Кўзларда ажралма юзага келиши турли сабабларга эга бўлиши мумкин. Аммо шундай вазиятлар бўладики, дарҳол офталмологга мурожаат қилиш орқали кўзларингизни вирусли касалликлардан асрашингиз мумкин.
Оддий кўз шиллиқ қавати
Ҳаммага таниш бўлган ажралмалар — бу конъюнктивит ишлаб чиқарган оддий шилимшиқ, бу кўзнинг ташқи қисми ва кўз қовоқларининг орқа қисмини қоплайдиган нозик, шаффоф тўқимадир. Айнан у кўз ёшларнинг шиллиқ ва суюқ қисмини ишлаб чиқаради. Бу суюқлик доимо кўз юзасида ҳосил бўлади, лекин кун давомида кўзимизни юмиб очганимизда, кўз ёши суюқлиги уни ювиб кетади. Кечаси кўз ёшлари камроқ ишлаб чиқарилади.
Нима қилиш керак?Ухлашдан кейин пайдо бўладиган шилимшиқ ёқимсиз кўринади, аммо у бутунлай хавфсиз ва уни оддийгина илиқ сув билан ювиш мумкин.
Контакт линзаларга реакцияБаъзи одамлар учун контакт линза ҳатто кўрсатмаларга мувофиқ тақилган бўлса ҳам, кўзни тирнаши ёки яллиғлантириши мумкин. Агар ётишдан олдин линзаларни олиб қўйишни унуцангиз, хавф янада ортади.
Нима қилиш керак?
Контакт линзалар билан ётманг. Агар бирон сабабга кўра бунинг иложи бўлмаса, окулистдан тунги вақт учун мос келадиганини сўранг. Яна бир вариант — бир марталик контактли линзаларни синаб кўриш ҳам мумкин.Агар кўрсатмаларга мувофиқ линзалардан фойдаланганингизда ҳам кўздан ажралма оқса, иложи борича тезроқ окулист билан боғланинг. Бу кўз инфекцияси ёки бошқа касалликлардан дарак бўлиши мумкин.
Сурункали қуруқ кўз
Кўз шиллиқ қаватининг қуриши сабаблари жуда кўп. Масалан, гаджетлар туфайли ёки ҳаво намлиги паст хонада ҳам бу содир бўлади. Кўзнинг қуриши лакримал суюқликнинг камайишига олиб келади ва кўзда тўпланган чанг, ёғ ва ўлик тери ҳужайраларини ювилмайди. Шундай қилиб, ажралмалар кўпаяди.
Нима қилиш керак?Симптомларга эътибор беринг. Шиллиқ қават қуриганида улар аниқ кўринади: чарчоқ, хира кўриш, кўзга бирор нарса тушгандек ҳис қилиш. Агар бундай белгилар мавжуд бўлса, кўзларингизга соғлом намликни қандай тиклашингиз мумкинлиги ҳақида офталмолог билан маслаҳатлашинг.
Кўз шикастланишиҲар қандай бегона моддалар, чангдан тортиб, косметика ва парфюмерия маҳсулотларигача кўзларга тушса, уларнинг шиллиқ қаватига зарар етказиши мумкин. Кўп миқдорда ажралма — кўз шикастланганининг энг ёрқин белгиларидан бири.
Нима қилиш керак?
Агар зарар сезиларли бўлмаса (масалан, тасодифан дезодорантни юзингизга сепиб қўйсангиз), кўзингизни тоза, илиқ сув билан ювиб кўринг. Аммо жароҳатдан кейин қон кетиш ёки йирингни сезсангиз, дарҳол окулистга мурожаат қилинг.
Конъюнктивит
Конъюнктивит фақатгина аллергия туфайли пайдо бўлмайди. Қизариш, қичишиш, травмалар, оғриқлар ва конъюнктивитнинг бошқа кўринишларининг сабаби вирусли ва бактериал инфекциялар, шунингдек, кўзга кирган тирнаш хусусияти берувчи моддалар бўлиши мумкин.
Нима қилиш керак?
Офталмолог билан боғланинг. Агар даволанмаса, инфекция тарқалиши ва кўзнинг жиддий шикастланишига олиб келиши мумкин. Шифокор аниқ ташхис қўяди ва керакли дори-дармонларни буюради.
Блефарит
Кўз қовоқлари четининг яллиғланиши. Блефарит шиш, оғриқ, киприк илдизлари атрофида қобиқ ва фолликуллар атрофида себум секрециясини оширади. Баъзида ажралма шунчалик кўпаядики, киприклар бир-бирига ёпишиб қолади ва одам кўзини очолмайди.
Нима қилиш керак?
Пахта диски ёки докани илиқ тоза сувга ботириб, кўзга 10 дақиқа давомида қўйинг. Кейин пахтали диск билан қовоқларни юмшоқ массаж қилинг.
Кератит
Кератит — шох парда яллиғланиши. Бунга бактериал ёки герпес инфекцияси, қўзиқорин, амёба ёки иссиқ ёз кунида қуёшдан сақлайдиган кўзойнак тақишни унутган бўлсангиз, ультрабинафша куйиш сабаб бўлиши мумкин. Кератитнинг белгилари конъюнктивит ёки механик шикастланиш белгиларига ўхшайди: кўз қизаради, сувланади, оғрийди, кўриш қобилияти камайиши мумкин.
