италия чегаралари кўз олдимда ястанди-қолди. 4000 метр баландликка, канат йўлининг энг юқори нуқтасига чиққач, ниҳоят орзуйимга етдим — Алп тоғида сноуборд учдим.

Европанинг пулли йўлларида ҳушёр бўлиб машина ҳайдаш шарт

Европанинг йўллари текис ва айримлари учун пул тўлаб, машина бошқарасиз. Агар йўлда туннели бўлса, уларнинг нархи янаям ошади. Беларусда пуллик йўлларга транспондер — йўл ҳақини тўлаш учун махсус компакт-электрон қурилма сотиб олиш керак бўлган. Акс ҳолда катта жарима солиниб, автомобиль мусодара қилиниши ҳам мумкин.

Йўлларда энг муҳими, ҳайдовчи автоуловни қандай бошқариши. Европада йўл ҳаракати қоидаларига ҳамма риоя қилади. Саёҳатим давомида бирор қоидабузарни учратмадим. Ҳатто ўзим ҳам ўта эҳтиёткор бўлиб юрдим. Яна чет мамлакатлари, масалан, Қозоғистон, Россия, Беларусь ва Евроиттифоқда машинада ҳаракатланиш учун алоҳида-алоҳида суғурта зарур бўлади.

Ёнилғи қуйиш масаласида фақат Ўзбекистонда қийналганман. Самарқанддан Қўнғиротгача бўлган масофада бирорта ишлайдиган газ шохобчаси топилмаган. Ҳатто ўшанда Тошкентдан ёнилғи етказиб туришга тўғри келган.

Европадаги машина ювиш шохобчалари ҳали-бери эсимдан чиқмаса керак. Машинани ювишга олиб киряпман, лекин ишчилар йўқ. Кейин билсам, ўзига ўзи хизмат кўрсатиш экан. Автомат ичига танга ташлаганимда, ювиш учун ҳамма керакли анжомларни чиқариб берган. Қўлимни совуқ сувга урмай, уловимни ярақлатиб ювгандик. Бу ерда кўп хизматлар автоматлаштирилгани жуда ёққанди. Автотураргоҳ учун ҳам тўловни автомат орқали тез ва осон дўндирганмиз.

Худди эртаклардагидек бетакрор...

Европанинг Берлин, Венеция, Мюнхен каби катта шаҳарларини кўриш орзуйим эди. Чинданам, бу ўлкалар гўзал ва жуда бетакрор экан. Саёҳат давомида энг унутилмас воқеа — Венециядаги катта Гранд канали бўйлаб гондолада сузганимиз бўлган. Худди эртак дейсиз.

Тўғри, бутун шаҳарни қайиқда кезиш сал қимматлик қилади, лекин шунга арзийди. Яна қайиқни бошқараётган италиялик мен ва аёлим учун итальянча қўшиқларни куйлаб берганди. Буям анча қимматга тушган.

Италия мана шу шаҳар ичидаги қайиқларисиз ва пиццасисиз Италия эмас.

Берлинда метрога тушдик. Ҳеч қандай турникет йўқ. Одамлар билет сотиб олмай ҳам ичкарида юраверишаркан. Метро ифлос, ҳатто рельсларга ҳам бутилкаларни ташлаб кетишганди. Қаердан чипта олишни сўраганимда, сотиб олмай юрса ҳам бўлавериши, аммо текширганда катта жарима борлигини айтишди. Ким, қачон текширишини эса биров билмасди.

Одатда, борган жойларимизда 2-3 кунча қолиб, тарихини ўрганардик. Шунгами, бизга нотаниш-у қизиқ туюлгани учун Берлинда яна бир кун қолишга қарор қилганмиз.

Машаққатсиз саёҳат сайрга ҳам ўхшамайди

Биз кўпинча номаълум томонга ҳаракатланар ва ҳаммасини йўл-йўлакай билиб олаверардик. Масалан, Россиядан кейин бизни нималар кутаётганини билмасдим. Германия ва Италияда рўйхатдан ўтиб, банд қилган меҳмонхонамиз манзилини тополмай, машинада бир неча марта тунаб қолишга ҳам тўғри келган.

Қўшимчасига, Беларусь божхона ходимлари нотўғри йўл кўрсатгани учун ортиқча 600 километрни ҳақиқий назорат пунктини топишга сарфлаганмиз. Агар саёҳат қийинчиликсиз ўтса, у зерикарли бўлади. Бор машаққатга ҳузурбахш синов сифатида қараш керак, деб ўйлайман.

Европага сафаримда 16 минг километр йўл босибмиз. 1184 литр ёнилғи сарфладим, 32 кун юрт кездим, икки киши учун 4 минг доллар харжладим. Самолётни танлаганимда, 6 кунга киши бошига 2 минг доллар сарфлашимга тўғри келарди.

Ушбу мамлакатлар маданияти ҳақида китоб ёзса арзигулик

Саёҳатларим давомида шаҳарлар тарихи билан танишдим. Ғаройиб ажойиботларни кўрдим. Саёҳат менга одамлар билан қандай муомала қилиш кераклигини ўргатди. Бир шаҳарнинг турли қисмларида маданиятлар ҳам турфа, манзаралари ҳам бир-биридан гўзал. Ўша элларнинг маданияти ҳақида узоқ вақт гаплашиш, ўрни келса, китоб ёзиш ҳам мумкин. Лекин бир ҳақиқатга ишондим: бизнинг халқ барибир меҳрибон, кенгфеъл, дилкаш ва меҳнатсевар...

Автотуризм – хаёлотингдагина чекланган, аслида эса жуда кенг тушунча. Саёҳат кишини чиниқтиради – ҳам маънан, ҳам жисмонан. Саёҳатнинг ўзи алоҳида олам.

Турли мамлакатлар орқали ғайриоддий ва қизиқарли йўналишлар тузиб, узоқ масофага, яъни Малайзияга боришни режалаштиряпман. Ҳозир шунинг ҳаракатидаман. Мақсад ва орзуларим кун келиб амалга ошишига доимгидек ишонаман.