• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Ўзбекистоннинг газсиз ва чироқсиз хонадонлари учун қиш — чинакам синов. Уйларнинг тўрини аллақачон печ-у кўмир, таппи-ю ўтин эгаллаб бўлган

    Қиш — гази, «свет»и йўқ хонадонлар учун ҳақиқий синов. Ташқарида гупуллаб лайлак қор ёғса, бундан томидан чакка ўтмайдиган, уйида таппи, ўтин-у кўмир ёқмайдиган, тутантириқ нималигини билмайдиган одамгина суюнса керак. Қаҳратон совуғи иссиқдан деразаси парланадиган, чироғи ўчмайдиган, одамлари газ таъминотидаги узилиш нималигини билмайдиган ўлкаларга ярашади-да. Ўзбекиcтонда 2021 йилги қиш ҳам ноябрдан бошланди. Лекин ҳаммаям бунга ҳозирлик кўришга, бостирмадаги печини созлаб, мўрисини тозалашга улгурмаган эди. Қиш — қаҳри қаттиқ бека.

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Қон-қариндошни йўқлаш ва оилавий маросим баҳона водийга кетдим. Қамчиқ довонидаги гўзаллик, пурвиқор тоғлардаги оппоқ қорлар ҳайрати ҳали тарқамай, йўлларда ўтин ортилган қатор-қатор машиналар, уюм-уюм кўмирларни кўриб таъбим хиралашди. Водийга фақат ёзда келиб, салқинидан яйраб қайтаверган эканман. Қишдаги манзара эса худди негатив плёнкада олинган кинога ўхшайди: атроф оқ-қора.

    Уйдагилар нега қишда чақиравермаслиги, ҳадеганда келиб-кет деб қистамаслигини тушунгандек бўлдим. Қўли совуқдан торс-торс ёрилсаям, ўтин ёриб, кўмир, таппи ёқишдан чарчамайдиган (бундан нолимайдиям, барига кўниб қўяқолган, бошқа иложи йўқлигиниям билади) келинлар ўрнига ўзимни қўйдим. Чидолмадим. Осон эмаскан. Шаҳарлик меҳмонларнинг оппоқ қўллари, чиройли тарашланган тирноқларини кўрган қишлоқ қизлари нега уялиб, қимтинишларини фаҳмлагандекман. Бу сафар мен қизардим.

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Фақат ота-онам яшайдиган маҳаллада газ йўқмикан, десам, ундай бўлиб чиқмади. Риштоннинг қарийб ҳамма маҳалла-қишлоқларида ўн йил нари-берисида газ берилишидан аллақачон умидини узган, нима иссиқлик берса, қишни шугина билан ўтказаётган оилалар кўп экан. Эътибор берганим, ўтин бозорлари пайдо бўлибди, кўмир сотадиганлар кўпайибди. Ўзи газ қазиб чиқарадиган, конидаги захираси ҳали-бери тугаши номаълум ўлкада ўтин бозорлари йилдан йил кенгаяётгани ғалати.

    Яқин йиллардан бери пайдо бўлган ўтин бозорлари.

    Яқин йиллардан бери пайдо бўлган ўтин бозорлари.
    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Ўтин сотувчиларидан бирининг айтишича (исмини сир тутди), кичикроқ тиркамадаги ўтин нархи 600—700 минг сўм атрофида. Шунча ўтин қанча вақтгача етиши мумкин? «Хоҳласангиз, бир кунда ёқиб тугатинг. Ўзингизга боғлиқ. Энди одамлар ўтин камлиги, нархини ҳисобга олиб, кўмир, таппи билан аралаштириб, ярим ёки бир ойгача етказади. Қиш тугагунча камида 5–6 марталаб олишига тўғри келади», дейди у. Ўртаҳол, айтайлик, маош ҳисобига яшайдиган серфарзанд оилага тўрт-беш арава ўтин сотиб олиш қийин масала. «Қўли қисқароғи келса, менам жа инсофсизмасман. Йўлида нарх айтаман. Ҳозир ҳаммамизнинг ташвишимиз шу-ку!», дея қўшимча қилади сотувчи, саволдан қочмай. Қолган ўтинфурушлар жавоб беришга рўйихушлик бермади. «Бизга тинчлик керак! Бола-чақа бор ҳаммада», деди кимдир ортимдан, кетаётган пайтим.

    Ўрик дарахти ўтини яхши ёнгани учун харидоргир экан. Чинорларнинг уруғи буз-буз ортидан аллақачон қуритилганига фақат ўрикники сотувда.

