АҚШ президентлиги сайловига яна икки йилча вақт бор бўлса-да, навбатдаги сайловда ўз номзодини қўймоқчи бўлаётганлар кундан кунга кўпайиб бормоқда. Сайлов пойгасига аллақачон 6 сенатор қўшилиб улгурди. Уларнинг орасида 2016 йилги сайлов иштирокчиси, 79 ёшли Берни Сандерс номзоди ҳам бор. «Дарё» колумнисти Жаҳонгир Эргашев шу ва бошқа номзодларга тўхталиб ўтади.
Берни Сандерсдан фарқли равишда, Ҳиллари Клинтон хоним сайловда қатнашмаслигини эълон қилди. Нью-Йорк шаҳрининг собиқ ҳокими, миллиардер Майкл Блумберг ҳам сайловда иштирок этмаслигини билдирди.
Майкл Блумберг Twitter’даги саҳифасида «президент бўлиб хизмат қилиш энг улкан шараф бўлиши мумкин, аммо мен ҳозирда оддий фуқаро сифатида қўлимдан келганча ўз мамлакатимга ёрдам беришим айни муддао», деб ёзди.
Майкл Блумберг ўз режаларини ошкор этишдан кўра «енгини шимариб ишлаш» унинг учун қизиқроқ эканини ва Демократик партия унинг номзодини қўллаб-қувватламаслигини эътироф этди.
«Мен Трампни президент сайловида енга оламан, бироқ ҳозирги рақобатчилар сонини ҳисобга оладиган бўлсак, Демократик партия қўллаб-қувватловига эришиш мушкул вазифадир», дейди у.
Ҳиллари Клинтон ҳам 2020 йилда бўлиб ўтадиган президентлик пойгасида иштирок этмаслигини маълум қилди.
News12 телеканалига берган интервьюсида Клинтон хоним «президент сайловида иштирок этмаслигини, аммо ўзи ишонган ғоялар учун чиқишлар қилишда давом этиб фаолият олиб боришини» билдирди. Клинтон хоним ҳозирда Америка сиёсати тарихида умум сайловларгача етиб борган ягона аёл сиёсатчи бўлиб қолмоқда.
АҚШ тарихида дастлабки сайловда мағлубиятга учраб, кейинги сайловда ғалаба қозонган сиёсатчи Ричард Никсондир. Никсон 1960 йилги сайловда Жон Кеннедига ютқазиб қўйган, аммо 1968 ва 1972 йилги сайловларда ғалаба қозониб, президентликка сайланган.
«Клинтон 2020 йилги сайловда номзодини кўрсатмайди, у Оқ Уй учун учинчи бор ўтадиган курашдан бош тортибди. Афсус! Наҳотки мен у билан яна бир бор беллашиш имкониятидан маҳрум бўлган бўлсам? Унинг ўрни билиниб қолади!», деб кинояли изоҳ қолдирди Дональд Трамп Twitter’даги аккаунтида, Ҳиллари Клинтоннинг сайловда иштирок этмаслигини шарҳларкан.
Клинтон хоним Трампнинг Twitter’даги изоҳига жавоб қайтарар экан, «Бемаза қизлар» кинокомедиясидаги қаҳрамон айтган «Нега менга бунча шайдо бўлмасанг?» gif’ли изоҳ жойлади.
Айни пайтда 2020 йилда бўлиб ўтадиган сайловда 14 номзод қатнашишини маълум қилди.
Берни Сандерс
Вермонтлик сенатор, 2016 йилги сайловда иштирок этган. Сандерс ўзини демократ-социалист деб атайди.
2020 йилда Сандерс 79 ёшни қаршилайди,;агарда у президент бўладиган бўлса, АҚШ тарихидаги энг кекса давлат раҳбари бўлади.
2016 йилги Демократик партия праймеризларида Ҳиллари Клинтонга ютқазиб қўйган Берни президентлик сайловида яна иштирок этишини таъкидлаб келди ва ўз сўзида туриб, яна бир бор номзодини кўрсатди. Берни барча учун соғлиқни сақлаш тизими очиқ бўлиши, олий таълимн ҳам бепул бўлиши кераклигини таъкидлайди.
