Ғарбий Африкадаги ороллардан бирида америкалик тиббиёт ходимларининг тажрибаларидан омон қолган ягона шимпанзе истиқомат қилади. Ҳозир унга кўнгиллилар ёрдам бермоқда, деб хабар беради «National Geographic Россия».
1983 йили Кот-д’Ивуар қирғоғига яқин жойлашган ороллардан бирига 20 шимпанзе олиб келинди. 7–11 ёшдаги приматлар бундан олдин бир неча йил давомида Нью-Йоркдаги қон ўрганиш марказида (New York Blood Center, NYBC) сақланган эди. У ерда шимпанзелар турли тажрибалар объектига айланди: олимлар жониворларни наркозда тутди, биопция ўтказди, турли вазифаларни бажаришга мажбур қилди. Режадаги барча синовлар якунига етгач, шимпанзелар Африкага олиб кетилди. Уларнинг истиқомати учун танланган орол яшаб қолиш талабларига жавоб бермас эди: овқат камлиги баробарида, тажрибалардан бемажол бўлган маймунлар организми инфекцияларга қаршилик кўрсата олмас эди. Бунинг оқибатида биринчи ҳафтадаёқ шимпанзеларнинг саккиз нафари диареядан вафот этди.
1984 йилга келиб маймунларнинг фақат ўн нафаригина омон қолди; улар бошқа оролга кўчирилиб, маҳаллий аҳоли вакилларидан бири қаровчи сифатида ёлланди. Шу пайтга қадар тиббий марказ вакиллари бу ишни «хайрия мақсадида» амалга оширганини, қонуний жиҳатдан Нью-Йоркдаги марказ «маймунлар олдида қарздор эмас»лигини таъкидлаб келди. 2005 йили шимпанзеларга ғамхўрлик қилиш иши молиялаштирилиши бутунлай тўхтатилди.
Ҳозир оролда Понсо лақабини олган ягона примат яшамоқда. Унинг ўғли 2013 йилда оламдан ўтди. Вақти-вақти билан Понсони маҳаллий аҳоли вакили Жером йўқлаб келади. У Понсога банан, ёнғоқ олиб келади, аммо жониворни тўлиқ таъминлай олмайди. Шу туфайли экологик ташкилотлар аъзолари ёрдамга келди.
Понсо учун Facebook’да саҳифа очилди. Энди дунёнинг турли чеккаларида истиқомат қилувчи одамлар ёлғиз қолган маймун тақдирида иштирок этиши мумкин.
Ижтимоий тармоқ орқали маблағ тўпланиб, Понсони боқиш ва тиббий ёрдам кўрсатишга сарфланади. Одамларни кўрганида, шимпанзе улар билан ўйнашга ҳаракат қилади, шу боис яқинда унга катта бахмал айиқча совға қилинди. Понсо ўйинчоқни катта қувонч билан қабул қилиб олди.
Ўз навбатида, NYBC айбини инкор этишда давом этмоқда. Марказ вакилларининг таъкидлашича, маймунга шусиз ҳам кўп пул сарфланган ва молиялаштириш қайтадан йўлга қўйилмайди.
Изоҳ (0)