Дарахтларни ноқонуний кесиш каби ҳуқуқбузарликлар биргина туман ва шаҳарларда эмас, балки ўрмон фонди ерларида ҳам содир этилмоқда. Бу ҳақда 12 октябрь куни Олий Мажлис Сенатининг 23-ялпи мажлисида айтиб ўтилди, дея хабар бермоқда «Дарё» мухбири Мусулмонбек Иброҳимов.
Ялпи мажлисда мамлакатда дарахт ва буталарни кесишда қонун ҳужжатларига риоя этилиши ҳолати юзасидан манфаатдор вазирлик ва идоралари раҳбарларининг ахбороти эшитилди.
Сенатнинг Аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология қўмитаси дарахт ва буталарни кесиш билан боғлиқ муаммолар ҳақида маълумот берди.
Хусусан, 2017 йилга нисбатан жорий йилда дарахтларни кесиш 56 фоизга ортган.
Айни пайтда дарахтларни ноқонуний кесиш билан боғлиқ 3 мингдан ортиқ ҳуқуқбузарлик аниқланган бўлиб, салбий кўрсаткич ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 66 фоизга ортган.
Ҳуқуқбузарларга нисбатан жами 4 миллиард 524 миллион сўм миқдорида жарима қўлланилган ва зарар ўрнини қоплаш белгиланган бўлса-да, 1800 дан зиёд маъмурий иш юзасидан 3 миллиард 72 миллион сўм маблағ ҳанузгача ундирилмаган.
Ноқонуний дарахт кесиш ҳолатлари ҳудудлар кесимида таҳлил қилинганда Сурхондарёда 509 та, Қашқадарёда 368 та, Бухорода 271 та, Фарғонада 224 та, Хоразмда 187 та, Самарқандда 161 та ҳуқуқбузарлик содир этилган, Тошкент шаҳрида эса мазкур кўрсаткич 203 тани ташкил қилган.
Мисол учун, Тошкент вилояти Юқоричирчиқ тумани Ийк ота МФЙ, Тошкент—Ғазалкент—Чорбоғ йўлида 155 туп дарахт қонунга зид равишда йўл ташкилоти томонидан кестирилган ва табиатга 455 миллион сўмдан ортиқ зарар етказилган.
Бу каби салбий ҳолатлар аҳолининг экологик-ҳуқуқий маданияти даражасининг пастлиги, айрим фуқаролар (браконьерлар)нинг ўз манфаати ва эҳтиёжлари йўлида ўсимлик дунёси объектларидан қонунга хилоф тартибда фойдаланиши оқибатида юзага келган.
Дарахтларни ноқонуний кесиш каби ҳуқуқбузарликлар биргина туман ва шаҳарларда эмас, балки ўрмон фонди ерларида ҳам содир этилмоқда.
Ўрганишлар жараёнида аниқланишича, Сурхондарё вилояти, Бойсун туманидаги 70–80 фоизи ўрмон билан қопланган 35 минг 400 гектар майдон фермер хўжаликларига тарқатиб юборилган.
Мазкур ерлардан фойдаланиш жараёнида 100–150 йиллик «Ўзбекистон Республикаси Қизил китоби»га киритилган Зарафшон арчаларига зарар етказилмоқда.
Ўрмон фонди ерларида дарахт ва буталарни қонунга хилоф равишда кесиш каби нохуш ҳолатлар ўрмон хўжалиги органлари мансабдор шахслари томонидан ҳам содир этилмоқда.
Мисол учун, Қашқадарё вилояти Чироқчи туманидаги «Еттитом» ўрмон фондига тегишли бўлган 3,5 гектар майдонда Қашқадарё ўрмон хўжалиги ходимлари Б.Холмуротов, И.Қаландаров, Н.Эшбалов ва ўрмончи И.Яхшимуродов томонидан 2018 йил декабрь ойида жами 194 туп дарахт қонунга хилоф равишда ҳеч бир ҳужжатсиз кесиб кетилганлиги аниқланган.
Бундан ташқари, мазкур вилоятнинг «Қизилтом» ўрмон бўлими ҳудудидаги «Зардолисой», «Алимардон» ва «Шўрбулоқ» массивида жами 101 туп турли диаметрдаги Зарафшон арчалари ноқонуний кесилганлиги оқибатида ўсимлик дунёсига 130 миллион сўмга яқин зарар етказилган.
Шаҳар ва аҳоли пунктларида дарахтларни парвариш қилиш, улардаги турли касалликларга қарши курашиш фаолияти самарали йўлга қўйилмаганлиги оқибатида дарахт ва буталар биологик ҳамда санитария жиҳатидан ачинарли ҳолатга келиб қолган.
Бунинг учун масъул бўлган мутасадди ташкилотлар ҳисобот ва ахборотларида касаллик ва зараркунандаларга қарши курашиш ишлари 100 фоизга бажарилди, деб кўрсатилса-да, бу ишлар амалда тўлиқ бажарилмаган. Оқибатда шаҳар ва туманларда дарахтларнинг аксарияти турли касаллик ва зараркунандалар билан зарарланган.
Бундан ташқари, амалдаги қонун ҳужжатларига асосан Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси дарахт ва буталарни кесиш бўйича рухсатномалар реестрини юритиши ва уни ўз расмий веб-сайтларига жойлаштириши белгиланган. Бироқ бу тартиб ҳанузгача мутасадди идораларнинг иш фаолиятида жорий этилмаган.
Шу билан бирга, Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳамда Фанлар академияси билан биргаликда 2019 йил 1 мартгача дарахтларни хатловдан ўтказиш бўйича методик қўлланмани ишлаб чиқиши белгиланган бўлса-да, мазкур ҳужжат ҳанузгача ишлаб чиқилмаган.
Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари вазирлик, идоралар ҳамда Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси билан биргаликда 2019 йилнинг1 июнига қадар дарахтларни хатловдан ўтказиши белгиланган бўлса-да, бу борадаги ишлар самарали йўлга қўйилмаган ва тўлиқ якунланмаган.
Изоҳ (0)