Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 29 март куни «‘Ўзбекипаксаноат’ уюшмаси фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорни имзолади. ЎзА томонидан эълон қилинган қарор шарҳида ушбу ҳужжатни қабул қилишга сабаб бўлган омиллар — Ўзбекистон пиллачилик соҳасида юзага келган муаммолар ҳақида атрофлича маълумот берилган.
«Бугунги кунда мавжуд 80 миллион туп тут қаторлари ва 51 минг гектар майдондаги тутзорлардаги мавжуд озуқа базаси ҳисобига йилига 450 минг қутидан ортиқ ипак қурти парваришланиб, 26 минг тонна пилла етиштирилмоқда. Шу билан бир қаторда, кимё саноатининг жадал ривожланиши, сунъий ва синтетик тола ишлаб чиқариш ҳажмларининг ортиши жаҳон бозорида табиий ипак маҳсулотларига бўлган талабнинг пасайишига олиб келди», — дейилади қарор шарҳида.
Таҳлилий натижалар бугунги кунда ипак қурти уруғи етиштиришга ихтисослашган маҳаллий корхоналарда ишлаб чиқариш технологияларининг эскирганлиги ва модернизация қилинмаганлигини кўрсатмоқда. Соҳага тизимли ёндашув ва мувофиқлаштиришнинг етарли даражада эмаслиги оқибатида мазкур корхоналар Ўзбекистондаги ипак қурти уруғига бўлган талабни тўлиқ таъминламаяпти.
Вужудга келган ипак қурти уруғи етишмовчилиги ўрнини қоплаш учун ҳар йили 230—250 минг қути ипак қурти Ўзбекистонга импорт қилинмоқда ва бу тармоқ корхоналари эҳтиёжининг 50 фоизини ташкил этмоқда.
Мавжуд тутзорлардан фойдаланиш, уларни сақлаб қолиш ва Ўзбекистоннинг табиий-иқлим шароитларига мос келадиган, озуқа қиймати юқори бўлган тут кўчатларини экиш талаб даражасида ташкил этилмаганлиги, тут плантацияларида тегишли агротехник тадбирларнинг амалга оширилмаслиги тутзорлардаги, дала ва йўл четларидаги тут туп сонлари ва ҳосилдорлигининг йил сайин пасайиб боришига сабаб бўлмоқда.
Бундан ташқари, ҳудудларда ипак қуртининг аҳоли хонадонларида боқилиши бир қатор ноқулайликлар туғдириб, мавсумдан кейин пилла боқилган хоналарни таъмирлаш аҳоли учун сезиларли даражада молиявий харажатларни талаб қилади. Хонадонларда пилла боқиш учун зарур шароитларнинг етарли эмаслиги ҳам юқори сифатли ва кутилган пилла ҳосилини олиш имконини бермайди.
Шунингдек, пиллакорларнинг етарли даражада ва ўз вақтида моддий рағбатлантирилмаслиги уларнинг пилла боқишга бўлган қизиқишини сўндирмоқда.
Пиллани қабул қилиш ва унга бирламчи ишлов бериш ишлари ҳанузгача маънавий эскирган ва катта харажат талаб қиладиган ускуналар билан жиҳозланган туман «Пилла» корхоналари томонидан амалга оширилмоқда. Уларга етарли миқдорда хўжаликлар бириктирилмагани оқибатида ипак қурти уруғини ишлаб чиқариш корхоналари наслли пилла билан тўлиқ ҳажмда таъминланмаяпти.
Пилла хом ашёси етарли ҳажмда ишлаб чиқарилмаётганлиги аксарият пиллани қайта ишлаш ва ипакчилик корхоналарининг тўлиқ қувват билан ишламасдан, йилига 4-5 ойлаб фаолиятини тўхтатиб қўйишига олиб келмоқда.
«Бугунги кунда тармоқ нуфузини ошириш учун озуқа базасини жадал ривожлантириш, сифатли ипак қурти уруғи етиштириш тизимини кенг йўлга қўйиш, саноатбоп пилла хом ашёсини етиштириш ва пиллани қайта ишлаш корхоналарининг тўлиқ қувват билан ишлашини таъминлаш баробарида тайёр рақобатбардош маҳсулот билан жаҳон бозорига чиқиш ва соҳанинг экспорт имкониятини тубдан яхшилаш бўйича қатор чора-тадбирларни амалга ошириш зарурати пайдо бўлмоқда», — дейилади қарор шарҳида.
Тармоқда мавжуд муаммоларни ҳал қилиш мақсадида Ўзбекистон Президентининг «Ўзбекипаксаноат» уюшмаси фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори қабул қилинди.
«Дарё»нинг Telegram’даги расмий канали — @toshqindaryo’га аъзо бўлинг!
Изоҳ (0)