Интернет ва смартфонлар ҳаётимизни осон ва қулай қилганини инкор қилиб бўлмайди. Аммо чексиз имконият ва маълумотлар манбаси бўлган мазкур ихтиролар инсон мия фаолияти ва хотира сусайишига таъсир қилади. «Wday.ru» телефон ва интернетга қарамликнинг хотира билан боғлиқ салбий оқибатлари нималардан иборат эканига тўхталади.
Интернет хотирани сусайтиради
Керакли маълумотни исталган вақтда интернетдан излаш (Google орқали қидириш), интернет орқали ўрганиш имконияти мавжуд деган тушунча сабаб, информация эслаб қолинмайди, хотирада сақланмайди ва керакли вақтда инсон ақли қолиб, онлайн манбаларга мурожаат қилинади. Узоқ муддатли хотиранинг кучайишига халал берадиган, маълумотни интернетдан қидириш тенденцияси «рақамли амнезия» деб аталадиган ҳолатга сабаб бўлади. Мияни ишга солгандан кўра, гаджетларга таяниб маълумот қидиришга нисбатан, Google таъсири (эффекти) деган таъриф ҳам берилади. Бу эса хабар ёки маълумот ўқилганидан кейин сон ва рақамлар, факт ҳамда терминларнинг унутиб қўйилиб, эсга олиш учун қайта интернет манбаларига мурожаат қилиниши билан намоён бўлади. Қизиғи эса, маълумот батафсил хотирада сақланиб қолмаслиги мумкин, лекин эълон қилинган нашр ёки сайт номи эсдан чиқмайди.
Суратлар визуал хотирага салбий таъсир кўрсатади
Хотиралар кўрилган, эшитилган, ўқилган ва ҳис қилинган нарсалардан ташкил топади. Лекин замонамизга гўзал ёки ажабтовур жой ёки жараённи томоша қилиш, ҳис қилиш ва роҳатланишдан кўра, уни телефон орқали суратга олиш хос бўлиб қолди. Мушакбозлик, қуёш ботиши, табиат манзаралари эндиликда инсон хотирасида эмас, смартфонлар галереясида сақланмоқда. Кўриб томоша қилинмаган, ҳис қилинмаган воқеа-ҳодисалар эса тезда ёддан чиқади. Бундай хулосага келишда олимларнинг, бир гуруҳ иштирокчиларни музейга бориб, айрим экспонатларни томоша қилиш, бошқаларини эса суратга олиш вазифасини юклатган ҳолда ўтказган тажрибалари асос бўлган. Натижага кўра, кишилар хотирасида суратга олинган объектлар қолиб, шунчаки томоша қилинган экспонатлар сақланиб қолган.
Ўтмиш билан боғлиқ ёлғон хотиралар пайдо бўлади
Ижтимоий тармоқлардан ҳаддан ортиқ даражада кўп фойдаланиш хотирани кераксиз, чиқинди маълумотлар билан тўлиб боришига сабаб бўлади. Бу эса томоша қилинган суратлардаги жой, маконда бўлгандек, бошқа фойдаланувчилар эса танишдек ёлғон таассурот бериши мумкин. Мутахассислар буни исботлаш учун, иштирокчиларга фотошоп қилинган фейк суратларни берган ва бу уларнинг болаликдаги суратлари эканини таъкидлаган. Ажабланарлиси, иштирокчилар аслида юз бермаган, сурат билан боғлиқ воқеа ва ҳодисаларни эслаган.
Гаджетлар хотирага салбий таъсир кўрсатишини олдини олиш учун нима қилиш керак?
Хотира ва мия бажара олиши мумкин бўлган вазифалари гаджетлар зиммасига юкламанг. Хотирани чархлайдиган машғулот ва вазифаларни бажаринг. Ижтимоий тармоқларда беҳудага вақт сарфламанг, яқинларингиз туғилган куни ва телефон рақамларини телефонга қайд қилмасдан, ёдда сақлашга ҳаракат қилинг. Хаёлан керакли маҳсулотлар рўйхатини тузинг ва дўконда ўз хотирангизга таяниб харид қилинг. Йил, сана ва рақамли фактларни ёдлаб, яқинларингиз билан муҳокама қилинг.
Изоҳ (0)