    Ўтин бозорчасининг шундоқ рўпарасида кўмир сотиларкан. Икки хил — Ангренники билан маҳаллий аҳоли «орешка» дейдиган Қозоғистон кўмири уюм қилиб тўкиб қўйилган. Ишчи йигитдан «Қайси бири яхшироқ?» деб сўрасам, «Иккисиниям ўрни бор. ‘Орешка’ худди ўтиндек ёниб, уйни тезда иситиб беради. Лекин чўғ ушлаб турмайди. Тезда ўчади. Қора кўмирларимиз газга ўхшаб секин ёнади, бир суткача чўғи лўқиллаб туради», деди. Иккала кўмирнинг нархи 1460 сўм. Бир қопи 30 килоча тош босиб, 43800 сўмгача боради. Лекин бир қоп кўмир ой охиригача етмайди.

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Кўмирчи йигит яқиндан бери мебель усталаридан олиниб, бир қопи 35 мингдан сотилаётган майда-чуйда мебель парчалари, пайраҳалар, ёғоч бўлакларини кўрсатди. «Бу тутантириқ ўрнига. Лов этиб ёнади. Ўтин ёқишга қийналмайди одам», деб тушунтирди. Қаранг, инсон зоти шароит, эҳтиёж ортидан нималарни ўйлаб, муаммосига хаёлга келмас тарафлардан чора излайди...

    Печдаги олов тезроқ ёнишига ёрдам берадиган мебель бўлаклари, пайраҳалар. Қоплаб сотилади.

    Печдаги олов тезроқ ёнишига ёрдам берадиган мебель бўлаклари, пайраҳалар. Қоплаб сотилади.
    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Эртаси куни маҳаллаларни ва хонадонлардаги аҳволни кўргим, одамлар билан гаплашгим келди. «Алишер Навоий», «Носгар», «Дорул омон», «Мискин», «Шокир ота» МФЙларни кездим. Очиғи, риштонликларда икки-уч хил кайфиятни пайқайман деб ўйламовдим. Бир опадан «Қишни қандай ўтказасизлар?», десам, «Нима, ойдан тушганмисиз? Ўн йилдан бери газ «бет»ини кўрмагандан кейин таппи, кўмир ёқамиз-да!», деди келганимни хушламай. «Маҳалла ёки ҳокимият нима дейди?», десам, «Менга қаранг, синглим, телевизорда Янги Ўзбекистон деяпти-а — қани ўша? Бизам бир кўрайлик! Таппи билан кўмири бўлмаса керак-а? Девори нураган, тутундан қорайган, ачимсиқ иси уст-бошингизга чиппа ёпишадиган кулбага опкирайми сизни?», деди зарда аралаш. Опа ҳам шунча йиллик аламини кимгадир сочиб, ҳовурини босиши керак-ку, деб индамадим. Ярасини янгилаганим қолди.

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Сал нарироқда турган қўшниси опадан фарқли: «Йўқ, ҳаммаси жойида. Камимиз йўқ. Кун ўтяпти. Шунча йил совуқдан ўлмадик, умр берса, бунисиданам ўтволармиз. Энди, нимаям қилардик. Кўпга келган тўй. Шукр, ёзда таппига кўмир аралаштириб, ғамлаб қўямиз. Кейин қиши билан жонимизга ора киради. Қўйинг, бизнинг дардимизни ёзаман деб бошингизни балога қўйманг», деди ўзи ҳам зўрма-зўраки кулиб.

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Бир ҳовлига кирсам, уй эгаси дадилроқ экан, чироқнинг кўп ўчаётгани, «столба»ларнинг эскилиги, электр симларнинг муддати аллақачон ўтганидан арз қилди. «Болалигимда печ, таппи нималигини билмай ўсганман. Ёшим ўтиб, невара-чевара туғилгач, мана, секин-секин ота-бувам яшаган замондаги нарсаларни ишлатяпмиз. Тарихнинг айлангани шунчаликдир-да!», деди томда туриб.

    «Таппи тайёрлашга уста бўп кетганмиз! — деди бошқа амаки. — Уят бўлсаям айтай, сигир-молларимиз ‘хом ашё’ етказишга улгурмаяпти. Хайрият шуларнинг борлиги. Ота-бобомиз кирза этик кийиб, таппи ясаганини айтиб берарди. Эртак деб ўйлаганмиз ўша кунларни. Энди ўзимиз ҳам шу ‘ҳунаръни тутдик».

    Ёз бўйи қишга ҳозирлик кўрган оиланинг захираси.