Аммо Сандерс ўз муваффақиятининг қурбони ҳам бўлиши мумкин. У бундан уч йил аввал Демократик партияни сўлга итариб юборди ва Элизабет Уоррен ҳамда Тулси Габбард қиёфасидаги собиқ иттифоқчиларининг рақибига айланди.
Ҳиллари Клинтондан фарқли равишда, Элизабет Уоррен ва Тулси Габбард Бернини аяб ўтирмайди.
Элизабет Уоррен
Массачусетслик сенатор, Уолл-Стрит танқидчиси, социалист.
2008 йилги иқтисодий бўҳрондан сўнг молиявий секторни қаттиқ тизгинга олиш ташаббуси билан ёдда қолган Уоррен хоним тараққийпарвар сўлларнинг севимли сиёсатчиси. Сенатор сифатида Уолл-Стрит корчалонларини ўта бир иштиёқ билан сўроқ қилган даромадлар нотенглигини танқид қилган. Уоррен хонимнинг асосий муаммоси — тарафдорлари сонининг кўпайиши. Массачусетслик тараққийпарвар профессорлар ҳаммани ҳам сийлайвермайди.
Тулси Габбард
Гавайи штатилик конгрессвумен, Ироқ уруши фахрийси.
Америка Самоасида туғилган, келиб чиқиши полинезиялик, мамлакат тарихидаги дастлабки Конгрессга сайланган ҳинд динига эътиқод қиладиган аёл. 2004–2006 йилларда Ироқда хизмат қилган, 2012 йилда доим АҚШнинг бу мамлакатга бостириб киришини танқид қилиб келганлигини баён қилган. Габбард хоним АҚШнинг Сурияга бостириб киришини ҳам танқид қилар экан, «Суриядаги тартибни ағдариб ташлаш мақсадидау уёққа қўшин киритиш ноқонуний», деб айтган. 2017 йилнинг январь ойида Башар Асад билан учрашгани учун ҳам танқидлар ёмғири остида қолиб кетган. 2016 йилги сайловларда Тулси Габбард Берни Сандерс номзодини ёқлаган. Дастлаб «ҳамжинсбоз экстремистларни», абортларни танқид қилган бўлса, кейинчалик бир жинсли никоҳларни ва абортларни ёқлай бошлаган.
Камала Ҳаррис
Калифорниялик сенатор, янги порлаётган юлдуз.
Ҳаррис хоним демократлар партиясининг янги юзи бўлиши мумкин. Ямайкалик муҳожир ота ва ҳиндистонлик муҳожир онанинг фарзанди, ҳозирча ягона қора танли сенатор аёл, Конгрессдаги либералларни мунтазам дастаклаб келади. Калифорния бош прокурори сифатидаги иш тажрибасига эга. Штат бош прокурори сифатида Калифорния жиноят қонунчилиги тизимини ислоҳ қила олмагани унинг рақиблари учун асосий нишон бўлиши мумкин.
Эми Клобушар
Миннесоталик сенатор, ҳуқуқшунос.
Собиқ бош прокурор сифатида Олий суд судьялиги лавозимига жинсий тажовузларда айбланган Бретта Каванонинг номзодини кўрсатиш ишлари тингловида ўта совуққон профессионалликни намойиш қилган. Ўзини «қаршилик кўрсатиш ва нафрат нишони бўлмаслик» ақидасига изчил сифатида намоён қилади, аммо унинг ўзи ҳам қўл остидагиларга нисбатан ҳақорат ишлатганликда айбланади.
Кори Букер
Нью-жерсилик сенатор ва иқтидорли нотиқ.
Президентлик сайлови чиройли нутқ пойгаси бўлганда эди, у албатта ғалаба қозонган бўларди. Букер саҳна санъати қойидаларини мукаммал ўзлаштирган ва ҳар бир сўзни ўз ўрнида ишлатади. Унда Барак Обамага хос бўлган «кўзга иссиқ учровчи» хусусият мавжуд. Букер «фандрейзинг» борасида яхши тажрибага эга ва Уолл-стритлик донорлар билан қай тарзда мулоқот қилишни билади. Аммо унинг Уолл-Стрит корчалонларига яқинлиги сўл демократларда шубҳа уйғотади.
