• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12653.32
    • RUB161.89
    • EUR14822.1
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +23°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Маданият

    «Эркинлик — инсонларга ўзлари эшитишни истамайдиган нарсаларни айтиб бериш ҳуқуқидир». Ўлимидан кейин ҳам тақиқда бўлган Жорж Оруэлл ҳақида

    1903 йил 25 июнь — дунёга маълум ва машҳур ёзувчи, публицист Жорж Оруэлл таваллуд топган кун. Адиб таваллудининг 118 йиллиги муносабати билан «Жорж Оруэлл ким?» деган саволга жавоб излаган ўзбекистонлик таниқли ёзувчи Назар Эшонқулнинг мақоласи қуйида қайтадан чоп этилмоқда. Шунингдек, ёзувчига оид теша тегмаган фикрлар «Дарё» таржимасида тақдим этилади.

    (Ушбу мақола аввал адиб Хуршид Даврон кутубхонасида чоп этилган)

    Жорж Оруэлл

    Шўро мафкурачилари 80 йиллар ўрталаригача номини эшица чўчиб тушишадиган, ҳатто ўлимидан қарийб 40 йилдан ошиқ вақт ўтгач ҳам асарлари чоп этилишига рухсат берилмаган Жорж Оруэлл ўзи ким?

    Жорж Оруэлл инглиз ёзувчиси, публицисти, жамоат арбоби. Машҳур асарлари: «Молхона» қиссаси, «1984» романи, эссе ва адабий мақолалар. Ўз асарида коммунистик дунёқараш ва коммунистик тузумни масхара қилгани учун барча коммунистик давлатларда асарлари тақиқланган.

    Тақиқланган! Ғалати қиёс. Бутун бошли давлат, унинг улкан идеология машинаси битта ёзувчидан қўрқади. Ёлғон шу даражада мўртки, бир оғиз ҳақиқатга қулаб тушади. Ваҳоланки, бу ёлғон йиллар давомида зеб бериб, қад кўтарган бўлади. Шўро тузуми ярим аср Оруэллдан қўрқиб яшади.

    Дунёга Жорж Оруэлл тахаллуси билан танилган англиялик журналист Эрик Артур Блейр токи 1936 йилгача жўшқин социалист, ўз тили билан айтганда, демократик социалист эди. Ҳатто шу эътиқоди учун мустамлака Бирмадаги келажаги порлоқ амалдорлик мансабидан ҳам воз кечди ва бутун дунёга демократик социализмни ёйиш ҳақидаги ғоялар билан яшади.

    У бу пайтда социализмнинг энг яқин дўсти, тарафдори ва курашчиси эди. Хўш, 1936 йил Испанияга социалистлар тарафдори бўлиб борган Блейрнинг дунёқарашида қандай ўзгариш юз берди? У Испанияда нимани кўрди? Нимага дуч келди? Нега у Испаниядан сўнг социализмнинг ёрқин душманига айланди? Умрининг охиригача бу тузум бошида турганларни ҳам, тузумни ҳам нега масхара қилиб ўтди?

    «Молхона» ҳақида

    Молхона ёки ҳайвонлар салтанатини очлик, касаллик, ўлим қамраб олади. Бироқ энг фожиалиси қўрқув даҳшати эди. Наполеон ва унинг жазо отряди бу салтанат фуқароларини руҳан синдирди, маънан йўқ қилди, расман озод, маънан қуллик бошланди. Ўзбошимчалик, диктатура ҳаётни издан чиқарди. Наполеон қўрқув ва ўлим рамзига айланди. Ҳайвонлар эрта-ю кеч ишлар, лекин бири икки бўлмасди, қашшоқликдан бошлари чиқмасди. Эртанги кунга умид сўнди. Махсус колонияларда Наполеон тарбиясини олган ҳайвонларнинг болалари ўз ота-оналарини ўлдиришдан тап тортмайдиган жаллодларга айландилар.

