Германиянинг 1980 йиллар охирида MP3 форматини ўйлаб топган Fraunhofer IIS компанияси 16 май куни унга лицензия беришни тўхтатди, деб ёзади Meduza. Кўпчилик ОАВлар ушбу янгиликни форматнинг ўлими деб эълон қилди — энди у янада самаралироқ AAC форматига йўл бериши керак. Аслида эса MP3 форматини ҳеч ким ўлдиргани йўқ — ва у, аксинча, янада оммалашиши мумкин, ахир энди унинг яратувчиларига ҳеч қанақа ушланмалар тўлаш керак эмас.
Шу пайтгача MP3 форматини қўллаб-қувватловчи қурилмаларни ишлаб чиқарадиган ҳар қандай компания Германиянинг Fraunhofer IIS тадқиқот компаниясидан лицензия олиши керак эди. Бунинг эвазига компания кичик пул ўтказмаларини олар, улар унга йилига жами ҳисобда юз миллионлаб маблағ келтирар эди.
MP3 технологияси билан боғлиқ патентлар 2000 йиллар ўрталаридаёқ тугашни бошлади, 2017 йилга келиб эса Fraunhofer IIS форматни лицензиялашга бўлган қизиқишини йўқотди ва энди ундан ҳеч қандай пул ушланмаларисиз фойдаланиш мумкинлигини эълон қилди. Компания хабарида овозни сиқишнинг анча самаралироқ технологиялари аллақачон мавжудлиги ва муваффақиятли тарзда қўлланилаётганлиги ҳамда уларга йўл бериш кераклиги айтилади.
Аммо буларнинг барчаси MP3’нинг ўлимини англатмайди. Устига-устак, унинг қаршисида ҳозир истиқболли келажак очилмоқда.
MP3 формати мусиқий иқтисодиётни ўзгартирди. Интернет тезлиги ёппасига мусиқа юклаб олиш имконини берганида аудиоқароқчилар айнан шу технологияни ўзлари учун стандарт қилиб олди; энг йирик мусиқий лейбллар ёппасига қароқчилик овоз ёзиш индустриясини вайрон қилишига сал қолганини таъкидлади. Айнан MP3 рақамли мусиқада инқилобни юзага келтирган iPod плеерининг асосий формати бўлган.
MP3’нинг қотили деб аталаётган AAC формати ҳақиқатан ҳам мусиқани сиқишда самаралироқ иш беради ва аллақачон ҳамма жойда стриминг-сервисларда фойдаланилмоқда. Ўзимиз билмасак-да, биз AAC’дан ҳар куни фойдаланамиз — бу формат, масалан, YouTube ва Apple Music’да қўлланилади. .m4a, .3gp, .mp4, .m4r ва шунга ўхшаш кенгайтмаларни кўрганимизда, айнан AAC билан иш кўраётган бўламиз.
Аммо подкастларда кўпчилик ҳолларда MP3 ишлатилади — биринчи навбатда унинг универсаллиги сабабли. Ушбу форматда файл ҳажми катта аҳамиятга эга эмас, MP3’нинг универсаллиги афзалликлари унинг барча камчиликларидан устун келади. AAC сиқишнинг юқори даражаси зарур бўлган паст битрейтларда ўзини яхши кўрсатади — аммо битрейт қанчалик юқори бўлса, MP3 билан фарқи шунчалик кам бўлади; сиқишнинг етарлича паст даражасида MP3-файл AAC форматидаги шу трекдан камроқ жой эгаллаши мумкин.
Қайси формат яхшироқ янграши ҳақидаги масала — охири йўқ баҳс-мунозаралар мавзуси бўлиб, унинг аниқ жавоби йўқ. Сиқиш сифатнинг ёмонлашувига олиб келади, аммо оммавий истеъмолчи iPhone учун таянч наушникларда мусиқа эшитса, бу йўқотишлар унчалик сезилмайди.
AAC — проприетар формат бўлиб, уни қурилмаларда қўллаб-қувватлаш учун ишлаб чиқувчига пул тўлаш керак, MP3 эса бундан буён шундай молиявий юкламадан холи. Тарихда биринчи марта патентлар ва бошқа чекловлардан холи бўлган оммабоп аудиоформат пайдо бўлди. MP3 дунёдаги барча қурилмаларда қўллаб-қувватланади, MP3 бепул ва техник нуқтаи назардан унчалик ҳам ёмон эмас — шундай экан, у нима учун ўлиши керак?
Изоҳ (0)