Эрон юқори даражада бойитилган уран ишлаб чиқаришни тиклади

Эрон Фордодаги ядро объектида уранни 20 фоизгача бойитиш жараёнини бошлади. Бу ҳақда мамлакат ҳукуматининг расмий вакили берган баёнотга таяниб, Mehr агентлиги хабар берди.

Мамлакат ҳукумати бундай урандан йилига камида 120 килограмм ишлаб чиқаришни режалаштирмоқда. Теҳронда қайд этишларича, Халқаро ядро энергетикаси агентлигини аллақачон ўз режалари ҳақида хабардор қилишган.

Эрон ҳукумати таъкидлашича, агар 2015 йилда ядро битимида қатнашган бошқа мамлакатлар келаси уч ой давомида ўз мажбуриятларига амал қилишни яна бошласа, Теҳрон юқори даражада бойитилган уран яратишдан воз кечиши мумкин.

Ҳокимият тепасига Дональд Трамп келиши билан дарҳол АҚШ Теҳронни битим шартларини бузишда айблаб, ундан чиқиш истагини билдирганди. Расман эса бу 2020 йил баҳорида амалга оширилди — ўшанда Вашингтон бир томонлама тартибда Эронга қарши санкцияларни қайтарган эди. Теҳрон ва Европа мамлакатлари ўшанда келишувни сақлаб қолишга ҳаракат қилишларини айтганди.

Трампнинг ваколатлари 20 январь куни тугайди. Унинг президент лавозимидаги давомчиси Жо Байден аввалроқ Эрон билан музокараларни қайта бошлашга тайёрлигини билдирган.

Ядро келишувига мувофиқ, Эрон уранни 3,67 фоиздан ортиқ бойитишни бекор қилган эди. Сўнгги ойларда Эрон бу даражадан ошди, аммо шу пайтгача уранни 4,5 фоиздан ортиқ бойитмаган.

Эрон ва халқаро воситачилар олтилиги (Россия, АҚШ, Хитой, Франция, Германия, Буюк Британия) 2015 йил охирида битим тузган. Эрон санкциялар бекор қилиниши эвазига уранни муайян даражадан ортиқ бойитмаслик ва инспекторларни ўз объектларига киритиш мажбуриятини олган эди.

Уранни бойитиш — урандаги U-235 изотопи улушини ошириш жараёни. Таркибидаги изотоп 20 фоиздан ошса, уран юқори даражада бойитилган деб ҳисобланади — бундай уран ядро қуролини яратишда фойдаланилиши мумкин. Энергетика реакторларида паст даражада бойитилган уран қўлланилади.

Аввалроқ Эрон Қум шаҳри яқинидаги Фордо уранни бойитиш заводи ҳудудида янги ерости ядро иншоотини қуришни бошлагани хабар берилган эди.