«Дарё» интернет-нашри «Муҳожирлар ҳаёти» лойиҳаси доирасида хорижда меҳнат қилаётган ўзбекистонлик ватандошларнинг фикрларини эълон қилишда давом этади. Эълон қилинаётган бу фикрларда меҳнат муҳожирлари учун шарт-шароитлар яратиш йўлида бугун бошланган ишлар, ўзгаришлар учун таклиф ўлароқ жаранглаган изоҳлар ҳам йўқ эмас.
Эълон қилинаётган навбатдаги монолог — Россиянинг Москва шаҳрида деярли 6 йилдан бери меҳнат қилаётган андижонлик йигитнинг фикрлари (уни «Дарё» муҳаррири Дилшод Шарипов ёзиб олди). Унинг илтимосига кўра, исми-шарифи ва унинг шахсини ошкор этиши мумкин бўлган бошқа маълумотлар кўрсатилмади, матн жузъий таҳрирларга учради.
Ёшим 24 да, Андижонданман. 2012 йили коллежни битириб, эл қатори Россияга кетганман. Эсимни таниганимдан бери устачилик қиламан. Устачиликда учинчи авлод вакилиман. Сўри, сандиқ, жавон, шкаф ясайман.Россияга автобусдаям, поезддаям, самолётдаям қатнаганман. Охирги сафар, 2016 йил кузида, 250 долларга чипта олиб, самолётда келдим.
Россияда қонуний ишлаш — бу патент олиб ишлаш дегани. Патентингизга «Шахсингизни тасдиқловчи ҳужжат» деб ёзиб қўяди. Фирма, дўкон, давлат идораси ёки бирор кафега (патент билан ёки патентсиз) ишга кираётганингизда, иш берувчи билан сизнинг ўртангизда келишув тузилади. Россия Федерал миграция хизмати — ФМС ходимлари ўша иш жойингизга бостириб кирган вақтда патент керак бўлади. Агар патентингиз бўлмаса, фирма 500 минг рублгача, ишчининг ўзи эса 5 минг рублгача жаримага тортилади.
Лекин аслида ҳаммаси ҳам шундай бўлади, дегани эмас. ФМС билан келишиш мумкин. Улар шунчаки «ов»га чиқади, холос. Умуман ҳеч қанақа ҳужжати йўқларни олиб кетишади, ёнингизда пулингиз бўлса, кўпи билан 10 минг рублга чиқиб кетсангиз бўлади. Ишлаш учун патентим бор, регистрациям бор. Россия давлатига солиқ тўлайман. Патент, регистрация деган нарсалар асосан кўчада — метрода, йўлда полициячилар тўхтатиб, ҳужжатларингизни сўраган вақтда керак бўлади. Биринчи регистрациянгизни, сўнг фақат сўраган ҳужжатларини кўрсатасиз. Бу ерда биз кабиларнинг паспорти — мана шу регистрация.
Шартнома асосида келишувим йўқ, уни бизга қилиб беришмайди, очиғи, ундан бизга фойда ҳам йўқ. Ишлаётган жойингизга биринчи ўринда ўша ернинг «участковой»и келади — ишхонамизнинг катталари полиция бизда ишлаётган йигитларни безовта қилмаслиги учун улар билан келишиб қўяди. Бизда ишлаётганларнинг ҳужжатлари жойида, лекин полициячиларга «қистирмасангиз», иш жойингизга келиб олиб кетиб қолаверади. Сабаб қилиб шартномасиз ишлаётганимизни айтади. Шартнома бўлса ҳам, пул бермагунингизча олиб кетиб, текшираверади. Полиция олиб кетиб қолса, бекорга ишдан қоламиз. Масалан, аввалги бинода ишлаётганимизда бошлиғимиз етти ишчи учун полициячиларга 20 минг рублдан бериб турди.
Россияга энди келганимда «Фитомакс» деган фирмада курьерлик қилиб, «Вестник Здоровье» бепул газетасини тарқатганман. Ҳозир қурилишда альпинист бўлиб ишлайман. Баланд биноларнинг ташқи томонини таъмирлаймиз. Альпинистлик асбоб-ускуналаримиз етарли. Бизга иш бўлса бўлди. Бино 25 қаватми ёки Москва-Ситидаги 110 қаватлими — фарқи йўқ. Йигитларимизнинг юраги бақувват. Ишим ўзимга ёқади, ҳақиқий адреналинда ишлайман. Альпинистлик ишида қалинлиги 9 миллиметрдан 11 миллиметргача бўлган иккита арғамчи ишлатамиз — биттаси асосий, иккинчиси «страховка» учун. Битта арғамчи икки тонна юк кўтаради. Ўзим 60 килограмм тош босаман, қўлимдаги челак билан арғамчига 150 килограмм юк тушади.
Рус тилини ишимга керакли даражада биламан. Биз бу ерда ойида энг камида 500 доллар пул тушмаса, иш қилмадик, деймиз. Иш қилдик деганимизда, 1000 доллардан 1500 долларгача пул топамиз. Бу оддий ишчи учун энг катта маош, деб ҳисоблайман. Пулнинг катта қисмини ўртадаги воситачилар олади. Уч-тўрт йилдан сўнг бу ерда воситачилик тизими тугатилади, дейишяпти. Агар шундай бўлса, бизнинг топадиган пулимиз ошади — камида 2 баробарга.
Икки хонали квартирага 20 минг рубль тўлаб, кўпи билан 10 киши туришимиз мумкин. Агар иш жойимиз Москва вилоятида бўлса, ўша атрофдан квартира топамиз. Асосий квартирамиз Москванинг ўзида. Яшаш жойимиз учун ўз ёнимиздан тўлаймиз. Биз турли пудратчилар билан ишлаймиз, улар фақат пулимизни беради, бошқаси билан иши йўқ.
Москвада иш кўп, ҳаммага иш топилади. Бу ердаги ўзбеклар асосан қурилишда ишлаяпти, эплаганлар такси ҳайдаяпти. Худо ҳеч бир мусофирнинг элчихонага иши тушгулик қилмасин. Лекин ўзимнинг элчихонага ҳали ишим тушмади. Бу ерда кўпчилик алданиб қолиб, ҳужжатларини олдириб, охир-оқибат пулсиз қолиб кетяпти. Бунинг иложи борми-йўқми билмадиму, шундайларнинг пулини ундириб берадиган бирор ташкилот бўлса яхши бўларди.
Россияда ишлаган одам Ўзбекистондаги меҳнат биржаларига умуман ишонмайди. Яқинда интернетда кўрдим, шу меҳнат биржасининг бир вакили гапиряпти: «Биз Россиянинг йигирмата шаҳрида бўлдик, фуқароларимиз билан учрашдик, муаммоларини ҳал қилдик», деяпти. Лекин натижа қани? Қани факт? Бу учрашувларнинг видеоси қани?
Россияда вақтинчалик ишлаяпман. Бу ерда ишлашдан мақсад — уйларни битказиб, уйланиш. Қолган пулларни тўплаб, ё машина оламан, ёки тирикчилик учун мини-бизнесни йўлга қўяман. Банкларга ишонмайман, шунинг учун улардан кредит олмасдан, ўзим ишлаб топган пулга шахсий бизнесимни бошлайман. Бизнес режамни ҳам тайёрлаб қўйганман, албатта.
Изоҳ (0)