    Албатта, томошабин бу образ ва рамзларда ҳикоя қилган воқеа ва Оруэллнинг шу асари асосида суратга олинган фильмидан олинган тасвирларда ким ёки қайси тузум тимсоллашганини сезган бўлишса керак. Шу сабабли шўро мафкурачилари бу ёзувчи асарларини тақиқладилар. Оруэлл асарлари 80 йиллар охирларидагина таржима қилина бошланди. Оруэлл асарлари Шўро тузумини фош қилишда ўсиб келаётган озодликни англаш жараёнига хизмат қилди.

    Оруэллнинг ушбу асари фақат Гитлер ва Сталин яратган тузум ва унинг фожиаси ҳақида деб бўлмайди, бу асар умуман тоталитаризм ва қуллик психологияси ҳақида. 1945 йили мазкур асар эълон қилиниши билан адабиётшунос Артур Кестлер «Янги Свифт» пайдо бўлди, деб ёзганди. Айнан шу Кестлер 1950 йили Оруэлл қабри устида шундай деган: «Келажакдаги адабиётшунослар Оруэлл ўз ижодида Свифт ва Кафкани бирлаштирганини тан оладилар».

    Шўро мафкурачиларини чўчитиб юборган «Молхона» ёки юмшоқроқ таржима қилинганда «Ҳайвонлар салтанати» қиссасида нима бор эдики, коммунистларни талвасага солди? Энди қиссадаги воқеани қисқача гапириб берайлик. Эгаси ароқхўр бўлиб қолган фермадаги ҳайвонлар тенглик, адолат талаб этиб инқилоб қилишади. Инқилобнинг бош илҳомчиси «Майор» лақабли исқирт чўчқа (қиссани мана бу саҳифада ўқишингиз мумкин).

    Майорнинг шогирдлари ва издошлари бўлган чўчқалар бошчилигида фермада инқилоб содир этилади. Инқилобчилар шиорлари жуда оҳанрабо ва мафтункор. Саводсиз ҳайвонлар дастлабки ҳарфларни «тенглик, биродарлик, адолат» сўзини ёзиш билан ўрганишади ва бу ишоралар уларнинг ҳаёт мазмунига айланади. Оми ва содда ҳайвонлар ҳақиқатан ҳам тенглик келганига, энди ҳайвонларга ҳеч ким хўжайинлик қилмаслигига, оламшумул озодликка эришганликларига ишонадилар. Ҳайвонлар ўз давлат тизимини, байроғини, герби ва китобларини яратишади. Бу улуғ ишда уларга қўнғир чўчқа – Наполеон бошчилик қилади. Наполеон тезда атрофига махфий хизмат, жазолаш гуруҳини тўплайди.

    Ҳайвонлар ўзларини эзиб келган одамлар устидан дастлабки ғалабага эришадилар.

    Доҳий ва йўлбошчилари Майорнинг мавзолейи, ҳайкали очилади.

    Ўз атрофида жазо гуруҳини ташкил этиб олган Наполеон тезда ўзини ферманинг доҳийси деб танитади. Доҳий Наполеон ўз хўжалари яшайдиган уйни қароргоҳ қилади, ҳайвонлари эса ўша эски молхонада яшашда давом этади. Наполеон ҳокимиятини мустаҳкамлаб олгач сўз эркинлиги, фикр эркинлигини тақиқлайди ва барча ҳайвонлар учун фақат ўзи фикрлайди, ўзи сўрайди, ўзи жавоб беради. Фермада тўлиқ Наполеон диктатураси ўрнатилиб, барча ҳайвон унга ҳамд-у сано ўқий бошлайди.

    Фермада ҳур куни идеологик машина – Наполеоннинг буюклигини таъкидлаб, тасдиқлаб турувчи кинолавҳалар – ўзига хос матбуот ишлаб туради. Наполеон билан келишмаган барча ҳайвонлар таъқиб ва қатл қилинади. Ферма қатли ом ва қўрқув салтанатига айланади.

    Оруэллдан икки катта насрий асар, тоталитаризмни фош этувчи жўшқин публицистика ва эсселар мерос бўлиб қолди.