Хулиан Кастро
Обама жамоасининг аъзоси.
Барак Обаманинг президентлиги даврида уй-жой қурилиши ва шаҳарсозлик вазири сифатида фаолият юритган, Техас штати Сан-Антонио шаҳри собиқ ҳокими. Бошқа номзодлардан фарқли равишда нотиқ, сиёсий доираларда ўта машҳур эмас. Унинг плюслари келиб чиқиши мексикалик эканлиги ва 44 ёшда эканлигидадир.
Кристен Жиллибранд
Нью-йорклик сенатор, икки фарзанднинг онаси ва #MeToo ҳаракати фаоли.
«Ўз фарзандлари учун қандай мардоновар курашса, ўзгаларнинг фарзандлари учун шундай кураш олиб боришини» ваъда қилмоқда. Жинсий тажовузларда айбланаётган сенатор Эл Франкен истеъфосини талаб қилиб, демократлар қаҳрига қолишга ҳам улгурди. Ҳиллари Клинтон тарафдорларини Билл Клинтоннинг Моника Левински билан жанжалини танқид қилиб ўзидан бездириб қўйган. Унга энди феминизм ёрдам бериши мумкин — айни пайтда Вакиллар палатасида феминистлар тарафдорлари рекорд даражада кўпчиликни ташкил қилади.
Пит Бутижич
Индиана штати Саут-Бенд шаҳри ҳокими.
Миллениал номзод. Флотда хизмат қилган. Афғонистон уруши фахрийси. 30 ёшида ҳоким сифатида сайланган. 100 минг аҳолиси бор шаҳарга ҳокимлик қилади. «Агар бирор нарса ўзгармаса, фарзандларимизнинг ҳаёти ҳам ота-оналаримизнинг ҳаёти каби молиявий нуқтаи назардан яхшиланмайди», деб ваъда бермоқда.
Жон Делейни
Электрикнинг ўғли, тадбиркор.
6 йил мобайнида Мэриленддан сайланган, Конгресс аъзоси бўлган. 2020 йилдаги сайловда иштирок этиш ниятини 2017 йилнинг июль ойларида эълон қилган. Республикачилар ва демократлар ҳамфикрлилик асосида иш кўришини ёқлайди. Улар ўртасидаги жарликнинг айни пайтда қандай катта эканлигини ҳисобга олсак, жуда яхши стратегия эмас.
Марианна Уильямсон
Twitter’да миллион обуначиси бор ёзувчи.
Бестселлерлар муаллифи, хайрия ташкилоти раҳбари, асарларини шахсан Опра Уинфрининг ўзи ўқиши билан фахрланадиган ёзувчи. Агар Опра Уинфрининг ўзи сайловда иштирок этишини эълон қилмаса, «АҚШ бир яхлит мамлакат сифатида рўбарў келаётган муаммоларни чуқурроқ ўрганиш» режаси бор.
Эндрю Янг
Келиб чиқиши тайванлик тадбиркор.
Президент бўлиш нияти ҳақида 2017 йилнинг ноябрларида эълон қилган. Технологиялар соҳасида бизнес юритади. АҚШ ҳукуматига дастлабки капитал сифатида 18–64 ёшли шахсларга ойига минг доллардан тўлашни маслаҳат берган. Бу тадбир автоматлаштириш ортидан келиб чиқадиган ишсизлик муаммолари пайтида «хавфсизлик ёстиқчаси» бўлиб хизмат қилишини кўзлаган. Унинг муваффақияти демократларга ўз ғояларининг тоғрилигини исботлаш олишига боғлиқ.
* * *
Президентликка номзоди муҳокама қилинаётган айрим сиёсатчилар ҳозирча ўз мақсадларини маълум қилмади. Улар орасида собиқ вице-президент Жо Байден номзоди ҳам бор. Барча машҳур демократлар орасида унинг номзоди фаворит ҳисобланади.
Демократлар праймеризларида ким ғалаба қозонишини албатта вақт кўрсатади.
Муаллиф фикри таҳририят нуқтаи назарига мос келмаслиги мумкин.
Изоҳ (0)