Нима қилиш керак?
Агар даволанмаса, кератит шох парда чандиғига ва кўришнинг вақтинча ёки ҳатто доимий йўқолишига олиб келиши мумкин. Шунинг учун имкон қадар тезроқ офталмолог билан боғланинг.
Трахома
Трахома — бу маълум бир бактерия келтириб чиқарадиган бактериал кўз инфекцияси. Дастлабки босқичларда трахома конъюнктивит белгиларига ўхшайди: кўзлар шишади, қичишади ва уларда ажралма пайдо бўлиши мумкин. Касаллик ривожланганда кўзлар оғрийди, хиралашади. Кўз қовоғининг ичида чандиқлар пайдо бўлади ва бу киприклар кўз ичига қадалишига олиб келади. Бу ҳолат трахоманинг энг характерли белгиларидан биридир.
Нима қилиш керак?
Трахома дунёдаги юқумли кўрликнинг асосий сабабидир. Шунинг учун, инфекциянинг энг кичик шубҳаларида, имкон қадар тезроқ офталмолог билан боғланиш керак.
Шоҳ парда яраси
Шоҳ парда яраси — шоҳ пардада очиқ яра пайдо бўлишига олиб келадиган инфекция. Аломатлари: оғриқ, кўз ёши, ёруғликка сезгирлик, кўзни очиш қийинлиги, кўп миқдорда ёпишқоқ ажралма.
Нима қилиш керак?
Имкон қадар тезроқ офталмолог билан боғланинг. Шоҳ пардани даволаш керак, акс ҳолда яралар бутун юзага тарқалиши ёки чуқурроқ кириб бориши мумкин. Одатда антибиотиклар билан даволанади.
Эндофалмит
Эндофалмит — кўз олмасининг ичидаги тўқима ёки суюқлик инфекцияси. Кўпинча бактериялар ёки замбуруғлар нотўғри бажарилган операциядан, кўзга инъекциядан ёки шикастланишдан кейин кўз ичига киради. Аммо баъзида эндофалмит тананинг бошқа қисмида юқумли жараён туфайли ҳам юзага келиши мумкин. Масалан, бу сийдик йўллари инфекцияси ёки қон заҳарланиши билан содир бўлиши мумкин.Бу ҳолат жуда ёрқин аломатларга эга: кўзлардаги оғриқнинг кучайиши, аниқ қизариш ва шишиш, кескин пасайиш ёки кўришнинг йўқолиши. Кўздан оқ ёки сариқ (йирингли) ажралма оқади.
Нима қилиш керак?
Агар сиз бундай инфекцияга шубҳа қилсангиз, дарҳол тез ёрдамга ёки офталмологга мурожаат қилинг.
КовидБаъзи ҳолларда коронавирус инфекцияси кўзларга таъсир қилади ва аллергик конъюнктивитга ўхшаш аломатларга олиб келиши мумкин. Агар конъюнктивит белгилари юқори иситма, йўтал, оғир заифлик ва ковиднинг бошқа кўринишлари фонида пайдо бўлса, кўзнинг яллиғланиши коронавирус характерига эга бўлиши мумкин.
Нима қилиш керак?
Вазиятни енгиллаштириш учун кўзларга компрессларни қўлланг. Мисол учун, илиқ сувда намланган тоза пахта шимгич. Кўзларингизга салқин, нам сочиқни ҳам суртишингиз мумкин.Ибупрофен каби рецептсиз оғриқ қолдирувчи воситаларни қабул қилиш ва кўзларингизга антигистамин томизиш мумкин.
Кўзда ажралма пайдо бўлмаслиги учун нима қилиш керак?
- Ўзингизни инфекциялардан ҳимояланг ва жароҳат олмасликка ҳаракат қилинг.
- Қўлингизни мунтазам ювинг. Кўпинча билмаган ҳолда кўзларимизга тегамиз, ифлос қўллар эса инфекцияга олиб келиш мумкин.
- Ҳаракатларингизни кузатиб боринг ва қўлларингиз билан юзингизга ва айниқса кўзингизга тегмасликка ҳаракат қилинг.
- Компютер олдида кўп вақт ўтказсангиз ёки кўзларингиз қуриганини ҳис қилсангиз, сунъий кўз ёшлари томчиларидан фойдаланинг.
- Эрталабки ажралмаларни эҳтиёткорлик билан ювиб ташланг. Буни илиқ сувга ботирилган пахта диски ёки дока билан қилинг.
- Агар контакт линза тақсангиз, кўзларингизга яхши ғамхўрлик қилинг. Ноқулайликнинг биринчи белгисидаёқ офталмологга мурожаат қилинг.
- Инфекциясидан даволанган бўлсангиз, ўша пайтда кўзга ишлатган косметик воситаларни ташлаб юборинг. Янгисини сотиб олинг.
- Иложи борича аллергенлардан сақланинг. Масалан, гулчангга аллергиянгиз бўлса, ўсимликлар гуллаш даврида кўчага чиқманг.