    «Ҳамма ҳайвонлар тенгдирлар, бироқ айрим ҳайвонлар бошқаларидан кўпроқ тенгдир». Оруэллнинг 118 йиллиги муносабати билан «Молхона» мутолааси

    Жорж Оруэллдан иқтибослар

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

     

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    «Танлаб олинган ёлғон доимий сақлашга топширилади ва ҳақиқатга айланади». Оруэллнинг 118 йиллиги муносабати билан «1984» мутолааси

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов

    Иллюстрация: “Дарё” / Ҳусан Собитов
    25.06.2021, 22:42   Изоҳ (0)   31232
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Сардор Мамадалиев уни қўшиқларни бузиб куйлашда айблаганларга муносабат билдирди (видео)

    25.06.2021, 14:26

    Актёр Фурқат Файзиев уч марта оила қуриб, икки марта ажрашгани сабаби ҳақида (видео)

    24.06.2021, 11:45

    Бэнкси аноним қолишни истагани сабаб сўнгги 10 ойда олтита картинасининг муаллифлик ҳуқуқидан айрилди

    23.06.2021, 14:22

    Актёр ва режиссёр Фурқат Файзиев 10 йилдан буён Ўзбекистонда яшамаётгани сабабини маълум қилди (видео)

    22.06.2021, 16:22

    Бир вақтнинг ўзида икки вилоятда иккита халқаро фестиваль ўтказиш — нопрофессионаллик. Мутахассис маданият соҳасидаги муаммо ва камчиликларни санаб берди

    21.06.2021, 09:39

    «Наркотикдан ўлди, суиқасд бўлган дейишади, аммо…». Охунжон Мадалиевнинг сирли ўлимига нима сабаб бўлган? (видео)

    20.06.2021, 16:52
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    Тошкентда навбатдаги САГ XL гилам дўкони ўз ишини бошлади


    Бургер ва лавашдан тортиб кабоб ҳамда flat white’гача — барчаси бир жойда!  


    CAEx Мебел & Деcор 2025 кўргазмаси 13-15 сентябрь кунлари Тошкентда бўлиб ўтади


    riitm ақлли платформаси Ўзбекистон тингловчиларига 30 миллион трек таклиф этмоқда


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    SonetUzStyle – ижодий контент учун Kia Sonet совға қиламиз


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    Имзодан Engelberg премиум ромлари ҳашаматликнинг тимсолидир


    Фарғона вилоятида мўл ҳосил: фермерлар 95 центнердан ортиқ ғалла етиштирди 


    Kapitalbank Top Employers Institute талқини бўйича Ўзбекистоннинг энг яхши иш берувчиси мақомини яна бир бор тасдиқлади


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Чиройли давлат рақами ва 1 йиллик транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғуртасига эга HAVAL


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда

     

    Тавсия этамиз

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23

    СССРнинг қўшни давлатга босқини тарихи: Афғонистонда ёдгорлик ўрнатилган ягона совет аскари ким эди?

    5 июл, 15:22

    “Эришиб бўлмайдиган балл белгилангани йўқ” — “Эл-юрт умиди” жамғармаси ижрочи директори

    4 июл, 22:11

    “АҚШ ўйиндан чиқмоқчи”. Украина Қўшма Штатлар ёрдамисиз қаергача бора олади?

    4 июл, 19:55
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Латвия давлат хизматчиларининг Россия ва Беларусияга боришини тақиқлади

    Дунё | 10 июл, 00:05

    Озарбайжон ва Россия ўртасидаги можаро: нега бу икки томонлама зиддият Марказий Осиёда акс-садо бермоқда?

    Дунё | 9 июл, 23:45

    Жозе Моуриньо собиқ шогирдини “Фенербаҳче”га олиб келмоқчи

    Спорт | 9 июл, 23:30

    “Икки марта кўрган инсонимга турмушга чиққанман”. Шаҳзода Муҳаммедова оиласи, фарзандлари ва бизнеси ҳақида гапирди

    Шоу-бизнес | 9 июл, 23:25

    Тошкент 20 йилдан кейин қай кўринишда бўлади? Президентга янги режа тақдим этилди

    Ўзбекистон | 9 июл, 22:50

    The Guardian: Грок сунъий интеллекти нацистга айланди ва ўзини МехаГитлер деб атади

    Дунё | 9 июл, 22:45

    Ўзбекистонга гўшт импорти кескин кўпайди

    Ўзбекистон | 9 июл, 22:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.