    Ёз бўйи қишга ҳозирлик кўрган оиланинг захираси.
    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Гўнгга кўмирни аралаштириб, турли шаклдаги (думалоқ, овалсимон, ғишт кўринишидаги) таппиларни тайёрлашни аҳоли ёздан бошлайди. Худди иморатга ғишт қуйгандек ҳовлилар, кўчалар, офтоб тикка тушадиган жойлар таппига тўлиб кетади. Яхшилаб қуритилган, нами қочганлари бирма-бир бостирма, оғилхона, ёмғирдан панага саржиндек тахланади.

    Одамларнинг йилдан йил тажрибаси ошаётганини кўмирни қайта ишлашда қўл келаётганига гувоҳ бўлдим. Баъзилар пулни тежаш, рўзғор харажатларини ўйлаб, кўмирнинг кукунини сотиб олади. Сўнг кукун кенгроқ жойга тўкилиб, сув аралаштирилиб, махсус шаклга — худди хамир зуваласидек узиб олиниб, бир четга тахланади. Йирик кўмирнинг килосини 1460 сўмга олгандан кўра, меҳнатини айтмаса, килоси 500 сўмга тушадиган кўмир кукуни қўли калта оилаларнинг оғирини енгиллатади.

    Кўмир кукунидан тайёрланган «ғишт-кўмир»лар. Анча вақтгача ёниб, чўғни ушлаб туради.

    Кўмир кукунидан тайёрланган «ғишт-кўмир»лар. Анча вақтгача ёниб, чўғни ушлаб туради.
    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Маҳаллаларни навбати билан айланарканман, аҳоли «печкали қиш»га аллақачон кўниб, мослашиб («масъуллардан газ сўраб чарчаганмиз», дейди ҳаммаси), ҳатто ўтин-кўмирининг захирасини аввалдан хомчўтлаб, бостирма-ю ертўла, оғилхонасини тўлдириб, совуқ кунларга шай бўлиб яшаяпти. Газ кутганларнинг ҳафсаласи ўлганига анча бўлибди. Йилт этган чўғга ҳеч ким алданмоқчи эмас.

    Деярли барчанинг юз-кўзида истеҳзо, «Қўлингдан нима ҳам келарди? Аҳволимизни ёзганинг билан газ берармиди?» деган ифода очиқ-ошкора билиниб турарди... Кўчаларни охиригача айланишга сабрим етмади, йўл ярмидан қайтдим.

    Шом кирганига мўрилардан аста-секин аччиқ тутун чиқа бошлади. Ҳамма дуд-у таппи ҳиди ўрнашган иссиқ, тафти баланд уйига шошади. Биров билан бировнинг иши йўқ. Кўпнинг кун мавзуси — ўтин нархи, қачон қаттиқ совуқ бошланиши, бу йилга қанча кўмир ғамлагани, тапписидан қанча қолгани ва яна қанча вақтгача етиши...

    Фото: «Дарё» / Шаҳбоз Олимзода

    Улар учун қишдан эсон-омон чиқиш — омад, бахт. Мен бўлсам, пойтахтдаги арзимас, майда муаммоларимни ечолсам, омадга тенглаштириб ўтирибман.

    Барига қўл силтаб, қадамимни тезлатдим. Бувим печга тўлдириб солган, чирсиллаб ёнаётган ўтин ҳидини тўйиб-тўйиб симиргани уйга ошиқдим.

    04.12.2021, 08:13   Изоҳ (0)   71870
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Исроил узоқ танаффусдан сўнг Байрут ҳудудига зарба берди

    Дунё | 6 июн, 16:00

    Ўзбекистон миллий терма жамоаси аъзолари ва мураббийларини мукофотлаш тўғрисидаги президент фармони эълон қилинди

    Ўзбекистон | 6 июн, 15:25

    Муҳаббат ва нафрат ораси бир қадам. “Ёлғончи” Трамп ва “телба” Маск ўртасидаги можаро ижтимоий тармоқларни портлатди

    Дунё | 6 июн, 14:00

    Жаҳон чемпионати йўлланмасига эга чиққан Ўзбекистон терма жамоаси аъзоларига машина совға қилинади

    Спорт | 6 июн, 13:54

    Осиёдан яна бир терма жамоа илк марта мундиал йўлланмасига эга чиқди

    Спорт | 6 июн, 12:36

    Эндиликда эҳтиёжманд оилаларга газ ва электр энергияси учун йил бўйи компенсация берилади 

    Ўзбекистон | 6 июн, 12:35

    Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Деҳли шаҳрида “Марказий Осиё - Ҳиндистон” ишбилармонлар кенгаши йиғилишида иштирок этди

    Ўзбекистон | 6 июн, 11:50
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.