«Эркин сўз жамиятнинг хотиржам ривожланишига халақит бермаслиги керак» — Алишер Қодиров
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси спикерининг ўринбосари, «Миллий тикланиш» партияси раҳбари Алишер Қодиров Жиноят ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларга, шунингдек, «Ахборотлаштириш тўғрисида»ги қонунга киритилиши режалаштирилаётган ўзгартиришлар борасидаги фикри билан бўлишди.
Аввалроқ «Миллий тикланиш» ва «Адолат» партиялари ҳокимият вакилларининг қонуний талабларига фаол бўйсунмаслик, оммавий тартибсизликлар ва фуқароларга нисбатан зўравонлик ишлатишга даъватлар учун жиноий жавобгарликни жорий этиш борасидаги қонун лойиҳаси ташаббуси билан чиққан эди.
Шунингдек, Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 201-моддасига қўшимча киритилмоқда. Унда фуқароларни Ўзбекистон қонунчилик ҳужжатлари талабларини бажармасликка ёки бузишга, шу жумладан, оммавий ахборот воситаларидан, телекоммуникациялар тармоқларидан, интернет жаҳон ахборот тармоғидан, шунингдек, матнни нашр этиш ёки бошқа шаклда кўпайтириш турларидан фойдаланган ҳолда оммавий даъват қилиш каби ҳуқуқбузарлик учун базавий ҳисоблаш миқдорининг 60 бараваридан 80 бараваригача миқдорда жарима солинади.
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси 15 февраль куни қонун лойиҳасини кўриб чиқишни бошлади. Парламент қуйи палатасининг маълум қилишича, сўнгги вақтларда веб-сайт ёки веб-сайт эгалари, шу жумладан, блогерлик фаолияти билан шуғулланувчи шахсларнинг ахборот олиш ва уни тарқатиш маданияти тўлиқ шаклланмагани сабабли, бошқа шахсларнинг қонун билан қўриқланадиган ҳуқуқ ва манфаатларига зарар етказиш ҳолатлари кузатилмоқда.
«Қолаверса, бундай шахсларнинг ахборот тарқатиш соҳасидаги ҳуқуқий маданияти шаклланмаганлиги келажакда улар томонидан қонун талаблари бузилишига, мамлакатнинг конституциявий тузумини, ҳудудий яхлитлигини зўрлик билан ўзгартиришга даъват этишга, уруш, зўравонлик ва терроризм, шунингдек, диний экстремизм, сепаратизм ва фундаментализм ғояларини тарғиб қилиш сабабчи бўлиши мумкин», — дейилади хабарда.
Унинг сўзларига кўра, «хабарсиз ва норози озчиликни сиёсий босим қуролига айлантиришни ўрганиб олган рақиб одатдагидек ‘сўз эркинлигига таҳдид’ билан юриш қилмоқда».
Депутатнинг ҳисоблашича, «Миллий тикланиш» ва «Адолат» партиялари томонидан ташаббус қилинган қонун лойиҳаси Ўзбекистонда тинч-хотиржам, эмин-эркин ва демократик ривожланишга хизмат қилади.
«Бошқариладиган бебошликни мақсад қилган, халқ хотиржамлиги, манфаатлари ва эркин сўзнинг қадрига тупуриб, уларни ғаразли ўйинларида ўйинчоқ қилиб олган бузғунчиларнинг қўлини боғлайди. Ҳеч ким танқидга, тўғри сўзга, эркин фикрни баралла айтишга қарши эмас. Эркин сўз ақл, фаросат ва журъат талаб қилади. Ҳақ сўзни гапираётган одам номини яширмайди, бировнинг ортига беркиниб бақирмайди», — дейди Алишер Қодиров.
Қонунчилик палатаси вице-спикерининг ҳисоблашича, эркин сўздан энг катта фойда — жамият зарарига ишлаётган хатоларни кўрсатиб, уни бартараф этиш йўлини таклиф қилиш.
«Халқ ишончи билан ваколатга эга бўлган ҳокимиятга қарши курашишга чақирадиган сўз қачон ва қандай ҳокимиятга қарши бўлишидан қатъи назар, ҳуқуқбузарлик сифатида баҳоланиши ва жазоланиши зарур», — дейди у.
Legalmax юридик фирмасининг бошқарув шериги Муҳаммадали Маҳмудов 19 февраль куни қонунчиликка киритилаётган ўзгартириш биринчи навбатда блогерлар ва фаол фуқаролик позициясига эга шахсларнинг фаолиятини тартибга солишга йўналтирилганини маълум қилган.
Унинг сўзларига кўра, қонунчиликда блогерлар тушунчаси йўқлигига аниқлик киритиб олиш муҳим, бунга қонун чиқарувчилар эътибор бериши керак. Улар ҳақида фақатгина «Ахборотлаштириш тўғрисида»ги қонунда тилга олинган — «блогер веб-сайт ва веб-саҳифага эгалик қилувчи шахсдир».
«Аммо ҳозирги вазият умуман бошқача. Telegram, ‘жонли журнал’ ёки бошқа интернет майдончалари орқали янгиликларни тарқатиш ахборотлаштириш тўғрисидаги қонун билан тартибга солинадиган соҳадан анча чиқиб кетган. Шу сабабли киритилиши режалаштирилаётган яхшилаб ўйланмаган ўзгартиришлар ҳали қабул қилинмасидан эскирган ҳисобланади. Бунинг устига эскирган ўзгартиришлар эскирган қонунга киритилмоқда», — дейди у.
Мавзуга доир:
