OAV: Eron yangi yadro obyekti qurishni boshladi
Eron Qum shahri yaqinidagi Fordo uranni boyitish zavodi hududida yangi yerosti yadro inshootini qurishni boshladi. Bu haqda 18-dekabr kuni sun’iy yo‘ldoshdan olingan suratlarga tayanib, Associated Press xabar berdi, deb yozmoqda “Korrespondent.net”.
Qayd etilishicha, qurilish ishlari 2020- yilning sentabr oyida boshlangan. Yangi obyekt nima maqsadda qurilayotgani hozircha noma’lum. 11-dekabrda olingan sun’iy yo‘ldosh suratlaridan o‘nlab ustunlar bo‘lgan bino uchun qazilgan poydevorni ko‘rish mumkin. Agentlikning taxminicha, bunday ustunlardan seysmik jihatdan xavfli bo‘lgan hududda binolar qurilishida foydalanish mumkin.
Qurilish maydoni havo hujumlaridan himoya qilish uchun tog‘ ichidagi chuqurlikda qurilgan Fordo yerosti inshootining shimoli-g‘arbida joylashgan bo‘lib, Fordodagi boshqa yordamchi va ilmiy-tadqiqot binolari bilan yonma-yon joylashgan.
Xabarda, shuningdek, Eronning BMT va MAGATE qoshidagi missiyasi ushbu ma’lumot yuzasidan izoh bermagani bildirilgan.
Avvalroq dekabr oyi boshida Eronning yangi yadro obyekti tasvirlari paydo bo‘lgandi. U sentrifuglarini yig‘ish bo‘yicha Natanza yaqinidagi yangi yerosti sexi bo‘lib, u yerda iyul oyida portlash oqibatida binoning asosiy obyekti vayron bo‘lgandi.
Shu yilning dekabr oyi boshlarida Eron parlamenti mamlakatning yadroviy faoliyatini tiklash bo‘yicha loyihaning umumiy qoidalarini ma’qullagandi. Yangi qonun loyihasida Eronda yiliga 120 kilogramm uranni 20 foizga boyitish bilan uran ishlab chiqarish va to‘plash (20 foizdan yuqori uran qurol darajasida hisoblanadi), shuningdek, oyiga kamida 500 kilogramm kam boyitilgan uran ishlab chiqarish ko‘zda tutilgan. Shuningdek, hujjat hukumatga MAGATE (Xalqaro atom energiyasi agentligi) bilan qo‘shimcha xavfsizlik protokoli doirasidan chiquvchi yadro inshootlariga kirish huquqini to‘xtatib qo‘yish majburiyatini yuklaydi.
Mamlakatda yadro faoliyatini tiklash bo‘yicha qonun loyihasini tezkor asosda ko‘rib chiqish Eron yadro dasturi rahbari, yadroshunos olim Muhsin Faxrizoda o‘ldirilganidan so‘ng yuz berdi. U 27-noyabr kuni Tehrondagi kasalxonada vafot etgandi. Voqeadan so‘ng Eron prezidenti xavfsizlik choralarini kuchaytirish haqida topshiriq berdi. Eron o‘ldirilgan yadro fizigi uchun qasos olishga va’da berdi. Turkiya mintaqada tinchlikni buzmaslikka chaqirdi. AQSh harbiylari Eron tomonidan hujum ehtimoli yuzasidan jangovar shaylik holatiga keltirildi.
Eslatib o‘tamiz, Eron 2020-yilning yanvarida 2015-yilda erishilgan yadroviy kelishuvdan to‘liq chiqishini e’lon qilgan. Hujjatni bir tomondan Eron, boshqa tomondan xalqaro vositachilar oltiligi — AQSh, Rossiya, Xitoy, Buyuk Britaniya, Fransiya va Germaniya imzolagan edi. Hujjatda, jumladan, Eron uranni qaysi darajagacha boyitishi va qancha miqdorda boyitilgan uran saqlashi mumkinligini belgilab berardi. Darajalar shunday o‘rnatilgan ediki, bunda Eron yadroviy energetikani rivojlantirishi mumkin edi, biroq yadroviy qurol yarata olmasdi. Kelishuv shartlariga rioya etish evaziga Eronga qarshi sanksiyalar bekor qilingan edi.
